یکی از علل گران بودن محصول زعفران، شرایط سخت پرورش و برداشت آن است. به طور مثال، زرد شدن برگ زعفران که در اثر بیماری باکتریایی بورخلدریا گلادیولی رخ می دهد. می تواند باعث ریزش برگ ها قبل از موعد در اواسط زمستان (بهمن ماه) شود. و میزان گلدهی را تا حد قابل توجهی کاهش دهد. کنترل این بیماری مهم، باید در زمان جابجایی بنه یا پیاز زعفران انجام شود. تا از بروز خسارت به محصول زعفران و کاهش محصول در فصل برداشت، جلوگیری شود.
زعفران Crocus sativus از تیره زنبقیان از گیاهان بومی فلات ایران میباشد. زعفران گیاهی است که در مناطق خشک و نیمه گرمسیر رشد می کند. گرچه در شرایط متنوع آب و هوایی رشد می کند. ولی در مناطقی که آب و هوای معتدل، تابستان های خشک و زمستان های ملایم داشته باشد رشد مطلوب تری داشته و کیفیت محصول آن بهتر است. در سال های اخیر به دلیل توسعه سطح زیر کشت زعفران و وجود سیستم تک کشتی در بسیاری از مناطق تحت کشت زعفران به ویژه در دو استان خراسان رضوی و خراسان جنوبی، شاهد بروز برخی عوامل بیمارگر جدید از جمله بیماری باکتریایی زعفران بورخلدریا گلادیولی (Burkholderia gladioli) هستیم.
کاشت زعفران
کمربند کشت زعفران در جهان بین عرض های جغرافیایی ۳۰ تا ۴۰ درجه شمالی است. بیش از ۹۱ درصد از کل تولید زعفران دنیا در ایران تولید می گردد. که بخش اعظم آن مربوط به دو استان خراسان رضوی و خراسان جنوبی میباشد.
کشت زعفران در سالهای اخیر به شدت افزایش داشته. به طوری که در ۱۰ سال گذشته سطح زیر کشت این محصول در کشور از حدود ۸۵ هزار هکتار در سال ۱۳۸۶ به ۱۰۸ هزار هکتار در سال ۱۳۹۶ رسیده است. که افزایش نزدیک به دو برابر را نشان میدهد.
عامل ریزش و زردی برگ های زعفران
ممکن است شما سال پیش، بوته های زعفران زیبایی داشته اید. اما امسال، ناگهان متوجه می شوید. که برگ هایی که از خاک بیرون می آیند، زرد رنگ هستند و هیچ گلی ندارند. در اینصورت باید یکی دو بنه را از خاک بیرون بکشید و آنها را از لحاظ وجود پوسیدگی فوزاریوم بررسی کنید. پوسیدگی فوزاریوم، بیشتر زعفران های نواحی گرم را تحت تأثیر قرار می دهد. و با مصرف بیش از اندازه کودهای ازته، احتمال ابتلای گیاه، بیشتر می شود.
بیماری باکتریایی زعفران یکی از مهمترین بیماریهای باکتریایی خسارت زا روی زعفران میباشد. که توسط باکتری burkholderia gladioli pv. gladioli میشود. بیماری زایی این باکتری روی گلایول و زنبق هم به اثبات رسیده است.
فصل رویش گیاه زعفران بسته به نوع اقلیم منطقه تقریبا از نیمه مهرماه شروع شده. و تقریبا تا اردیبهشت ماه و حداکثر خرداد ماه سال آینده ادامه دارد. علائم خسارت بیماری باکتریایی زعفران (بورخلدریا گلادیولی) در طی فصل زمستان تقریبا بهمن ماه مزارع زعفران دچار زردی و خزان برگ ها قبل از موعد میشوند.
بیشتر بخوانید: زرد شدن انواع برگ ها
بورخلدریا گلادیولی عامل باکتریایی پوسیدگی نرم جوانه های تازه و همچنین برگ های تازه زعفران میباشد. روی برگ ها و پیاز زعفران ایجاد لکه کرده و در طی فصل زمستان باعث خزان قبل از موعد و زرد شدن برگ ها می شود. این عامل باکتریایی به شدت میزان گلدهی را کاهش میدهد.
بیماری، در طی فصل پاییز قبل از گلدهی شروع و علائم آن به صورت پوسیدگی غلاف سفید رنگ جوانه اولیه زعفران دیده میشود.
برخی پیازهایی که از زمین بیرون آورده میشوند. دارای علائم پوسیدگی روی چمچه ( مجموعه برگ وگل زعفران که در یک پوشش یا غلاف سفیدرنگ قرار میگیرند) میباشند. که بتدریج قهوه ای تا قرمز و باعث خشکیدگی و لهیدگی آن میشوند. این امر باعث میشود که گل های زعفران و برگ ها نتوانند از خاک بیرون آمده و در زیر خاک باقی میماند. گاهی ساقه گل نیز میپوسد. عامل بیماری باعث کاهش گل و کاهش عملکرد میگردد.
کنترل بیماری باکتریایی زعفران
با توجه به افزایش سطح زیرکشت زعفران در دو استان خراسان رضوی و استان خراسان جنوبی و جابه جایی پیاز از این مناطق به سایر استان های کشور، احتمال ورود، استقرار و گسترش این بیماری به سایر مناطق وجود دارد. از این رو لازم میباشد. در طی فصل جابه جایی پیاز، بازرسی های لازم برای استفاده از پیازهای عاری از هر نوع بیماری انجام شود و نمونه های مشکوک به آلودگی برای کاشت استفاده نگردد.
توصیه های قبل از کاشت زعفران
- در فصل جابه جایی پیاز، اطلاع رسانی کافی برای جلوگیری از توزیع پیازها از مناطق آلوده به سایر مناطق انجام شود.
- قبل از انتقال پیازها توصیه میگردد در مبداء پیازهای سالم و فاقد لکه های تیره انتخاب شوند. به عبارت دیگر، پیازهای سالم و عاری از بیماری، از مزارع غیرآلوده تهیه گردد.
- خاک گیری و پوشال گیری اطراف پیاز زعفران با استفاده از دستگاه سورتینگ توصیه می گردد. همچنین قبل از کاشت، سورت کردن پیازهای زعفران سالم از آلوده توصیه میشود. سلامت ظاهری پیاز ها باید مورد توجه قرار گیرد و فاقد هرگونه لکه، حفره، پوسیدگی باشند.
- در موقع حمل پیازها از مبداء تا مقصد، پیازها بوسیله کیسه های توری شکل یا جعبه های مناسب، بسته بندی و بلافاصله به مقصد و زمین اصلی منتقل و بلافاصله کاشته شوند. همچنین از انتقال فله ای پیازها به سایر مناطق خوداری شود.
- بیرون آوردن پیازها زعفران از داخل خاک، به صورت خشک (خشک کن) انجام گیرد. از آبیاری مزرعه قبل از کندن پیازها برای سهولت در کندن جدا خودداری شود. این پیازها به دلیل وجود رطوبت دچار خسارت پنهان شدیدی میشوند.
- پیازهای برداشت شده از زمین برای کشت مجدد باید در شرایط انباری مطلوب قرار گیرند. رطوبت و گرمای زیاد در انبارها باعث شدت آلودگی های پیاز زعفران میگردد.
ﺧﺎك ﻫﺎي ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺣﻔﻆ ﺑﻴﺸﺘﺮ رﻃﻮﺑﺖ ﺷﺮاﻳﻂ زﻳﺴﺘﻲ ﺑﻬﺘﺮي را ﺑﺮاي رﺷﺪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﺴﺎرت زا ایجاد ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ. ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲ گردد ﺗﻬﻴﻪ ﭘﻴﺎز زﻋﻔﺮان از ﭼﻨﻴﻦ ﺧﺎك ﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ دﻗﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮي صورت گیرد.
ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻫﺎ در زﻣﺎن ﻛﺎﺷﺖ زﻋﻔﺮان
- از زﻣﺎن ﺑﺮداﺷﺖ ﭘﻴﺎز ﺗﺎ ﻛﺎﺷﺖ در زﻣﻴﻦ ﺟﺪﻳﺪ (ﺣﺘﻲ ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻨﺪي و ﻧﮕﻬﺪاری ﻣﻄﻠﻮب) در ﺣﺪاﻗﻞ زﻣﺎن ﻣﻤﻜﻦ انجام شود. و از ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺷﺪن اﻳﻦ زﻣﺎن اﻛﻴﺪا ﺧﻮدداري ﺷﻮد.
- ﺑﺎﻛﺘﺮي ﻋﺎﻣﻞ ﺑﻴﻤﺎري از ﻃﺮﻳﻖ ﺧﺎك، آب آﺑﻴﺎري و ادوات ﻛﺸﺎورزي ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻧﺘﺸﺎر داشته. از اﻳﻦ رو ﺗﺎ ﺣﺪ اﻣﻜﺎن از ﺟﺎﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ ﺧﺎك آﻟﻮده ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي شود.
- ﭘﻴﺎزﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻛﺎﺷﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ. باید داراي وزن ﺑﻴﺶ از ۸ ﮔﺮم و داراي ﺟﻮاﻧﻪ اﻧﺘﻬﺎﻳﻲ ﺳﺎﻟﻢ و ﺑﺪون ﭘﻮﺳﻴﺪﮔﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﻛﺎﺷﺖ ﺑﻪ ﺻﻮرت ردﻳﻒ ﻛﺎري (ﺗﺴﺒﻴﺤﻲ) ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ ردﻳﻒ ﻫﺎ ۲۵ ﺳﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘﺮ و روي ردﻳﻒ ﻫﺎ ۵ ﺳﺎﻧﺘﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﺗﺎ ﺑﻮﺗﻪ ﻫﺎي زﻋﻔﺮان از ﻧﻮر و ﻓﻀﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮﺧﻮردار ﺷﻮﻧﺪ.
- ﻣﻮﻗﻊ ﻛﺎﺷﺖ، ﻋﻤﻖ ﻛﺎﺷﺖ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺑﺎﻓﺖ ﺧﺎك ۱۸ ﺗﺎ ۲۰ ﺳﺎنتی ﻣﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ اﻗﻠﻴﻢ، ﺳﺮﻣﺎی ﻣﺤﻴﻂ و ﺑﺎﻓﺖ ﺧﺎك، ﻋﻤﻖ ﻛﺎﺷﺖ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ.
- ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﺲ از ﻛﺎﺷﺖ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﻋﻨﻮان آﺑﻴﺎري اﻧﺠﺎم نگردد. و آﺑﻴﺎری ﭘﺲ از ﻛﺎﺷﺖ، ﺑﻪ زﻣﺎن ﻣﺘﺪاول اوﻟﻴﻦ آﺑﻴﺎري ﻣﻨﻄﻘﻪ در ﭘﺎﻳﻴﺰ ﻣﻮﻛﻮل ﺷﻮد.
- از آﺑﻴﺎري ﺑﻲ روﻳﻪ و ﺧﺎرج از ﻋﺮف ﻣﺰارع زﻋﻔﺮان خوداری شود. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ از آﺑﻴﺎری ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻧﻪ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ از ﻛﻮدﻫﺎی ازﺗﻪ ﺑﺎﻳﺪ اﺟﺘﻨﺎب ﺷﻮد.
منبع
مدیریت بیماری باکتریایی زعفران. سازمان حفظ نباتات.۱۳۹۷.
من گیاه زعفرانم زرد رنگ شده
نمی دونم باید چیکار کنم؟
میشه راهنمایی ام بکنید
با درود
احتمال کمبود آهن یا کمبود ازت وجود دارد. اما لطف کنید برای بررسی دقیق تر، عکس گیاه خود را به شماره واتساپ 09352139039 ارسال بفرمایید.
باتشکر