آفت شناسی, گلخانه

چگونه از شر کنه در گلخانه رها شویم؟

کنه در گلخانه ها

کنه تارتن در گلخانه، آفت مهم و کلیدی در گلخانه‌‌ها است. در واقع یکی از آفات بسیار مهم و خسارت‌زا در گلخانه، که محصولات را دچار خسارت کرده و موجب پایین آمدن کمیت و کیفیت گیاهان می‌شود، کنه‌ها هستند. کنه‌ها موجودات بسیار ریزی هستند که برخی گونه‌های آنها مانند کنه حنایی حتی با چشم قابل دیدن نیستند، به همین خاطر تشخیص و کنترل کنه در گلخانه در زمان مناسب، کار دشواری است. کنه یک آفت بسیار پلی فاژ بوده به همین دلیل مختص یک گیاه خاص نبوده و بسیاری از گیاهان موجود در گلخانه و فضای باز را مورد حمله قرار داده و بر روی آنها ایجاد خسارت می‌نماید. برای اینکه بتوانید از روی علائم ایجاد شده بر روی بخش‌های مختلف گیاه درون گلخانه وجود کنه را تشخصی دهید و راهکار مناسبی را برای کنترل آن بیابید با ما همراه باشید.

چرا کنه در گلخانه خطرناک است؟

همانطور که گفته شد کنه‌ها حشرات بسیار ریزی هستند و بیشتر زمان فعالیت خود را در سطح زیرین برگ‌ها و درون جوانه‌های حساس سپری کرده، به همین دلیل تشخیص به موقع آنها کار دشواری است. همچنین سیکل زندگی کنه کوتاه بوده به همین دلیل به سرعت جمعیت بالایی را بر روی گیاه ایجاد می‌کند و احتمال بروز مقاوت در برابر سموم و کنه‌کش‌ها در این آفت بسیار بالا می‌رود. بنابر دلایل ذکر شده، کنه می‌تواند مشکلات زیادی را در گلخانه ایجاد کرده و کنترل آن ممکن است کار دشواری باشد.

آسیب کنه در گلخانه

انواع کنه خسارت‌زا در گلخانه

چندین گونه خسارت‌زا از کنه‌ها وجود دارند که از سایر کنه‌ها، آسیب بیشتری را به محصولات موجود در گلخانه وارد می‌کنند. از رایج‌ترین این گونه‌ها می‌توان به کنه سیکلامن Phytonemus pallidus، کنه تار عنکبوتی (کنه تارتن) Tetranychus urticae، کنه زنگار یا کنه حنایی Aculops lycopersic و کنه پهن Polyphagotarsoeneumus latus اشاره کرد. هر یک از این کنه‌ها ممکن است علائم اختصاصی را بر روی گیاه ایجاد نمایند با این حال به طور کلی باعث کاهش عملکرد گیاه و در نهایت خشک شدن گیاه خواهند شد.

کنه بر روی چه گیاهانی قرار می‌گیرد؟

کنه‌ها همانطور که گفته شد دامنه میزبانی بسیار بالایی دارند و طیف وسیعی از گیاهان را مورد تغذیه قرار داده و آنها را دچار خسارت می‌کنند. با این حال گیاهانی چون گوجه فرنگی، خیار، بادمجان، فلفل، لوبیا، باقالا، نخود، توت فرنگی، گل‌های زینتی مانند رز و تقریبا می‌توان گفت تمام گیاهان کاشته شده در گلخانه مورد تغذیه کنه قرار گرفته و دچار خسارت می‌شوند.

همچنین بخوانید:

خسارت کنه بر روی گیاه

همانطور که گفته شد گونه‌های مختلف کنه درون گلخانه بر روی طیف وسیعی از محصولات ایجاد خسارت می‌نمایند و گیاهان را دچار آسیب کرده و باعث از بین رفتن محصول و اُفت عملکرد گیاهان در گلخانه خواهند شد. قطعات دهانی کنه‌ها به گونه‌ای است که بافت گیاهی را سوراخ کرده و از شیره گیاهی تغذیه می‌کنند که به دنبال تغذیه کنه از‌ شیره گیاهی، بر روی سطح برگ لکه‌ها یا نقطه‌هایی که رنگ روشن‌تری از برگ دارند ایجاد می‌گردد. 

با ادامه تغذیه کنه از گیاه، زرد شدن و ضعف گیاه را مشاهده خواهید کرد که در صورت کنترل نشدن به موقع کنه، برگ‌ها کم کم زرد شده و در نهایت گیاه از بین می‌رود. این نکته را باید در نظر بگیرید که با توجه به نوع کنه موجود در گلخانه هر یک از این علائم ممکن است کمی متفاوت‌تر باشند. به عنوان مثال کنه تارتن، علاوه بر تغذیه از گیاه و ایجاد لکه‌های زرد رنگ در سطح برگ، تارهای بر روی گیاه ایجاد می‌کند که موجب پوشاندن سطح برگ و جمع شدن گرد و غبار بر روی برگ و سایر بخش‌های مختلف گیاه خواهد شد و در نهایت موجب خشک شدن گیاه می‌شود. 

همچنین کنه حنایی یا همان کنه زنگار یکی از علائم بارزی که بر روی گیاهان بخصوص گوجه فرنگی ایجاد می‌کند، نقره‌ای شدن سطح زیرین برگ‌ها است که با ادامه یافتن تغذیه، بوته پژمرده شده و به رنگ قهوه‌ای در می‌آید. همچنین بوته حالت کثیف و چرب مانند به خود می‌گیرد. پوست میوه‌ها نیز حالت زنگار مانند به خود گرفته و موجب کاهش بازار پسندی محصول خواهد شد.

کنه روی گوجه فرنگی گلخانه ای

مقابله با کنه در گلخانه‌ها

یکی از بهترین راه کارهای موجود برای مقابله با این آفت در گلخانه رعایت بهداشت زراعی و جلوگیری از ورود آفت به دورن گلخانه است. در واقع گلخانه‌دار می‌تواند با ضدعفونی گلخانه، استفاده از ابزار و نهاده‌های استریل و عاری از تخم کنه، به کاربردن توری‌های ضد حشره با مش ریز در بخش درب ورودی و دریچه‌های گلخانه و همچنین از بین بردن بقایای گیاهی و علف‌های هرز موجود در گلخانه به منظور کاهش جمعیت و از بین بردن زیستگاه ثانویه برای آفت از ورود آلودگی به دورن گلخانه جلوگیری نمایید. با این حال اگر کنه وارد گلخانه شود و جمعیت آن بالا برود، می‌توان با استفاده از سموم شیمیایی و همچنین عوامل کنترل بیولوژیک به خوبی این آفت را مدیریت کرد.

کنترل بیولوژیک

به منظور کنترل کنه در گلخانه استفاده از حشرات شکارگر می‌تواند به عنوان یک روش کاربردی توصیه شود. از این عوامل کنترل بیولوژیک می‌توان به کنه شکارگر فیتوزئیده Phytoseiulus persimilis، کنه Neoseiulus fallacis  و کنه شکارگر Neoseiulus barkeri (که در کنترل کنه پهن بسیار موفق بوده) اشاره کرد. در این بین، کنه فیتوزئیده یکی از بهترین عوامل کنترل بیولوژیک در گلخانه به حساب می‌آید. همچنین از برخی کفشدوزک‌ها و سن‌های شکارگر نیز در برنامه مدیریت بیولوژیک کنه در گلخانه می‌توان استفاده کرد. توجه داشته باشید که اگر از عوامل کنترل بیولوژیک به موقع و با انتخاب یک شکارگر مناسب انجام شود، می‌تواند به اندازه کنترل شیمیایی موثر و کاربردی باشد.

کنترل شیمیایی

استفاده از کنه‌کش‌ها به‌ منظور کنترل شیمیایی یکی از روش‎‌های کاربردی و پر طرفدار در گلخانه به حساب می‌آید. در بین آفت‌کش‌های موجود برای کنترل کنه می‌توان به سموم بروموپروپیلات، فن پیروکسی میت، آبامکتین، پروپارژیت، کلوفنتزین (تخم کش) و نیسرون (تخم کش) اشاره کرد. دز مصرفی این سموم با توجه به سن گیاه، میزان آلودگی و سایر شرایط ممکن است کمی متفاوت باشد به همین دلیل بهتر است قبل از تهیه و استفاده از هر یک از این سموم با کارشناسان امداد کشاورز مشورت نمایید.

مطالب مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *