سبزی و صیفی, کاشت و پرورش گیاهان

کاشت موسیر

کاشت موسیر

کاشت موسیر

موسیر یکی ازگیاهان بومی نواحی کوهستانی غرب ایران است.که قابلیت خوبی براي کشت در اراضی زراعی رها شده دارد. موسیرگیاهی می‌باشد که هم جنبه صنعتی، خوراکی و دارویی دارد و هم علوفه آن در حالت خشک و تر کاربرد دارد. همچنین گل این گیاه مورد توجه زنبورعسل قرار می گیرد. به دلیل قرار گرفتن پیاز آن در زیر زمین نسبت به سرما، خشکی و چراي دام مقاومت خوبی داشته. و یکی  از ویژگی هاي دیگر این گیاه دارویی توانایی تکثیر جنسی و غیرجنسی و تولید بذر زیاد آن می‌باشد. پس کاشت موسیر مقرون به صرفه می‌باشد.

منشا موسیر

موسیر با نام علمی Allium hirtifolium Boiss یک گونه آسیایی می باشد. که منشا آن مرکز و جنوب غربی آسیا است. این گیاه که با نام موسیر ایرانی شناخته می شود. دارای تنوع ژنتیکی بسیار زیاد، یکی از مهمترین گونه های دارویی و صنعتی جنس آلیوم در ایران است. که به صورت خودرو و طبیعی در مناطق مرتفع با اقلیم خیلی سرد تا نیمه سرد رشد می کند. موسیر بومی ایران به عنوان یک گیاه وحشی در کوه های زاگرس در غرب، جنوب و مناطق مرکزی ایران رشد می کند.

کاربرد و خواص درمانی موسیر

از نظر پزشکی موسیر جزء گیاهان دارویی مهم می‌باشد. و از فراورده هاي آن براي کم کردن قند خون در افراد دیابتی و از خواص گندزدایی آن براي دفع انگل ها همراه غذا استفاده می‌گردد.علاوه برآن براي ضدعفونی کردن آب نیز مورد استفاده قرار می‌گرفته است. افزایش دفع ادرار،التیام دهنده و ترمیم کننده زخم ها و تسکین دهنده التهاب طحال وکبد، تأثیر مثبت آن بر دستگاه اعصاب مرکزي،کاهش سردردهاي میگرنی، کمک به سیستم قلبی-عروقی، کمک به کاهش چربی هاي خون و پیشگیري از تصلب شرائین و تنظیم فشار خون قابل توجه می‌باشد.

این  گیـاه سرشـار از مـواد مغذي فسفر، کلسیم، پتاسیم، سدیم و منیزیم است. موسیر یک گیاه با طعم غذایی خاص بوده و برشهاي پیازخشک شده آن به عنوان یک افزودنی به ماست و ترشی اضافه می‌گردد. پودر آن به عنوان یک افزودنی خوشمزه یا ادویه براي مواد غذایی در ایران مورد استفاده قرار می گیرد.

خصوصیات موسیر

موسیر Persian Shallotگیاهی چند ساله و پیازدار از خانواده Alliaceae است. که داراي برگ هاي استوانه اي و تو خالی که طول آن ها به ۳۰ سانتی متر می رسد. گل هاي آن  به رنگ صورتی و یا ارغوانی می باشند. دیاز موسیر به  قطر  قطر ۴-۲/۵  سانتی متر، با پوسته هاي خارجی خاکستري، نازكو شیار دار است.

ساقه عریان به ارتفاع ۱۲۰-۸۰ سانتی متر و کمی رگه دار می‌باشد. برگ ها ۵-۴ عدد، به عرض تا ۵ سانتیمتر، دربخش قاعده اي کم و بیش کرکدار یا تقریباً بی کرك می‌باشد.

موسیر ایرانی گیاهی پیازي چند ساله است .که پیاز آن داراي بافت ذخیره اي می‌باشد. و معمولاً تنها شامل یک پیاز اصلی و یا به ندرت از دو پیاز تشکیل شده است.

کاشت موسیر Allium hirtifolium Boiss کاشت موسیر کاشت موسیر کاشت موسیر Allium hirtifolium Boiss   کاشت موسیر کاشت موسیر Allium hirtifolium Boiss کاشت موسیر

خصوصیات فنولوژیکی

 گیاه موسیر همزمان با مساعد شدن دماي هوا در اسفندماه جوان هزنی و رشد رویشی خود را شروع می‌کند. و معمولاً جزو  اولین گیاهانی است که با کاهش سرمای زمستان و ذوب شدن برف ها رشد می کند. دوره گلدهی آن از اواخر فروردین تا اواسط اردیبهشت ماه با توجه به دماي هوا متفاوت می‌باشد. و اغلب در خردادماه بذرهاي آن شروع به رسیدن می کنند. ریزش بذر در این گیاه در تیرماه آغاز می‌گردد. و بقیه سال در رکود رشد و دوره خواب به سر می برد.

پراکنش جغرافیایی

موسیر بومی ایران می‌باشد و به صورت خودرو در مراتع مرتفع و  نقاط کوهستانی به ویژه در استان هاي کردستان، اصفهان، همدان، لرستان، چهارمحال و بختیاري، کهگیلویه و بویراحمد، خوزستان و فارس رشد می کند.

کاشت موسیر

مناطق مناسب کشت

موسیر گیاهی متعلق به مناطق مرتفع و سردسیر می‌باشد. کشت آن در مناطق گرمسیری خیلی توصیه نمی‌شود. موسیر گیاهی کم توقع است اما به بافت خاک حساس می‌باشد. در خاک های رسی و سنگین به سختی رشد می‌کند.

Persian Shallot Persian Shallot

انتخاب پیاز بذری مناسب

انتخاب پیاز بذری مناسب یکی از مهمترین فاکتورهای در کاشت موسیر است. برخلاف تصور عموم پیازهای بزرگ محصول ضعیفی تولید می‌کند. زیرا پیازهای بزرگ پس از کاشته شدن تحلیل می رود و پیازچه های کوچکی تولید می کند. پیازچه های متوسط مناسب ترین انتخاب برای کشت می‌باشند.

برای هر ۱۰۰۰ متر مربع بسته به سایز پیازها ۲۵۰ تا ۳۰۰ کیلوگرم پیاز نیاز می‌باشد.

خاک مناسب

  • زهکش مطلوب
  • غنی از ماده آلی
  • دارای بافت سبک ( لومی شنی)
  • اسیدینه خاک بین ۶ تا ۵/۷

آماده سازی زمین

آماده سازی زمین باید چند ماه زودتر آغاز شود. و زمین خاک ورزی شود. مراحل آماده سازی زمین به ترتییب زیر انجام می‌شود:

قبل از شخم، زمین را آبیاری می کنند تا بذرهای علف هرز سبز شود.

زمین را با گاو آهن قلمی شخم زده، عمق متناسب با نوع و شرایط زمین تعیین می‍شود.

با دیسک و ماله خاک کاملا نرم و مسطح شود.

بسته به نوع آبیاری و امکانت موجود، کشت موسیر به صورت کرتی و یا ردیفی می توان انجام داد.

کوددهی

یک ماه قبل از کشت، کود حیوانی کاملا پوسیده به میزان ۱۰ تن در هکتار با خاک مخلوط گردد. بسته به نیاز غذایی خاک برنامه ی کوددهی توصیه می شود. به طور میانگین کشت موسیر نیازمند ۶۰-۷۰ کیلوگرم در هکتار کود پتاس و ۱۵۰ کیلوگرم کود فسفر میباشد.

تاریخ کاشت موسیر

بهترین زمان کشت موسیر در زمین اول مهر تا اول آذر ماه با توجه به شرایط اقلیمی است. زمین اصلی باید در اواخر اردیبهشت شخم گردد نا از رشد علف هرز و بذر پاشی آن جلوگیری شود.

عمق و فاصله کاشت موسیر

پیاز موسیر را نباید خیلی عمیق کشت نمود چون امکان سبز شدن را از دست می‌دهد. و همچنین نباید خیلی سطحی کشت شود. بهترین عمق کشت برای پیاز موسیر که از یخبندان و سرمای زمستانه در امان باشد ۱۰-۱۲ سانتی متر است.

فاصله کاشت پیازها بسته به بزرگی و کوچکی پیازها، بین ۱۰ تا ۱۵ سانتی متر متغییر است. فاصله بین ردیف ها بین ۲۰ تا ۳۰ سانتی متر است. برای ضدعفونی بذرها قبل از کشت می تپان از قارچکش های ماندد کاربندازیم استفاده کرد.

آبیاری

مقدار آبیاری با توجه به وضعیت آب و هوایی منطقه انجام می شود اگر زمستان و پاییز پر بارانی باشد آبیاری در آن فصل نیازی نیست. ولی درکشت آبی حداقل 2 مرتبه آبیاری (آب اول، مهر ماه پس از کشت و آب دوم، اوایل خرداد قبل از زرد شدن برگ ها) لازم است. آبیاری در زمان خواب پیازها، مخصوصا اگر بافت خاک رسی باشد، می تواند باعث پوسیدگی محصول گردد.

برداشت

زمان برداشت موسیر اواخر خرداد تا اوایل تابستان می‌باشد. و زمانی است که برگ ها خشک شده باشند و گیاه به طور کامل به خواب رفته باشد. چنانچه برداشت موسیر خیلی به تاخیر بیفتدامکان دارد به دلیل گرم شدن هوا و خاک، درصد کرم خوردگی و پوسیدگی پیازچه افزایش پیدا کند.

نحوه برداشت

به منظور برداشت با حداقل خسارت و زخمی شدن پیازها، بهتر است یکی دو روز پس از بارندگی برای برداشت موسیر برنامه ریزی نمود. اگر بارندگی اتفاق نیفتاد دو روز قبل از برداشت می توان آبیاری کرد.

منبع

فنون کشت موسیر. مدیریت هماهنگی ترویج کشاورزی استان لرستان. ۱۳۹۸.

حمزه‌علی شیرمردی. کشت موسیر در اراضی دیم رها شده و مراتع کم بازده. موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع. ۱۳۹۹.

حسین زینلی، احمدرضا کمالیون و مهسا توکلی. آشنایی با گیاه دارویی موسیر و روش تولید آن. نشرآموزش (مؤسسه آموزش و ترویج کشاورزی).۱۳۹۸.

https://jmpb.areeo.ac.ir/article_108885_c769efcd70d99461a659b74b89eb154a.pdf

https://en.wikipedia.org/wiki/Allium_stipitatum

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *