پرورش بوقلمون
بوقلمون
بوقلمون از پرندگان سریع الرشد است. در سالهای اخیر پرورش بوقلمون برای تامین پروتئین کشور مورد توجه قرار گرفته است. منشا این پرنده قاره آفریقا است. ولی امروزه در تمام مناطق جهان گسترده شده است. معروف ترین نژاد بوقلمون برونز آمریکایی و سفید هلندی است. بوقلمون ها پرندگانی اجتماعی و پر سر و صدا هستند. و مرتب سرفه و عطسه می‌کنند و دم خود را تکان می‌دهند. گوشت این پرنده نسبت به گوشت مرغ و گوسفند چربی کمتری دارد.
بوقلمون وحشی
بوقلمون اهلی
تجهیزات پرورش بوقلمون
پرورش بوقلمون به سه شکل بسته، نیمه بسته و پرورش در مرتع انجام میشود. معمولا در روش باز یا نیمه بسته بوقلمون ها را به شکل مجزا یعنی نر و ماده جدا از هم چرا می‌برند. این کار به دلیل تفاوت سرعت رشد این دو جنس و تفاوت در رژیم غذایی آن ها است. در ایران معمولا بوقلمون ها تا سن ۶ هفتگی در سالن های اولیه و بعد از آن در سالن های رشد پرورش می‌یابند. مساحت مورد نیاز برای ۱۰ جوجه بوقلمون از ۸ تا ۲۱ هفتگی ۲ متر مربع، و از ۲۱ هفتگی به بعد ۲٫۵ متر مربع فضا است. کف سالن های پرورش باید ۵ تا ۷ سانتی متر از پوشال پوشیده شده باشد. همچنین باید میزان اکسیژن، رطوبت، دما و نور سالن پرورش بوقلمون کنترل شوند.
تهویه سالن پرورش بوقلمون
برای تامین اکسیژن و خروج گازهای سمی مثل آمونیاک، دی اکسید کربن و گرد و غبار نیاز به وجود سیستم تهویه در سالن های پرورش وجود دارد. سیستم تهویه شامل ورودی های هوا و هواکش ها هستند. که به همراه سیستم گرمایشی باعث خشک ماندن بستر سالن می‌شوند. اگر رطوبت ناشی از تنفس و بستر از بین نرود. باعث افزایش آمونیاک، ایجاد بیماری های چشمی، تاول سینه و بیماری های واگیردار می‌شوند. ویژگی های سیستم تهویه خوب این است که بستر را خشک نگه دارد، باعث جابجایی دما به طور یکسان در سالن شود، هوای تازه تولید کند. برای سالن های سنتی که جمععیت کمی دارند وجود تهویه طبیعی کافی است. ولی در جمعیت های بالا تهویه باید به صورت مکانیکی و با استفاده از هواکش و ورودی و خروجی هوا انجام شود.
هوای ورودی به سالن نباید دما یا رطوبت سالن راکم یا زیاد کند. در نتیجه باید به طراحی سیستم تهویه توجه کافی شود. مقدار حداکثر رطوبت داخل هوای سالن باید ببین ۵۰ تا ۷۰ درصد و غلظت آمونیاک کمتر از ۲۵ پی پی ام و غلظت دی اکسید کربن کمتر از ۵۰۰۰ پی پی ام یا ۳۵۰۰ پی پی ام باشد.
در روش پرورش بسته به دلیل مرطوب ماندن بستر مقدار زیادی گاز آمونیاک تولید میشود. باید مواردی مانند گرمای هوا، مقدار نمک جیره غذایی، مواد خوراکی کپک زده، افزایش پروتئین جیره غذایی و استرس در گله کنترل شوند تا بتوان مقدار آمونیاک تولید شده در سالن را کاهش داد. غلظت آمونیاک بیش از ۲۰ پی پی ام از طریق بویایی قابل تشخیص است و بالای ۵۰ پی پی ام باعث تحریک چشم و کاهش عملکرد گله میشود. مناسب ترین درصد رطوبت بستر ۳۰ درصد و کمتر است ولی به دلیل بالا رفتن هزینه تهویه و گرمایش چنین درصدی مقدور نیست. همچنین رطوبت کمتر از ۳۰ درصد باعث افزایش برخواستن گرد و غبار از بستر میشود. مقدار درصد رطوبت مناسب بستر ۳۵ درصد است به طوری که اجزای بستر به دست نچسبد. درجه حرارت سالن متعادل باشد و زیاد بالا نباشد و آبخوری ها ریزش نکنند.
اقدامات بهداشتی برای شروع پرورش بوقلمون
رعایت نکات قرنطینه ای قبل از ورود پولت های بوقلمون به داخل سالن و تمیز و ضد عفونی کردن کامل سالن ها حتما انجام شود. قبل از ورود جوجه ها، داخل سالن توسط گاز فرمالین و پرمنگنات پر شود و ۲۴ ساعت درب ها و پنجره ها بسته باشند. و سپس توسط هواکش خارج شود. بستر جوجه ها به ارتفاع ۵ تا ۸ سانتی متر پوشال بدون آلودگی ریخته شود. در هر متر مربع فضا ۵ بوقلمون و ۳ بوقلمون نر سنگین در هر متر مربع پرورش می‌یابند. در هفته اول تراکم پولت ها در متر مربع ۴۰ تا ۵۰ عدد است.
دمای سالن پرورش بوقلمون
قبل از ورود پولت ها سالن باید گرم شود و دما به ۳۷ درجه سانتی گراد برسد. و یا اگر از مادر مصنوعی استفاده میشود دما حدود ۲۶ تا ۲۷ درجه سانتی گراد باشد.
نور مناسب برای پرورش بوقلمون
بوقلمون ها به نوسانات نوری حساس هستند. و دو روز اول برای اینکه با نور دائم باعث پرخوری و بوجود آمدن چینه دان آویزان نشود. بعد از ۴ ساعت نور ۲ ساعت تاریکی داشته باشید. وجود نور دائم باعث میشود. اگر به دلیل قطع احتمالی برق نور قطع شود، پرنده ها دچار سکته نشوند. در نتیجه بهتر است برنامه نوری خاصی با مشورت کارشناس طیور تنظیم کنید و بر طبق آن عمل کنید تا باعث بوجد آمدن شوک نشوید. تا قبل از ۲۰ هفتگی یا بلوغ حداکثر ۸ تا ۱۰ ساعت روشنایی باید تامین شود. در هفته اول اگر طول دوره تاریکی خیلی زیاد باشد باعث کم شدن وزن جوجه ها میشود. شدت نور در سالن یکنواخت باشد و میزان خاموشی گفته شده در روز در چند مرحله اجرا شود.
در هفته اول میزان تلفات پولت ها بیشتر از بوقلمون های گوشتی است. به دلیل اینکه جوجه ها تنبل هستند بخصوص در ۱۰ روز اول در معرض گرسنگی و کم آبی قرار دارند به همین دلیل آب و دان پولت نباید در فاصله دور تر از ۳ متری از جوجه قرار بگیرد. دلایل اصلی تلفات پولت ها در هفته های اول به دلیل گرسنگی، کم آبی یا عفونت بند ناف است به همین دلیل در این دوره نیازمند مراقبت بیشتری هستند. همیشه عملکرد دستگاههای مختلف و آبخوری ها و وجود دان باید کنترل شود.
نوک چینی بوقلمون
نوک بوقلمون های جوان باید در ۲ تا ۵ هفتگی قبل از اینکه به کانی بالیسم مبتلا شوند چیده شود. و نباید دیرتر از این زمان انجام شود. چون گرفتن پرنده مشکل میشود و باعث ایجاد پر ریزی میشود. در روزهای اول به هیچ وجه انجام نشود و احتیاط شود نا سوراخ بینی چیده نشود. و به جوجه آسیب وارد نشود. همچنین برای اینکه در درگیری بین بوقلمون ها تاج و ریش آسیب نبیند. آن ها را می‌توان از یک روزگی تا ۳ هفتگی قطع کرد. همچنین برای جلوگیری از پرواز کردن پرنده می‌توان پرهای آنها را چید.
تعذیه بوقلمون
بهتر است برای تغذیه پولت های جوان به جای دان آردی از غذای حبه ریز یا کرامبل استفاده شود. از روز سوم به بعد روی دانخوری ها سنگریزه ریخته میشود. در دماهای بالا برای اینکه به پرنده استرس وارد نشود. و اشتهای پرنده کم نشود باید آب خنک در اختیار پرنده قرار داد. در سالن مه پاشی انجام شود، با کمک تهویه و خنک کننده دما را تنظیم کرد تا پرنده از بین نرود. در جیره غذایی با کمک کارشناس متخصص طیور عمل شود و علاوه بر دانه غلات، از مکمل های غذایی مانند ویتامین ها استفاده شود.
استاندارد رشدی بوقلمون نر در هفته ۱۸ ام حدود ۱۵ کیلو و بوقلمون ماده در هفته ۱۴ ام ۷٫۵ کیلو گرم است. در تغذیه بوقلمون غلات، چربی ها و کنسانتره انرژی زا و کنجاله دانه های روغنی مانند سویا و کلزا مکمل پروتئینی بوده و مکمل های ویتامینه و معدنی به همراه مواد افزودنی مانند آنزیم، پلت بایندر، کوکسیدیواستات استفاده میشود.
منبع
آشنایی با اصول پرورش بوقلمون، سید محمد هاشمی، مرتضی بیکی، ۱۳۹۴
