. اگر شما قصد تکثیر کردن و کاشت این درخت را دارید باید بدانید که یکی از بهترین و کاربردی‌ترین روش‌ها برای ازدیاد درخت توت تهیه قلمه زدن درخت توت از بخش‌های سبز و یا چوبی این درخت است.
درخت توت (Morus spp.) یک درخت برگ‌ریز با طول عمر تقریبا 200 سال و رشد بسیار سریع است که در عرض چند سال رشد، ارتفاع آن بر حسب نوع رقم ممکن است به 6 تا 18 متر برسد. میوه‌های توت دارای طعم شیرین و بسیار دلچسبی بوده و برحسب رقم و اقلیم، زمان برداشت این میوه‌ها ممکن است در اواخر بهار یا اوایل تابستان انجام شود.
اغلب گونه‌های درخت توت دوپایه بوده، به این معنی که پایه نر و ماده از یکدیگر جدا بوده و برای باردهی درخت توت وجود پایه نر و ماده در یک باغ و در کنار یکدیگر لازم است، با این حال برخی از گونه‌های این درخت به طور همزمان دارای گل‌های نر و ماده هستند و در واقع تک پایه به حساب می‌آیند.
روش‌های تکثیر درخت توت
تکثیر درخت توت علاوه بر روش بذری، پیوند زدن و تهیه نهال، از طریق روش قلمه نیز انجام می‌شود که روش سریعتری نسبت به تکثیر بذر است. در واقع تکثیر بذر مدت زمان بیشتری برای رشد و نمو نیاز داشته به همین دلیل بهترین گزینه برای تکثیر درختی مانند توت، تهیه قلمه از بخش‌های سبز یا چوبی درخت بوده که پس از ریشه دار شدن و رشد به میزان کافی می‌توان آن را برای تهیه نهال و کاشت نهایی به زمین اصلی انتقال داد.
تهیه قلمه درخت توت
قلمه زدن همانطور که اشاره شد به دو روش قلمه زدن از بخش سبز و یا بخش چوبی درخت انجام می‌شود. برای تهیه قلمه، در هنگام زمستان یا پاییز زمانی که درخت در خواب است، یک شاخه بلند را انتخاب کنید به صورتی که دارای انتهای نامتقارن بوده و تقریبا 6 جوانه داشته باشد، سپس این شاخه را به صورت اریب برش زده و از درخت اصلی جدا کنید.
قلمه‌های مورد نظر را داخل ظرفی که حاوی آب است قرار دهید. توجه داشته باشید که آب ظرف مورد نظر را هر چند روز یکبار عوض کنید که قلمه‌ها از بین نروند. در این مرحله می‌توانید از هورمون‌های مناسب برای ریشه‌زایی نیز استفاده کنید تا زمان ریشه‌دار شدن قلمه‌ها تسریع یابد (می‌توانید مستقیما قلمه را بعد از جدا کردن از درخت اصلی درون گلدان قرار دهید ولی با قرار دادن آن در آب ریشه دهی و امکان رشد بهتر آن را فراهم می‌کنید).
پس از گذشت تقریبا 30 روز قلمه‌ها ریشه‌دار شده اما باید اجازه بدهید که این ریشه‌ها به اندازه کافی رشد کرده و بلند و قطور شوند. در این مرحله می‌توانید قلمه را به درون گلدان‌هایی که حاوی مخلوط خاک گلدان و ماسه و پرلیت (برای زهکشی بهتر) است انتقال دهید تا به رشد خود ادامه دهند و به یک نهال کاملا قوی تبدیل شوند. سپس می‌توانید این نهال‌ها را در زمین اصلی که از قبل آماده کرده‌اید انتقال دهید.
بهترین زمان برای تهیه قلمه توت
همانطور که اشاره شد بهترین زمان برای تهیه قلمه از درخت توت زمانی است که درخت در خواب به سر می‌برد و در واقع فعالیتی ندارد یعنی فصل پاییز و زمستان است. در این زمان باید باتوجه به نوع قلمه‌ای که می‌خواهید تهیه کنید، شاخه مورد نظر را از درخت اصلی جدا کرده و در یک محیط با دمای مناسب نگهداری کنید تا قلمه ریشه‌دار شود و سپس آن را به محل اصلی انتقال دهید. تهیه قلمه و در واقع کاشت نهال امکان تکثیر درخت توت در ابعاد زیاد را ممکن کرده و تنوع ژنتیکی نیز افزایش می‌یابد.
شرایط لازم برای کاشت قلمه توت در گلدان
- قبل از انتقال قلمه به زمین اصلی، باید آن را در گلدان یا خزانه قرار دهید.
- گلدان را با خاک گلدان مناسب و استریل پر نمایید.
- برای زهکشی مناسب قلمه در گلدان، از پرلیت و ماسه استفاده کنید.
- آبیاری را به طور مرتب و به میزان کافی انجام دهید.
- گلدان‌ها را در محیطی با دمای مناسب قرار دهید.
زمان کاشت درخت توت
درخت توت با توجه به اقلیم و شرایط آب و هوایی منطقه در فصل بهار و پاییز کاشته می‌شود. در واقع در مناطق سردسیر برای جلوگیری از آسیب سرمای زمستانه، توت را در فصل بهار قبل از رویش جوانه‌ها کاشته، اما در مناطق گرمسیر به دلیل اینکه سرمای زمستان مشکل ساز نیست، می‌توانید در پاییز نیز کاشت درخت توت را انجام دهید. بدین جهت با توجه به منطقه و شرایط آب و هوایی قلمه‌هایی که به نهال مناسب تبدیل شده‌اند را می‌توانید به زمین اصلی منتقل کنید و با اجرای یک برنامه آبیاری منظم و کود دهی مناسب یک درخت توت قوی را پرورش دهید.
پیوند زدن درخت توت
یکی از روش‌های ازدیاد درخت توت پیوند زدن است که یکی از مزیت‌های این روش این است که توت پیوندی به دلیل اینکه از چوب‌های بالغ در ایجاد آنها استفاده شده است، در سال اول یا دوم شروع به گلدهی و در نهایت باردهی می‌کنند. در حالی که در صورت تهیه قلمه و تولید نهال‌های گلدانی زمان گلدهی پس از انتقال به زمین اصلی کمی طولانی‌تر خواهد بود.
هرس درخت توت
هرس درخت توت یکی از اقدامات مهم و زراعی است که باید آن را به موقع انجام دهید تا درخت به شکل مناسبی رشد کرده و عملکرد آن بالا برود. بهترین زمان برای انجام دادن هرس بر روی درخت توت فصل زمستان و در زمان خواب درخت است. توجه داشته باشید که در هنگام هرس کردن باید شاخه‌هایی را که به سمت داخل رشد کرده حذف نمایید، همچنین شاخه‌هایی که از رسیدن نور خورشید به دیگر شاخه‌ها جلوگیری کرده و مانع از رشد آنها شده را نیز باید هرس کنید. توجه داشته باشید در زمان هرس می‌توانید شاخه‌هایی که بیمار هستند را حذف کنید و آنها را از بین ببرید تا از گسترش بیماری جلوگیری نمایید.
شایع‌ترین بیماری‌ها و آفات درخت توت
درخت توت مانند سایر درختان مورد حمله بیماری‌های گیاهی با عوامل قارچی، ویروسی، باکتریایی و همچنین آفات بسیاری قرار گرفته که هر یک از این عوامل آثار و خسارات مختلفی را بر روی درخت توت ایجاد می‌کنند. در ادامه به مهم‌ترین این عوامل اشاره می‌شود.
- بیماری‌های قارچی: مهم‌ترین بیماری‌های قارچی که بر روی درخت توت ایجاد خسارت کرده شامل سفیدک سطحی توت، مرگ سرشاخه توت، زنگ توت، پوسیدگی ریشه و طوقه است.
- بیماری‌های ویروسی: مهم‌ترین عامل ویروسی که بر روی درخت توت ایجاد بیماری کرده، بیماری موزاییک ویروسی توت است. بهترین روش برای مبارزه با این بیماری کنترل حشرات مکنده موجود در باغ است.
- بیماری‌های باکتریایی: شاخص‌ترین بیماری باکتریایی که در درختان توت ممکن است به وجود بیاید بیماری بلایت باکتریایی با عامل Pseudomonas syringae است که خسارت بسیاری را بر روی درختان توت می‌تواند ایجاد کند.
- آفات: از شایع‌ترین آفات درخت توت می‌توان به شته، کنه تارتن، پروانه برگ خوار، شپشک آرد آلود و شپشک سپردار و همچنین نماتدها اشاره کرد.
به منظور کنترل بیماری‌ها و آفات درخت توت، بهتر است برای تشخیص صحیح عامل و استفاده از سم مناسب، با کارشناسان امداد کشاورز مشورت نمایید تا بهترین راه کار را به شما ارائه دهند.
