شب پره شمشاد و راههای کنترل آن

شب پره شمشاد و راههای کنترل آن

شمشاد با نام علمی Buxus hyrcana pojark گیاهی است، تک پایه، درختچه ای و همیشه سبز می‌باشد. شمشاد از گونه های ارزشمند و منحصر به فرد جنگل های شمال ایران می‌باشد. که در لیست گونه های گیاهی در حال انقراض هست. در سال های اخیر این گونه توسط آفت شب پره شمشاد Cydalima  perspectalis  مورد حمله قرار گرفته و در حال نابودی می‌باشد.

تاریخچه

این آفت در سال ۱۳۹۵ از شهرستان چالوس برای اولین بار گزارش شد. و این آفت در یک مدت کوتاه بخش های وسیعی از شمشادهای استان های شمالی کشور آلوده و خسارت زده. این آفت در سال ۲۰۰۵ از بخش های از روسیه گزارش گردیده.

در اروپا این افت اولین بار در سال ۲۰۰۷ از جنوب غربی آلمان مشاهده و گزارش شده است.

مشخصات شب پره شمشاد

تخم

تخم های این آفت بی رنگ و ژلاتینی می باشد.که به تریج تیره می‌شود. تخم ها اغلب به صورت دسته ای در زیر برگ گذاشته می‌شود.

لارو

لارو این حشره سبز کم رنگ و دارای یک نوار سیاه رنگ در سطح پشتی آن می‌باشد. که روی أن نقاط سفید و موهای ریز قرار گرفته است. سر لارو سیاه رنگ می‌باشد.

شفیره

شفیره در ابتدا سبز رنگ و دارای نوارهایی در سطح پشتی  آن است. ولی کم کم به رنگ قهوه ای متمایل می شود.

حشره کامل

حشره کامل شب پره ای می‌باشد، که طول بدن آن ( با بال باز) در حدود ۴ سانتی متر است. داری دو شکل متفاوت هستند. شکل غالب آنها سفید رنگ با حاشیه قهوه ای و شکل کمیاب آن قهوه ای کامل می‌باشد.

زیست شناسی

این آفت تک میزبانه بوده، یعنی فقط به شمشاد خسارت می‌زند. که به صورت سنین لاروی مختلف ( اغلب لاو سن ۳) زمستان گذرانی می‌کند. بعد از گرم شدن هوا در آخرهای اسفند و اول بهار لاروهای پس از اندکی تغذیه، بین شاخه و برگ های درختان شمشاد تبدیل به شفیره می‌شوند. دوره شفیرگی در حدود ۷ تا ۱۰ روز می‌باشد.

جمعیت لارو های سن یک در اوایل خرداد  به حداکثر رسیده، و طول دوره ی لاروی در حدود ۲۵- ۲۸ روز می‌باشد. طول دوره یک نسل در حدود ۴۰- ۳۵ روز است. که این آفت در استان های مازندران ۳ تا ۴ نسل در سال دارد.

خسارت شب پره شمشاد

خسارت اصلی توسط لارو ایجاد میشود. لاروها بعد از خروج از تخم در ابتدا به صورت گروهی از پارانشیم برگ تغذیه می‌کنند. ولی در سنین بالاتر قسمت های برگ و همچنین از پوست تنه و شاخه درختان تغذیه می‌کند. تشخیص حضور این آفت با مشاهده مستقیم در تراکم های پایین به راحتی میسر نیست. اما در ترکم های بالا، ضمن از دست رفتن برگ ها تارهای تنیده شده به دور آن ها قابل مشاهده است.

مدیریت و کنترل شب پره شمشاد

دشمنان طبیعی مهمترین عامل کنترل آفات در محیط زیست هستند.  اما در مورد این آفت هیچکدام از این عوامل کنترل بیولوژیکی آن کارایی لازم را نداشته، و به خوبی نتوانسته شب پره برگخوار شمشاد را کنترل کند.

از ان جا که این آفت قبلا در ایران وجود نداشته، و به عنوان یک آفت وارداتی مطرح می‌‍‌باشد و همچنین عدم وجود کنترل کننده های بیولوژیک در طبیعت، به راحتی طغیان کرده و خسارت های زیادی را ه جنگل ها وارد کرده است.

به دلایل گفته شده بهترین راه مبارزه با شب پره شمشاد استفاده از آفت کش ها می‌باشد. که به دلیل وجود خطرات زیست محیطی ناشی از آفت کش ها شیمیایی در سطح وسیع به خصوص در جنگل ، بهترین انتخاب استفاده از است. چون کمترین اثر سو را بر محیط زیست دارند.

نا الان چندین ترکیب مورد آزمایش قرار گرفته، که نتیجه خوبی داشته است.

آفتکش های گیاهی و بیولوژیکی

ترکیب بیولوژیک Bt باکتری Bacillus thuringiensis به مقدار ۰/۵ تا ۱ در هزار لیتر

ترکیب Rui agro (Matrin به مقدار ۰/۵ در هزار لیتر آب، که تماسی گوارش می‌باشد و از عصاره تلخه بیان است.

ترکیب Bino  1 به میزان ۰/۵ در زار لیتر آب، این ترکیب در حقیقت به عنوان کود جهت تقویت بر علیه این آفت استفاده می‌شود. ولی خاصیت آفتکشی آن ثابت شده است.

زمان مصرف

این آفت کش ها باید به صورت محلول پاشی استفاده گردد. بهترین زمان مصرف همزمان با ظهور لارو سن اول و دوم می‌باشد. و جهت اطمینان برای کنترل کامل آفت، پس از ۱۰ روز، مجددا محلول پاشی تکرار گردد.

کنترل شیمیایی

حشره کش مناسب برای کنترل این افت لوفنورون ( مچ) است. به میزان مصرف  یک در هزار استفاده می‌شود.

استفاده از تله

همچنین جهت مدیریت تلفیقی آفت، استفاده از تله فرمونی جنس ( به فاصله ۳۰ تا ۵۰ متر از یکدیگر) و تله نوری ( ۵۰ متر از یکدیگر) برای کاهش جمعیت شب پره آفت توصیه می گردد.

در مناطق کوهستانی و صعب العبور استفاده از سپاشی هوایی ضروری می٬باشد.

منبع

محمدرضا بابایی ؛ امین وطن دوست ؛ شعبانعلی مافی. معرفی آفت شبپره برگخوار شمشاد Cydalima perspectalis و روش های مقابله با آن. مدیریت هماهنگی ترویج کشاورزی استان مازندران. ۱۳۹۸.

دکتر حسین رنجبر اقدم ؛ دکتر رسول مرزبان ؛ دکتر علی محمدی پور ؛ دکتر شعبانعلی مافی پاشاکلائی. آشنایی با جنبه هایی از زیست شنـاسی شـب پرة شمشاد، Cydalima perspectalis در ایران و کنترل آن. موسسه تحقیقات گیاهپزشکی. ۱۳۹۷.

https://en.wikipedia.org/wiki/Cydalima_perspectalis