علت و درمان لنگیدن جوجه ها چیست؟
ناهنجاری لنگیدن جوجه ها چیست؟
لنگیدن جوجه ها، چهـل سـال پیـش، بـرای تولیـد جوجـه گوشتی دوکیلو گرمـی یـک دوره 63 روزه لازم بود، در حالی کـه هم اکنـون ایـن مــدت به ۴۲ روز کاهــش یافتــه است. بـه هرگونـه نقـص یـا ناهنجـاری آشـکار یا پنهـان در اندامهـای حرکتـی کـه مانـع گام برداشـتن طبیعـی پرنـده شـود، لنگـش میگویند.
علت لنگیدن جوجه ها
دیسکوندروپلازی استخوان درشت نی
دیسکوندروپلازی استخوان درشت نی یکــی از رایج تریـن مشکلات استخوان در جوجــه گوشتی است، کــه باعــث درد مفصــل و مشکل حرکتــی می شود. و با عوامــل بیمــاری زا (عفونــی) گسترش می یابد. سرعت رشد زیاد دلیل اصلــی این بیمــاری احتمــالا تــوازن بین وزن و استقامت اسکلتی جوجه هــا و نبود آن هاست.زیرا ظرفیت و سرعت رسوب کلسیم در استخوان ران (بویژه در قسمتهای بالایی درشت نی به مراتــب کم تــر از سرعت رشد بخــش غضروفــی است. ممکن است موجـب تغییرشکل استخوان ساق و زاویه دارشدن آن شود.
این بیمـاری از چهارهفتگـی به بعـد دیده می شود و معمــولا 30 درصد گلـه را تحــت تأثیر قــرار میدهــد. گاهــی هیچ اثــر بالینیای بروز نمی کنـد. ولی سنگینی وزن بدن و فشار آن بر روی پــا موجــب درد و درنتیجــه، کاهــش اشتها گلـه میشود.
پیشگیری از لنگش جوجه
- در ابتدای پرورش از جیره غذایی مناسب استفاده شود.
- نور مناسب و کافی در محیط پرورش وجود داشته باشد.
- میزان فسفر نسبت به کلسیم کمتر شود.
- خوراک حیوان از نظر داشتن سمومی مانند زیرالنون که از قارچ فوزاریوم گونه گرامیناروم تولید میشود.
علل بروز این نارسایی
ممکن است به دلایل مختلفی بروز کند. از جمله:
- عوامل ژنتیکی،
- تغذیه گله مادر،
- وضعیت جوجه کشی،
- بیماریهای عفونی،
- تنشهای محیطی،
- صدمات فیزیکی
- وضعیت سنی پرندگان.
یکی از مهم ترین دلایل این عارضه سرعت رشدی بالای جوجه های گوشتی است. و اینکه بیشتر به تولید گوشت در آنها توجه شده است. به دلیل سرعت رشد ماهیچهها استخوانها به همان سرعت رشد نمیکنند. و مستعد لنگیدن جوجه ها میشوند. این ناهنجاریها همراه با درد یا درست کار نکردن اندام ها است. و سبب گرسنگی و افزایش تلفات و در نتیجه از دست دادن آب بدن و کمتر شدن کیفیت لاشه پرندگان از علائم آشکار لنگش پرندگان است. در جمعیت مرغ های گوشتی ۲ تا ۳ درصد پرندگان علائم آشکار لنگش دارند اما درصد بیشتری از آنها به انواع پنهانی ناتوانی اندام حرکتی دارند.
لنگیدن جوجه ها در اثر کمبودهای تغذیه ای
کمبود مواد مغذی بخصوص برخی ویتامینها و مواد معدنی در مرغ باعث لنگیدن جوجه ها میشود. برخی از مواد مورد نیاز جوجهها:
ویتامین دی 3 (D3)
کمبود این ویتامین در کنار متعادل نبودن نسبت کلسیم به فسفر جیره باعث ایجاد بیماری ریکتز (Rickets) میشود. این بیماری بیشتر در جوجههای در حال رشد دیده میشود. و از علائم آن به داشتن استخوانهای نرم و لاستیک مانند، منقار نرم و خمیده، تون فقرات خمیده، پاهای قوسی و ضخیم شدن صفحه رشد استخوانی هستند. به دلیل نقش حیاتی ویتامین D3 در جذب کلسیم و فسفر، کمبود آن و جذب آن اختلال ایجاد میکند. استفاده زیاد از چربیها در جیره غذایی، وجود سموم آفلاتوکسین و اکراتوکسین از تشکیل شکل فعال ویتامین D3 و جذب آن جلوگیری میکند.
توصیه
مقدار دقیق کلسیم، فسفر و ویتامین D3 تعیین شود. مقدار کافی مکمل ویتامین در جیره غذایی قرار داده شود.
ویتامین ای (E)
یکی از اثرات کمبود ویتامین E در جیره غذایی، بیماری جوجه دیوانه (انسفالومالاسیا) در جوجهها است. احتمال وقوع این بیماری در نژادهای گوشتی بیشتر و در خروسها دو برابر مرغ ها است. این عارضه بیشتر در جوجههای ۲ تا ۴ هفتهای مشاهده میشود. به دلیل عدم تعادل هنگام راه رفتن جوجه ممکن است به پشت بیفتد و بال بال بزند، ممکن است به پهلو بیفتد و پاهایش کشیده شود. جمع کردن انگشتها و پیچ خوردن سر به طرف پایین یا پهلو یکی از نشانه های این بیماری است. یکی دیگر از نشانههای این بیماری تورم زیرپوستی و تحلیل عضلات است که راه رفتن پرنده را با مشکل مواجه میکند.
استفاده از روغن های غیر اشباع گیاهی یا دریایی باعث از بین رفتن ویتامین E داخل جیره میشود.
توصیه ها
مقدار ویتامین E افزوده شده داخل جیره باید بین ۵۵ تا ۸۰ واحد بین المللی در هر کیلوگرم باشد.
به ازای اضافه شدن هر یک واحد روغن دریایی یا گیاهی در هر کیلو از جیره غذایی مقدار ویتامین E 30 واحد افزایش پیدا میکند.
خوراک و ترکیب آن را برای یک هفته آماده کنید، خوراک بیشتر از ۴ هفته نباید بماند.
مواد خوراکی مانند روغن ها و ویتامینها در دمای ۲۵ درجه سانتیگراد نگهداری شوند.
به جای استفاده از خوراکهای آماده که ترکیب آنها بخوبی مخلوط نشده است. از خوراکهای دست ساز استفاده کنید.
ویتامین ب1(B1)
کمبود تیامین یا ویتامین B1 باعث عارضه تورم سراسری اعصاب و اختلال در فعالیت مغز میشود. در این بیماری فلج ماهیچه ای از پا شروع میشود و تا بالها ادامه پیدا میکند. کم کم پرنده توانایی راه رفتن خود را از دست میدهد. علامت این بیماری کشیدن سر به عقب و حالت جستجو داشتن سر میباشد و بیشتر در جوجهها و مرغ های جوان دیده میشود. استفاده از مکمل تیامین در جیره غذایی مرغ هــای مــادر (هشت میلی گرم در کیلوگــرم)، باعــث می شودکه ذخیره تیامین در جوجــه یک روزه دو برابر شود.
توصیه
استفاده از مکمل تیامین در جیره غذایی جوجههای گوشتی 2.2 تا 3.2 میلی گرم در هر کیلوگرم.
ویتامین ب2 (B2)
کمبود این ویتامین هم باعث بزرگ شدن اعصاب سیاتیک، تحلیل رفتن ماهیچهها، خمیدگی ناخن و در نهایت فلجی حیوان میشود. در این حالت جوجه ها قادر به حرکت نیستند مگر به زور و با کمک بالهایشان.
ویتامین ب3 (B3)
کمبود این ویتامین در جیره غذایی باعث بزرگ و خمیده شدن مفصل و پا میشود، حیوان کم پر و دچار تورم پوستی میشود.
توصیه
اضافه کردن مکمل نیاسین در جیره جوجههای گوشتی بین 40 تا 65 میلی گرم در هر کیلوگرم
میزان 5.4 تا 8.6 میلی گرم در هر کیلوگرم
کمبود هر کدام ا ز اعضای خانواده ویتامین B در جیره غذایی سبب ایجاد بیماری میشود.
کولین
کولین به همراه منگنز و اسـید فولیک و اسید نیکوتینیک و بیوتیـن بـرای پیشـگیری از پروزیـس در جوجههـای گوشـتی ضـروری اسـت. مقـدار کولیـن موردنیـاز به نسـبت دیگـر ویتامینها چشـمگیر اسـت. کولین همراه بـا متیونین منبـع مهمـی بـرای تأمیـن گروههای متیـل موردنیـاز برای سوخت و سـاز اسـت. آشـکار ترین نشـانه کمبود این ویتامین، پروزیـس اسـت کـه در آن مفصل خرگوشـی یک یـا دو پای پرنـده به طـرف خـارج برمیگـردد و تانـدون آشـیل جابه جا و متورم میشود.
توصیه
میزان 0.011 تا 0.017 میلی گرم در هر کیلوگرم مکمل کوبالامین در جیره غذایی جوجهها اضافه شود. حداقل مقدار کولین در هر کیلوگرم جیره جوجه های گوشتی باید 1550 تا 1700 میلی گرم باشد.
ویتامین ث C
استفاده از مکمل ویتامین ث باعث محکم شدن استخوان ها و پیشگیری از دیسکوندروپلازی استخوان درشت نی میشود.
توصیه
استفاده از 100 میلی گرم مکمل ویتامین ث در هر کیلوگرم از جیره جوجه ها.
منبع
لنگش در جوجه های گوشتی و عوامل تغذیه ای و مدیریتی مؤثر بر آن، امیرحسین علیزاده قمصری، سید عبداله حسینی-1397
https://thisnzlife.co.nz/5-reasons-your-chicken-may-be-limping/