سیاه شدن برگ یا دوده مرکبات بر اثر قارچ فوماژین

کپک دوده ای مرکبات در واقع یک بیماری گیاهی نیست، بلکه یک قارچ پودری سیاه رنگ به نام قارچ فوماژین است که روی شاخه ها، برگ ها و میوه ها رشد می کند. پوشش شدید قارچ می تواند نفور نور را مسدود کرده و بنابراین رشد گیاه را تحت تأثیر قرار می دهد. مهمتر از همه،  سیاه شدن برگ مرکبات با کپک دوده ای نشانه مطمئنی است که درخت مرکبات شما مورد هجوم حشرات مضر قرار گرفته است. وجود مواد قندی به نام عسلک که پس از نفوذ حشرات مکنده ای چون شپشک و شته روی درخت به وجود می آید، عامل دوده مرکبات است.

پیشتر گفته ایم که یکی از آفات مهم باغات مرکبات در شمال کشور، کنه قرمز اروپایی است. اما از آنجایی که بسیاری از باغ های مرکبات شمال کشور به قارچ فوماژین آلوده هستند. در این مطلب درباره این موضوع مهم صحبت می کنیم. و نظر کارشناسان امداد کشاورز را در این باره می خوانیم.

علایم قارچ فوماژین مرکبات

همانگونه که ذکر کردیم. قارچ فوماژین به صورت دوده ای سیاه رنگ و مخملی بر روی برگ ها و شاخه و میوه گیاه به خصوص درختان مرکبات نظیر پرتقال و لیمو و … مشاهده می شود. پوشانده شدن سطح برگ با این قارچف فتوسنتز را کاهش داده و در رشد درخت و کیفیت میوه نهایی تأثیر منفی می گذارد.

علت سیاه شدن پوست پرتقال

سیاه شدن برگ و میوه درختان مرکبات. مانند بیماری ترک خوردن میوه مرکبات، عوامل متعدد و پیچیده ای ندارد. دوده مرکبات، نتیجه هجوم شته ها یا انواع دیگر حشرات شیره خوار مانند زنبور عسل است. در حالی که این حشرات از شهد شیرین مرکبات تغذیه می کنند. “عسلک” چسبنده ای را دفع می کنند که رشد کپک سیاه بدشکل را جذب می کند. این حشرات نمی توانند تمام مواد مغذی مرکبات را به درستی هضم کنند. بنابراین بدن آنها باقی مانده را به شکل عسلک دفع می کند.

قارچ کپک دودی می تواند. در هر جایی که ماده عسلک چکه می کند. مانند پیاده روها، مبلمان چمن، گلدان و … رشد کند. تحقیقات گیاهپزشکی انجام شده در ایران عامل سیاه شدن برگ مرکبات در را قارج جدید Polychaeton artocarpi بر اساس نام گونه Microxyphium artocarpi به عنوان نمونه ایرانی معرفی شده است.

مهمترین عامل ایجاد بیماری سیاه شدن برگ مرکبات، تولید عسلک بر روی برگ ها توسط 3 شته مهم است. که این شته ها عبارتند از:

۱-شته مرکبات Aphis nasturtii و Aphis citricola  و ……

۲- شته جالیز  Aphis gossypii Glover

۳- شته سیاه مرکبات  Toxoptera aurantia

۴- شته سیاه باقالا  Aphis fabae

۵-شته قهوه ای مرکبات Toxoptera citricida

مبارزه با دوده مرکبات

برای از بین بردن کپک دوده ای مرکبات، اولین قدم از بین بردن حشرات مولد عسلک است. شته ها معمولاً عامل اصلی تولید عسلگ هستند، اما سایر حشرات مولد عسلک عبارتند از پسیل، برگ خوار، فلس نرم، شپشک آردآلود و مگس سفید. روغن چریش، صابون باغبانی یا اسپری‌های حشره‌کش راه‌های بسیار مؤثری برای کمک به کنترل آفات هستند، اگرچه ریشه‌کنی به طور کلی به راهکارهای بیشتری نیاز دارد.

فراموش نکنیم که مورچه ها را کنترل کنیم. مورچه ها مواد شیرینی مانند عسلک را دوست دارند و در واقع از حشرات مولد عسل در برابر کفشدوزک ها و سایر حشرات ارزشمند محافظت می کنند و از عرضه مداوم این مواد مطمئن می شوند.

برای کمک به کنترل مورچه ها، پیشنهاد می کنیم طعمه را زیر درخت قرار دهید. برای جلوگیری از خزیدن مورچه ها به درخت، می توانید از نوار چسبی که دور تنه درخت پیچیده می شود استفاده کنید. هنگامی که همه آفات کنترل شوند، کپک دوده ای معمولاً خود به خود از بین می رود. شما می توانید با اسپری کردن درخت با جریان قوی آب، یا آب با مقدار کمی مواد شوینده محلول، به سرعت فرآیند کمک کنید.

یک بارندگی به موقع نیز کمک بسیاری به کنترل این عوامل خواهد کرد. برای بهبود ظاهر درخت، هرس را برای شاخه های آسیب دیده فراموش نکنید. رعایت بهداشت باغ با انجام هرس اصولی و مناسب و از بین بردن شاخه های بسیار متراکم، مکان مناسب برای رشد آفات مکنده را از بین می برد. همچنین از بین بردن علف های هرز در داخل باغ و در کناره های باغات می تواند. محل تولیدمثل و زمستان گذرانی آفات را تخریب نماید.

بیشتر بخوانید : بیماری برگ باد بزنی انگور و راه‌های مبارزه با آن

مقابله با شته های مرکبات

کنترل بیولوژیک : ﺷﺘﻪﻫﺎ ﭼﻨﺪﯾﻦ ﮔﺮوه دﺷﻤﻦ ﻃﺒﯿﻌﯽ دارﻧﺪ. ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﭘﺎرازﯾﺖﻫﺎ، ﺷﮑﺎرﮔﺮﻫﺎ و ﺑﯿﻤﺎرﮔﺮﻫﺎ هستند. اﯾـﻦﮐـﻪ ﭼـﻪ ﻣﯿﺰاﻧﯽ از ﺟﻤﻌﯿﺖ دﺷﻤﻨﺎن ﻃﺒﯿﻌﯽ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ. از اﻓﺰاﯾﺶ ﺟﻤﻌﯿﺖ ﺷﺘﻪﻫﺎ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی ﮐﻨﻨﺪ. ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷـﺪه ﻧﯿﺴـﺖ. وﻟـﯽ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ. ﮐﻪ اﯾﻦ ﻋﻮاﻣﻞ در ﮐﻨﺘﺮل ﻃﺒﯿﻌﯽ و ﮐﺎﻫﺶ ﺟﻤﻌﯿﺖ ﺷﺘﻪﻫﺎ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻮﺛﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ.

کفشدوزک ها حشره کامل و لارو کفشدوزک هفت نقطه ای

  Coccinella septempunctata

مگس‌های خانواده  Syrphidae   ( Paragus tibialis)

 اﯾﻦ ﻣﮕﺲ در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻻروی از ﺷﺘﻪﻫﺎ ﺗﻐﺬﯾﻪ ﻣﯽﮐﻨﺪ.

بالتوری ها: Formosa Chrysopa

ﺣﺸﺮات ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻧـﮓ ﺳﺒﺰ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ. اﯾﻦ ﺣﺸﺮه در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻻروی و ﺑﺎ اﺷﺘﻬﺎی ﻓﺮاوان از ﺷﺘﻪﻫﺎ ﺗﻐﺬﯾﻪ ﻣﯽﮐﻨﺪ.

بیشتر بخوانید: انواع بذر گندم

سیاه شدن برگ مرکبات

مبارزه شیمیایی:

در صورتی که جمعیت شته ها در اوایل فصل زیاد باشد. در هنگام شروع رشد جوانه ها می توان سمپاشی را با سموم اختصاصی شته کش انجام داد. در مورد شته هایی که باعث پیچیدگی برگ مرکبات می شوند. سمپاشی باید قبل از پیچیدگی برگ ها صورت گیرد.

 جمعیت شته ها در اواخر بهار و آغاز تابستان به علت بالا رفتن درجه حرارت خود به خود کم می شود. در شمال ایران مبارزه شیمیایی با شپشک ها در اواخر خرداد یا اوایل تیر جمعیت این شته ها را پایین می آورد.

مبارزه شیمیایی با یکی از شته کش های اختصاصی مانند کونفیدور (ایمید اکلوپراید) به نسبت ۰/۵ لیتر در ۱۰۰۰ لیتر آب،  پی متروزین (چس) به نسبت ۰/۷۵ کیلوگرم در ۱۰۰۰ لیتر آب، پریمور (پریمیکارب) به نسبت ۰/۵ کیلوگرم در ۱۰۰۰ لیتر آب و یا افوریا.

سم پاشی زمستانه (اسفند ماه) با استفاده از روغن دو درصد به همراه سم علیه تخم کنه (فن­ پیروکسی­ میت) وغیره به نسبت ۲ در هزار.

فن­ پیروکسی­ میت کنه ­کشی غیر سیستمیک از گروه فنوکسی پیرازول (بنزوات) است. که با اثر تماسی و گوارشی طیف وسیعی از کنه­ ها را در سنین مختلف پورگی، کنه بالغ و تخم در بسیاری از محصولات زراعی، درختان میوه و مرکبات کنترل می­ کند.