شانکر باکتریایی درختان میوه

شانکر باکتریایی درختان میوه هسته دار از مناطق مختلف کشور بر روی درختان آلو، بادام، زردآلو، هلو ،گیلاس درختان گزارش  شده  است.  این  بیماری  باعث  کاهش کفیت و کمیت میوه و مرگ درختان می‌شود. شانکر باکتریایی درختان میوه هسته دارکه یکی از بیماری‎های مهم این درختان است. به بیماری شانکر باکتریایی، بیماری بلاست جوانه، بلاست شکوفه، خشکیدگی باکتریایی سرشاخه و سوختگی سیخک هم گفته می شود.

علائم شانکر باکتریایی درختان میوه چی هست؟

۱ـ تولید صمغ روی شاخه، تنه و گاهی میوه‌ها

۲- خشک شدن جوانه ها

۳- رگه های قهوه‌ ای زیر پوست درخت

۴- در حالت شدید لکه های قهوه ای روی برگ یا میوه و ممکن است لکه ها به صورت غربالی ( سوراخ ) شود.

مهمترین علامت شانکر باکتریایی به صورت شانکر و تولید انگم (صمغ) روی شاخه، تنه و گاه میوه های آلوده هست.

نواحی آلوده کمی فرو رفته و تیره تر از بخش های سالم می‌شوند.. شانکرها بیشتر در پاییز و زمستان تولید شده و در اوایل بهار کاملاً قابل مشاهده هستند. تولید صمغ در اطراف نواحی آلوده بعد از خواب زمستانی شروع می شود. دربهار هنگام بازشدن جوانه های درخت صمغ از بافت های اطراف شانکر ترشح شده و به سمت پایین روی پوست شاخه های درخت جاری شده.

شانکرهایی که صمغ از آن ها بیرون نیامده، نرم، فرو رفته و مرطوب تر بوده و ممکن است بوی بد ترشییدگی بدهند.

اگر شانکر اطراف شاخه جانبی یا تنه را بگیرد، برگ‌های قسمتی از شاخه که بالای شانکر قرار دارند به سمت بالا جمع شده و سپس می ریزند.

شاخه های آلوده برگ هایشان ریخته، کم رنگ یا زرد شده و درمدت چند هفته خشک می شوند. در صورت برداشتن پوست محل شانکر، رگه های قهوه ای در بافت زیر پوست شانکر که نشانه گستردگی باکتری است مشاهده می‌شود.

علائم شانکر باکتریایی درختان روی گیلاس و زردآلو

آلودگی و ظهور نشانه‌های شانکر باکتریایی روی جوانه‌های درخت گیلاس و زردآلو شدید است. ابتدا فلس جوانه های آلوده و سپس تمام قسمت های جوانه ها قهوه ای و خشک شده و روی آن‌ها از صمغ پوشیده می‌شود.

آلودگی و نابودی جوانه ها در مرحله گلدهی درخت کاملاً محسوس است، به طوری‌که گل های درختان بیمار در مقایسه با گل‌های درختان سالم بسیار کمتر است. گل های آلوده، حالت آبدار پیدا کرده، رنگ آن‌ها قهوه ای، پژمرده و خشک شده و روی شاخه ها آویزان باقی می مانند.

آلودگی در برگ ها از طریق روزنه ها رخ می دهد. باکتری پس از ورود به برگ بین سلول ها مستقر شده و ایجاد لکه روی برگ می شود. لکه ها روی برگ و میوه به رنگ قهوه ای تا بنفش بوده. لکه ها کم کم خشکیده، حالت چوب پنبه ای پیدا می‌کند و ممکنه حالت غربالی نیز پیدا کند. روی میوه لکه ها قهوه ای شده و صمغ روشنی از آن ها خارج می شود.

معمولا درختان جوان و درختانی که تحت شرایط نامطلوب رشد می‌کنند نسبت به درختان مسن و درختانی که شرایط مطلوب و بهینه رشد می کنند، به این بیماری حساس تر هستند.

راه انتقال وعامل شانکر باکتریایی درختان میوه چی هست؟

باکتری  Pseudomonas syringae pv. syringaeعامل بیماری شانکر باکتریایی درختان میوه است. این باکتری داخل شانکرهای فعال، جوانه ها و شاخه های آلوده یا سالم درختان زمستان گذرانی می کند.

شاخه ها بیشتر در پاییز و زمستان آلوده می شوند.

باکتری ها از طریق زخم یا روزنه ها وارد می شود، مثل زخم های حاصل از حشرات، محل قطع شاخه های هرس شده، محل جداشدن دمبرگ یا محل های صدمه دیده.

شانکرها در پاییز هنگام خواب درخت به سرعت در شاخه ها و جوانه ها تولید می‌شوند. پیشروی شانکر در هوای سرد متوقف نشده و از زمان پایان سرما و شروع رشد سریع درخت، تسریع می شود.

برگ ها زمانی که بسیار جوان است و هوا مرطوب و سرد و بارندگی با باد شدید همراه باشد آلوده می شوند.

در شرایط مرطوب باکتری های داخل درختان بیمار به صورت لعاب مانند به خارج تراوش کرده و با حشرات، زنبور عسل یا قطرات باران پخش می شوند.

پیدایش آلودگی روی جوانه ها، گل ها و برگ های جوان با سرمازدگی آسان می شود.

راه‌های پیشگیری و کنترل شانکر باکتریایی درختان میوه چیه؟

۱-تهیه نهال سالم: تهیه نهال سالم از مراکز دارای گپاهی معتبر و برچسب

۲- اعمال مدیریت مناسب: این بیماری در درختان که ضعیف هستند خسارات شدیدترسی ایجاد می‌کند. کود دهی اصولی با توجه ب نیاز گیاه، مبارزه به موقع با سایر آفات و بیماری ها و انجام عملیات هرس صحیح به میزان زیاد در کاهش آلودگی و خسارت بیماری موثر است.

باید هرس درختان و قطع شاخه های خشکیده بعد از دوره یخبندان انجام شود

محل هرس را برای جلوگیری از ورود عوامل بیماری زا ، با بردوفیکس رقیق نشده رنگ شود.

۳- سم پاشی چهارگانه با بردوفیکس:

• سم پاشی با بردوفیکس ١۰ در هزار پس از ریزش ٧۰ درصد برگ ها در پاییز
• سم پاشی با بردوفیکس ١۰ در هزار قبل از تورم جوانه ها
• سم پاشی با بردوفیکس ۵ در هزار بعد از ریزش گلبرگ ها
• سم پاشی با بردوفیکس ۵ در هزار بعد از تشکیل میوه

۴- در صورت وجود آلودگی اقدامات محلول پاشی های ضروری است:

تکرار سم پاشی‌ها بعد از تشکیل میوه، در سه نوبت به فواصل ١۵ روزه

تراشیدن دقیق شانکرهای موجود روی شاخه ها و تنه های درختان آلوده و ضدعفونی بافت سالم گیاه با بردوفیکس رقیق نشده

هرس شاخه های آلوده، ١۰ تا ١۵ سانتی متر پایین تر از بافت آلوده و سوزاندن آنها و ضدعفونی محل هرس با بردوفیکس رقیق نشده.

همچنین درختان آلوده خشک شده بریده و سوزانده شوند

منبع:

غلامرضا برادران، شانکر باکتریایی درختان میوه هسته دار. وزارت جهاد کشاورزی، سازمان جهاد کشاورزی استان کرمان، مدیریت هماهنگی ترویج کشاورزی کرمان. ۱۳۹۴.

Agrios. George Agrios. 2005

https://www.cabi.org/isc/datasheet/45014

https://intermountainfruit.org/dbm/bac-canker