بیماری شناسی

6 بیماری مهم لوبیا

بیماری‌های لوبیا

از عوامل مهمی که مانع افزایش تولید لوبیا و کاهش کمیت و کیفیت محصول و زرد شدن برگ لوبیا می شوند، بیماریهای لوبیا هستند که به گیاه خسارت وارد می کنند، جلوی رشد مناسب آن ها را می گیرد و در نهایت باعث افت شدید محصول و تولید بذور نامرغوب از لحاظ کمی و کیفی را در پی دارند. از جمله بیماری های مهم لوبیا، می توان به بیماری های خاک زی، شامل انواع پوسیدگی فوزاریومی ریشه، زردی فوزاریومی، پوسیدگی رایزوکتونیایی ریشه و پوسیدگی پیتیومی اشاره نمود. مهم ترین این بیماری ها پوسیدگی فوزاریومی ریشه می‌باشد.

بیماریهای لوبیا برای جلوگیری از خسارت و شیوع انواع بیماری های لوبیا به طورکلی از روش های شیمیایی و زراعی مختلفی استفاده می گردد. ما در اینجا، هر یک از بیماری های احتمالی را نام میبریم، آنها را با علائم رایج بررسی می کنیم و روش های کنترل بیماری و سموم توصیه شده توسط کارشناسان امداد کشاورز برای کنترل بیماری را بیان می کنیم. پس تا انتهای مطلب، با ما همراه باشید. 

بیماری زردی فوزاریومی (فوزاریوز)

بیماری زردی فوزاریومی از بیماری های مهم لوبیا در دنیا می باشد. عامل بیماری زردی لوبیا قارچ خاکزی به نام fusarium oxysporum f. sp. phaseoli می‌باشد.

نشانه های بیماری

بیماریهای لوبیا علائم  اولیه شامل زردی خفیف و پیری برگ های پایینی گیاه می‌باشد. سپس نشانه های رنگ پریدگی به سمت برگ های بالایی بوته پیشرفت می کند. با پیشرفت بیماری، برگ ها کامل زرد شده و سرانجام به رنگ زرد روشن درمی آیند.

اگر بوته های جوان آلوده شوند، کم رشد می کنند. بافت آوندی در تمام گیاه اغلب به رنگ قهوه ای مایل به قرمز می‌شود. آلودگی از راه زخم های ریشه و هیپوکوتیل وارد،و از طریق بافت آوندی منتقل می شود. که موجب رنگ پریدگی و ریزش برگ ها می گردد.

کنترل و مدیریت بیماری

  • کشت لوبیا در خاک با زهکشی مناسب.
  • کوددهی و آبیاری کافی گرچه تأثیر مستقیمی بر افزایش یا کاهش بیماری در مزرعه ندارد، اما چون موجب تولید بوته های قوی می شود و از مبتلا شدن بوته های لوبیا به بیماری کاسته می شود.
  • تناوب زراعی با محصولات غیرحساس.
  • کشت لوبیا بر روی پشته ها و خاک دهی پای بوته ها موجب افزایش تولید ریشه های نابجا و کاهش خسارت می گردد
  • مقاومت ارقام مختلف لوبیا به بیماری پوسیدگی فوزاریومی متفاوت می‌باشد، و کاربرد ارقام مقاوم می تواند در کاهش بیماری و خسارت ناشی از آن مؤثر باشد. ژنوتیپ COS-16 لوبیا دارای بهترین عملکرد و مقاومت به این بیماری گزارش شده است.
  • مبارزه شیمیایی مؤثری علیه این بیماری وجود نداشته، اما ضدعفونی بذر یا سم پاشی ردیف های کشت بعد از کاشت لوبیا با قارچکش هایی نظیر بنومیل، تیرام و کپتافول یا سمومی که در زیر معرفی می کنیم می تواند به طور چشمگیری در کاهش خسارت تأثیر داشته باشد.
  • بیشتر بخوانید: انواع بیماری های گیاهی

خرید بذر لوبیا سبز هوگر

کارشناسان امداد کشاورز، بذر لوبیا سبز هوگر را از لحاظ جوانی زنی و خلوص با اطمینان، تأیید می کنند. برای اطلاع از قیمت و خرید، لطفا روی عکس کلیک کنید.

نکته: کودهای هیومیک اسید نقش مهمی در افزایش رشد گیاهان دارند. بنابراین اگر کشاورزی را به منظور افزایش محصول و کسب درآمد انجام می دهید، حتماً راجع به استفاده از کودهای هیومیک اسید برای گیاهان خود از کارشناسان کشاورزی، سؤال و با آنها مشورت کنید. 

بیماری پوسیدگی فوزاریومی ریشه لوبیا     

بیماریهای لوبیا بیماری پوسیدگی فوزاریومی ریشه لوبیا در اکثر مناطق کشت این محصول در دنیا وجود دارد. عامل این بیماری قارچ فوزاریوم (Fusaruim solani f.sp phaseoli) می باشد.

علائم فوزاریومی ریشه لوبیا 

اولین علائم بیماری یک تا دو هفته بعد از کاشت به صورت خطوط باریک کشیده قرمز روی کالوس و ریشه گیاهچه های لوبیا آشکار می شود. با پیشرفت بیماری لکه ها بزرگتر می شوند و به هم می پیوندند و امکان دارد. تمام اندام های زیرزمینی گیاه از بین برود. با ازبین رفتن ریشه های اولیه، قسمت پایین ساقه امکان دارد، توخالی شود. گاهی بوته های بیمار با تولید ریشه های نابجا به صورت ردیف  در نزدیک سطح خاک واکنش نشان می دهد. در این حالت این ریشه ها رشد گیاه را تأمین می کنند و درصورتی که رطوبت سطح خاک کافی باشد، مقداری محصول تولید می کنند.

با این وجود، تعداد غلاف در گیاه و اندازه بذر ممکن است کاهش پیدا کند. اگر بیماری شدید باشد، بوته های آلوده کم رشد می کند و برگ های اولیه این بوته ها قبل از بلوغ زرد می شوند و می ریزند.

کنترل و مدیریت بیماری

  • روش های مبارزه با این بیماری تقریباً شبیه به بیماری زردی فوزاریومی لوبیا می‌باشد.
  • جلوگیری از کوبیدگی خاک مزرعه تأثیر زیادی در جلوگیری از پوسیدگی ریشه لوبیا دارد.
  • تحقیقات نشان داده است که مصرف بعضی علف کش ها مثل ترفالن (تریفلورالین) بازاگران (بنتازون) و حشره کش متاسیستوکس رشد قارچ عامل بیماری را تحریک می کند. بنابراین در استفاده از سموم گفته شده در مزارع آلوده باید دقت کنید.

نتونستی بیماری گیاه لوبیا تو تشخیص بدی؟

همین الآن اپلیکیشن امداد کشاورز رو با فشار دادن دکمه زیر 👇 دانلود کن و عکس گیاهتو برای صدها کشاورز و کارشناس باتجربه توی اپلیکیشن بفرست تا سریع، جواب سؤالتو پیدا کنی.

پوسیدگی ریزوکتونیایی ریشه لوبیا

بیماریهای لوبیا پوسیدگی ریزوکتونیایی ریشه لوبیا یک بیماری شایع در مناطق کشت لوبیا در دنیا است. عامل ایجاد این بیماری یک قارچ خاکزی به نام Rhizoctonia solani می‌باشد. که از نظر اقتصادی مهم ترین بیماری لوبیا می‌باشد.  بسته به نوع تناوب زراعی، ارقام لوبیای مورد کشت، مدیریت اقتصادی و اقلیم منطقه، بیماری ریزوکتونیایی می تواند مهم تر و خسارت زاتر از بیماری فوزاریمی باشد

نشانه های بیماری

بیماریهای لوبیا لکه های فرورفته قهوه ای مایل به قرمز روی هیپوکوتیل و ریشه ها از مشخصات بارز در مراحل اولیه رشد و توسعه بیماری می‌باشد. با پیشرفت بیماری، زخم ها بزرگ تر می شوند و به هم می رسند که نتیجه اش کاهش رشد است. اگر بیماری شدید باشد، ممکن است باعث مرگ بوته گردد.

گیاهچه ها و گیاهان جوان به شدت حساس می‌باشند، درحالی که در بوته های مسن تر به ندرت بیماری اتفاق می افتد.

کنترل و مدیریت بیماری

  • شخم عمیق پس از برداشت
  • کاشت و کاربرد ارقام مقاوم (ارقام لوبیا قرمز گلی و لوبیا چیتی بهمن از مقاوم ترین ارقام در مقابل این بیماری گزارش شده است).
  • کشت کم عمق بذر (حداکثر عمق ۳ تا ۵ برابر بذر)
  • تناوب با محصولات غیرحساس مثل گندم، ذرت و جو.
  • تأخیر در زمان کشت (بسته به تراکم مناسب بذر، نوع سامانه آبیاری و رقم لوبیا و وضعیت عملیات خاک ورزی اولیه و ثانویه نباید
  • میزان تأخیر در کاشت از ۱۰ روز تا ۲ هفته بیش تر باشد).

بیماری سوختگی باکتریایی معمولی لوبیا

بیماریهای لوبیا بیماری سوختگی باکتریایی معمولی یکی از بیماری های مهم لوبیا در سراسر جهان می باشد. این بیماری برای اولین بار در سال ۱۳۷۷ در ایران از استان مرکزی گزارش شد.

عامل این بیماری یک نوع باکتری Xanthomonas axonopodis pv. phaseoli است. که در شرایط مساعد می تواند تا ۸۰ درصد محصول را نابود کند.

بیماری سوختگی معمولی لوبیا اغلب در شرایط گرم و مرطوب یا در مزارع موجود در مناطق گرم شایع می باشد. که با سیستم بارانی آبیاری می شوند. این باکتری در بذر، بقایای گیاهی و علف های هرز قادر به زمستان گذرانی می‌باشد.

نشانه های بیماری

بیماریهای لوبیا علائم  بیماری ابتدا به صورت لکه های آب سوخته روی برگ آشکار می شود، سپس این نقاط می سوزند. و هاله زرد رنگی دور نقاط سوخته مشاهده می شود. علائم  بیماری روی ساقه به صورت لکه های تیره و روی غلاف به صورت لکه های مدور قرمز تیره مشاهده می شود. این بیماری باعث تغییر رنگ بذرهای لوبیا می شود.

مدیریت و کنترل بیماری

  • کاشت و کاربرد بذر سالم و گواهی شده
  • ضدعفونی بذر با سموم باکتری کش نظیر سموم مسی باعث کشته شدن باکتری های سطح بذر می شود، اما روی باکتری های داخل بذر تأثیری ندارد.
  • استفاده از ارقام مقاوم و متحمل (رقم سیات۲ و لاین ۳۱۱۱۸ لوبیا از مقاوم ترین ارقام به این بیماری گزارش شده است).
  • تناوب زراعی حداقل به مدت ۲ تا ۳ سال با محصولاتی مانند گندم، جو، سورگوم وآفتابگردان.
  • شخم عمیق پس از برداشت.
  • مبارزه با علف های هرز داخل و حاشیه مزرعه.
  • وارد نشدن به مزرعه زمانی که بوته ها مرطوب می‌باشند.
  • در صورت وجود آلودگی یا سابقه آلودگی، از سیستم آبیاری بارانی استفاده نگردد.
  • چنانچه هدف از کشت لوبیا تهیه بذر باشد، باید بذر عاری از آلودگی باشد و از کاشت بذور مزرعه آلوده برای سال آتی خودداری شود. همچنین مزرعه در محلی انتخاب شود که سابقه آلودگی نداشته باشد.

علائم سوختگی باکتریایی پیشرفته لوبیا

علائم روی برگ

در مراحل پیشرفته ی بیماری در روی برگ، تعداد بیشتری از لکه های نکروزه ایجاد شده، که در کناره های خود لکه ها هاله ی زردرنگی دارند. که وجود این هاله ی زرد رنگ  نشان دهنده ی پیشرفت بیماری می باشد.

با رسیدن لکه های نکروزه به همدیگر، سطح وسیعی از برگ  دچار سوختگی شده. و حتی امکان دارد. زندگی گیاه در این مراحل با مشکل روبرو گردد.

علائم روی غلاف

روی غلاف علائم ابتدا به صورت لکه های آب سوخته ظاهر شده .که طول دوران آب سوختگی در غلاف کمی بیشتر از برگ می باشد.لکه های نکروزه در غلاف زمانی کاملا آشکار می شود. که غلاف به دوره ی بلوغ نزدیک شده و دانه های داخل غلاف رشد کرده اند.لکه ها معمولا مدور یا نامنظم و کمی فرو رفته می باشند و به رنگ تیره در می آیند. در زیر مناطقی از غلاف که آلوده به بیماری شده است، اغلب بذری تشکیل نمی شود.و اگر هم تشکیل شود، کوچک و ناقص می باشد.

علائم روی ساقه

بیماری روی ساقه امکان دارد، به صورت لکه های کشیده و نکروزه روی ساقه های جوان و حتی ساقه های مسن تر نیز دیده شود. در شرایط مزرعه اگر میزان آلودگی ساقه ها زیاد باش و لکه ها تمام حول ساقه را بگیرند، ممکن است در اثر ضعف ساقه، گیاه از ناحیه‌ی آلوده شده بشکند.و یا ممکن است بدون اینکه بشکند ضعیف شده و رشدی دیگر نکند.

علائم روی بذر

مشاهده ی علائم بیماری روی بذر لوبیا بستگی به نوع و رنگ بذر دارد . در بذرهایی که رنگ روشن دارند علائم به صورت لکه هایی دیده می شود.که گاهی به صورت سطحی هستند. و گاهی نیز می توانند تا عمق یک تا دو میلی متری نیز نفوذ کنند  در بذرهایی که رنگی هستند مشاهده ی علائم ممکن است خیلی آسان نباشد. و برای ردیابی بیماری و مشاهده ی علائم باید بیشتر دقت نمود.

آفت مهم لوبیا

بیماریهای لوبیا مهم ترین آفاتی که بر عملکرد لوبیا در ایران تأثیرمی گذارند عبارت اند از تریپس توتون، مگس های سفید و زنجرک (ابتدای شروع فصل زراعی)، و کنه تارتن دولکه ای، شته سیاه باقلا مگس لوبیا، پیله خوارها و طوقه برها (اواسط فصل زراعی). البته به غیر از کنه تارتن دولکه ای خسارت سایر آفات اغلب به سطح زیان اقتصادی نمی رسد.

کنه تارتن دولکه ای (کنه تارعنکبوتی)

کنه تارتن دولکه ای Tetranychus urticae در سطح وسیعی از کشور پراکنده می‌باشد. این نوع کنه دامنه میزبانی وسیعی دارد. از کشت زراعی شامل ارقام مختلف لوبیا، سویا، خربزه، هندوانه، خیار، بادمجان، گوجه فرنگی، پنبه، ذرت، و ذرت خوشه ای و محصولات باغی مانند درختان میوه دانه دار (سیب)، هسته دار (گیلاس، آلبالو، آلو) و گردو گرفته تا گیاهان گلخانه ای (گیاهان زینتی رز، میخک، و ژربرا) و صیفی جات گلخانه ای و گیاهان غیرمثمر (سرو خمرهای) و علف های هرز. فعالیت کنه تار عنکبوتی روی بالغ بر ۲۰۰ گونه گیاهی ثبت شده است.

مشخصات ظاهری

کنه تارتن دولکه ای یا کنه تارتن بسیار کوچک و به زحمت با چشم غیرمسلح قابل دیدن است. همچنین تحت تأثیر میزبان و شرایط رشدی به رنگ های مختلفی از سبز تا قرمز مشاهده می شود. تخم کنه کروی شکل و مانند دانه مروارید می‌باشد. این کنه در مراحل فعال ۴ جفت پا دارد و اندازه بدن کنه نر حدود دو سوم اندازه بدن ماده می‌باشد، به جز مرحله لاروی که ۳ جفت پا دارد.

میزان خسارت

بیماریهای لوبیا میزان خسارت این آفت به مراحل رشدی کشت لوبیا بستگی داشته و تحت تأثیر میانگین و دوره ماندگاری دمای بالا در کشت های لوبیا می باشد. بنابراین تا الان خسارت معینی برای مراحل رشدی گزارش نشده است. ولی یقینا کنترل نکردن این آفت می تواند باعث از بین رفتن کامل محصول شود. عمده فعالیت خسارت زای این کنه در کشت های لوبیا کاری در استان های فارس، چهارمحال و بختیاری، لرستان، زنجان و مرکزی می‌باشد. و احتمالا در سایر مناطق لوبیا خیز کشور نیز پراکنده است.

نحوه خسارت

فعالیت این آفت در مزارع لوبیا که دائماً تحت کشت قرار دارند. با افزایش تدریجی میانگین دما به بیش از ۱۵ درجه سانتی گراد، جمعیت کنه های تارتن ماده بالغ از حالت زمستان گذرانی که به رنگ نارنجی و در لایه های سطحی خاک تا عمق ۱۰ سانتی قرار دارند، خارج می شود. جمعیت کنه ها در صورت فقدان بوته های کشت لوبیا برای بقا ازعلف های هرز پهن برگ تغذیه می کنند. و آلودگی در این مزارع تقریباً در سطح مزرعه دیده می شود.. جمعیت کنه های تارتن که از میزبان های آلوده و توسط باد منتقل می شوند، معمولا روی بوته های حاشیه مزارع قابل مشاهده می باشد.

این کنه ها با تغذیه از برگ باعث ایجاد عالئم سوزنی زرد رنگ و در نهایت لکه های زرد رنگ در برگ می شوند. با افزایش جمعیت کنه، انبوه تارهای تنیده شده در اطراف برگ و سایر اندام های گیاهی لوبیا مشاهده می گردد. تارهای تنیده شده علاوه بر ممانعت از دستیابی دشمنان طبیعی به گیاه، باعث کاهش منابع غذایی لازم برای جمعیت کنه های تارتن شده. و با تجمع جمعیت در قسمت انتهایی ساقه و برگ، شرایط برای انتقال آن ها توسط باد به گیاهان جدید فراهم می گردد.

برگ های آسیب دیده به رنگ قهوه ای دیده می شوند و به طور کامل خشک می شوند. کنه های تارتن در مراحل رشدی خود استراحت و پوست اندازی می کنند. که شدت پوسته های سفید رنگ در سطح زیرین برگ نشانه ی نسل های متعدد کنه می باشد.

کنترل و مدیریت آفت

  • کاشت ارقام مقاوم یا متحمل مانند برخی ارقام لوبیا سفید و لوبیا قرمز که نسبت به ارقام لوبیا چیتی خسارت کم تری می بینند. ارقام کوشا، غفار و تالش جز ارقام متحمل به کنه گزارش شده اند.
  • با شخم زدن و آفتاب دهی حداقل ۱۰ سانتی متر خاک مزارع لوبیا پس از برداشت محصول، بخش عمده ای از جمعیت زمستان گذران کنه ماده بالغ در معرض تابش خورشید و سرمای زمستانه قرار می گیرد و از بین می روند.
  • در مزارع لوبیا که از آبیاری بارانی استفاده می شود، فعالیت کنه های تارتن به طور کامل کنترل می شود و جلوی خسارت گرفته می شود

  • آبیاری کرتی و خطی در فواصل زمانی مورد نیاز گیاه تا اندازه ای در افزایش جمعیت کنه های تارتن اثرگذار می‌باشد، ولی مانع خسارت اقتصادی آن ها نمی شود.
  • وجین علف های هرز پهن برگ مانند پنیرک، تاج خروس، پیچک، علف شبدر سفید و… که اغلب قبل از کشت لوبیا منبع غذایی کنه های تارتن به حساب می آیند. باعث کنترل و تعدیل جمعیت کنه می شود.
  • کنترل بیولوژیک: بسیاری از دشمنان کنه های تارتن در مزارع لوبیا مشاهده می شوند و برخی مانند گونه کنه شکارگر Phytoseiulus persimilis. سنک های شکارگر Orius albidipennis و کفشدوزک کنه خور Stethorus gilvifrons. و برخی تریپس های شکارگر از این نوع کنه تغذیه می کنند. ولی رهاسازی این شکارگر در مناطق خشک و گرم اثربخش نمی‌باشد.
  • استفاده از سموم اختصاصی کنه کش ها با غلظت مؤثر، رعایت تناوب مصرف و جلوگیری از ایجاد مقاومت، باعث کاهش باقی مانده سموم می گردد. استفاده از کنه کشهای گروه ترکیبات جدید مانند کنه کش و حشره کش ابرون در کنترل کنه تارتن دولکه ای صیفی جات مزرعه ای (خیار، خربزه و هندوانه) در نقاط مختلف کشور درصورتی که زمان محلول پاشی جمعیت کنه ها ۳ تا ۵ کنه تارتن در ۳۰ درصد نمونه برگ ها باشد، می تواند جمعیت کنه های تارتن را به خوبی کنترل کند.
  • استفاده از مایع صابون ۱/۵ درصد در آب، استفاده از کنه کش های دارای پایه گیاهی بایومایت، جی سی مایت، فرمولاسیون چریش ۱/۸ درصد ای سی ایران برای کنترل تارتن مزرعه.

اگر شما هم تجربه مشابهی درباره زرد شدن برگ های لوبیا داشتید و راه حل مناسبی پیدا کردین، زیر همین پست کامنت بگذارید و ما و همکاران کشاورز را از نظرات خودتان بهره مند کنید.

سامانه خرید و فروش و مشاوره کشاورزی امداد کشاورز

مطالب مرتبط

2 نظر در “6 بیماری مهم لوبیا

  1. علیرضا اسلامی گفت:

    سلام خسته نباشید
    من کشاورزی لوبیا دارم
    کمی. خاکش سفیده
    برگ لوبیا زرد شده
    نمی‌دونم چرا میتونید راهنمایی کنید

  2. مخمد گفت:

    عالی بود عکس بیشتر بگذارید

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *