برای پرورش ماکیان و تولید تجاری گوشت باید اصول نوین پرورش آنها را فراگرفت. این مطلب برای آشنایی اولیه با ساخت و ضدعفونی مرغ‌داری‌ها بیان شده است.
اصول اولیه ساخت و ضدعفونی کردن داخل مرغداری
ساختمان مرغداری:
از نظر نوع پرورش به سه دسته تقسیم می‌شود: ساختمان مرغ مادر (مرغ مادر گوشتی یا تخمگذار)- ساختمان انکوباسیون- ساختمان پرورش جهت جوجه‌های گوشتی و از نظر نوع طراحی به دو دسته سیستم باز و بسته تقسیم می‌شوند.
شکل ساختمان:
ساختمان‌های مرغداری به دو صورت یک سقف یا دو سقف ساخته می‌شود. در ساختمان‌های غیر صنعتی بیشتر نوع یک سقفی و در ساختمان‌های پیشرفته معمولا دو سقفی است که از فضای بین بام و سقف می‌توان برای انبار کردن وسایل استفاده کرد. شیب بام هم به طرف پشت ساختمان است تا از نور بیشتر استفاده شود وآب باران جلو ساختمان جمع نشود.
کف ساختمان:
باید حدود 20 تا 50 سانتی‌متر از زمین بالاتر باشد تا رطوبت به کف لانه وارد نشود. همچنین از جنس قابل شستشو باشد تا بتوان آن را ضد عفونی کرد. کف می‌تواند از چوب، سیمان یا آجر ساخته شود در برخی از کشورها کف لانه از شبکه‌های توری مانند ساخته شده است تا فضولات مرغ روی کف نماند. ابتدا لایه‌ای از شن سپس قیرگونی و روی آن از لایه‌ای سیمانی استفاده می‌شود.
دیوارها:
دیوارها در ساختمان‌های چند ردیفه و دو سقفه باید بلندتر باشد. می‌توان از بلوک‌های توخالی و سپس عایق کردن دیوارها با ورق‌های نئوپان استفاده کرد. ارتفاع پنجره‌ها حداقل 2 متر و پهنای آن 1 متر باشد و نباید خیلی بزرگ باشند. به ازای هر 20 متر مساحت یک پنجره کافی است و در مناطق سرد برای استفاده از نور باید به کف نزدیک‌تر باشند.
استانداردهای بهداشتی سالن‌های پرورش مرغ مادر گوشتی
بعد از تخلیه سالن مرغداری برای شروع مجدد باید اقدامات زیر را انجام داد.
از بین بردن حشرات با سموم ارگانو فسفره و سم‌پاشی بسترها، درزها، سقف و دیوارها
پاک سازی تمام سطوح و تجهیزات داخل مرغداری شامل دانخوریها، نیپل‌ها
تخلیه کردن مخزن آب خوراکی مرغ‌ها و ضدعفونی کردن داخل آن با یک محلول قلیایی و سپس جرم‌زدایی آن با محلول اسیدی به مدت 6 ساعت
تمامی سیستم‌های تهویه، لوله‌ها، ورودی‌ها و سیستم‌های آبرسانی پاک‌سازی شود. فاضلاب شستشو از محیط سالن کاملا خارج شود.
در زمان شستشو بقایای آلی ابتدا با مواد شوینده و ضدعفونی کننده خیسانده شود و سپس با آب فشار قوی از سقف، دیوارها و کف شسته شود.
لانه تخمگذاری، آبخوری‌ها و دانخوریها به مدت 24 ساعت در محلول حاوی ضدعفونی کننده خیسانده، شسته و خشک شود. همچنین خطوط آبخوری باید 24 ساعت در محلول بماند تا ضدعفونی شود.
کف سالن با مواد ضدعفونی کننده، باکتری‌کش و قارچ‌کش تمیز شده و سپس روی تمام سطوح را با اسپری تمیز کننده اسپری شود.
کانال‌های تهویه، سیستم گرمایشی با مواد ضدعفونی کننده و ضد باکتری و قارچ تمیز شود. محوطه، سالن‌ها و ورودی‌ها با سود سوز آور(50 تا 100 کیلو در 1000 لیتر آب) و آهک زنده ضدعفونی شود.
برای از بین بردن جوندگان از کارشناسان این رشته کمک بگیرید و از طعمه مسموم استفاده شود و دقت شود دوره کارنس سموم تا ورود پرندگان به سالن برطرف شده باشد، همچنین طعمه مسموم نزدیک پرندگان نباشد.سه روز قبل از ورود مرغ‌ها سم‌پاشی شود و روی تمامی سطوح با مواد ضدعفونی کننده اسپری شود و سالن تا 10 روز خالی بماند.
آب مصرفی پرندگان:
آب مورد مصرف پرندگان باید قبل از مصرف از نظر داشتن انواع باکتری‌ها خصوصا ای کولای و سالمونلا آزمایش شود. همچنین از نظر سختی، اسیدیته، مقدار نیترات، آمونیاک، کدر بودن، مقدار آهن، منگنز، کلسیم، روی، منیزیم، گوگرد و کلر بررسی شود.
در مناطقی که آب سختی دارد باید از کاهنده سختی و سدیم استفاده کرد. pH مناسب و نرمال آب باید در حدود 7 باشد. در pH اسیدی خطوط آبخوری حل شده و فرسوده می‌شود و در pH قلیایی رشد باکتری‌ها بیشتر می‌شود. آب مصرفی باید نمونه برداری شده و از نظر آلودگی میکروبی و شیمیایی بررسی شود.
روش ضدعفونی کردن آب در مرغ‌داری‌ها:
یکی از روش‌های ضدعفونی کردن آب استفاده از کلر است. برای این کار کلر در آب ریخته شده و حدود 15 تا 30 دقیقه زمان می‌دهند. میزان کلر آب باقی‌مانده در مخزن باید هر 10 تا 14 روز یکبار اندازه‌گیری شود. میزان کلر آب نباید از 0.3 تا0.4 (کلر فعال و غیر فعال) بیشتر باشد.
برای داشتن جمعیت مرغ سالم تمام کارکنان مرغداری باید دوره آموزش‌های دامپزشکی را بگذرانند و واکسیناسیون آنها هم به موقع انجام شود. تمام تجهیزات و وسایل آزمایشات مرغ‌ها و محیط باید استریل باشند و نگهداری شوند. تمام داروها، واکسن‌ها و مواد مصرفی مورد استفاده در انجام آزمایشات نیز باید در شرایط استریل نگهداری شوند.