کنه واروا زنبور عسل و درمان آن
زنبور عسل
زنبور عسل در بقاء و تداوم رشــد و نمو بسیاري از گیاهان نقش مهمی، در گرده افشاني داشته است. که ارزش غذایي، تنوع فرآورده ها، خاصیت درماني و صنعتي و نیز بالا بودن سودآوري زیاد در پرورش زنبور عسل اهمیت آن را دو چندان کرده است. زنبور عسل گاهی مورد حمله آفات و بیماری ها قرار می گیرد.که یکی از این آفات کنه واروا میباشد.
کنه واروا چیست؟
کنه واروا (Varroa mites) یکی از آفات مهم ( انگل خارجی) در زنبورداری میباشد. که شناسایی و کنترل آن بسیار مهم است. این آفت از طریق دیواره بدن از همولنف یا خون زنبور عسل تغذیه می کند. در صورت آلودگی شدید, نسل به درستی تکامل پیدا نمی کند. و زنبورهای متولد شده دارای نقص عضو هستند. و عمر آن ها نیز کوتاه می شود. وجود زنبورهای بدون بال و پر خصوصا در پاییز از علایم وجود کنه واروآ در کندو می باشد.
جنس ماده این کنه روی زنبورهای بالغ و شفیرهها و جنس نر روی شفیرهها دیده میشوند. از تخمهای سفید به اندازه 0.5 میلیمتر خارج شده. و بعد از سه روز به شفیره سفید رنگ بیضوی تبدیل میگردد. شفیرههای نر و ماده داخل یک حجره سر بسته جفت گیری کرده و پس از آن نرها تلف شده و مادهها از حجره خارج میشوند.
دوران رشد و تکامل کنه واروآ در داخل سلول های نوزادان زنبور عسل انجام میگیرد. کنه ها سلول های زنبور نر را برای این کار ترجیح داده, چرا که دوران رشد آنها زیادتر از سایر زنبورها میباشد.
عامل انتقال کنه واروا
مهمترین عامل انتقال کنه واروا خود زنبورها می باشند.
- پرواز نرها و ورود به کلنیهای دیگر غارت
- بچه دهی
- فرار کلنی
- ورود زنبورهای شهد آور به کلنیهای دیگر
- انتقال انگل بوسیله حشرات دیگر
- انتقال کندوها به مناطق آلوده،
- نگه داشتن کلنی در یک منطقه ،
- انتقال طبقهها به همراه زنبورها در زمان عسل گیری،
- فروش بچه کندو و تجارت ملکه.
علائم کنه واروا در کندو
- زنبورهای مرده
- زنبورها و شفیره های ناقص و معیوب
- لاروهای جدید و تازه جلوی تخته پرواز
- زنبورهای افتاده روی زمین که بدون هدف حرکت میکنند
- زنبورهای بدون بال و پاهای ناقص
- زنبورهای فاقد مو و سیاه
- گروهی از زنبورهای فراری روی زمین افتاده یا شاخه درختان
- کاهش تخم گذاری ملکه
- شفیره های موزاییک مانند
- شفیره های زنده اما ناقص در داخل حجره های در بسته
- شفیره های مرده داخل حجرههای در بسته با پاهای جمع شده و زبان خارج شده
- کاهش جمعیت کلنی
- وجود ذخیره عسل و گرده نا متناسب با جمعیت کلنی
- حمله کرم مومخوار به دلیل ضعف کلنی
- وجود لاروهای جمع شده در گوشه حجره به رنگ قهوهای روشن تا تیره، قوام خمیری و گاها کشدار
مبارزه با کنه واروا زنبور عسل
تله گذاری کنه
برای جلوگیری از گسترش آفت کنه در ابتدای بهار با استفاده از قاب های حاوی حجرههای نر اقدام به تله انداختن این کنه ها میشود.
تخمین جمعیت کنه
برای مبارزه ابتدا تعداد کنه وارواها را در کلنی به دست میآورده. اگر تعداد آن ها در ماه اردیبهشت ۶عدد در کلنی، در خرداد ۱۰ عدد، تیر و مرداد ۱۶ عدد، شهریور ۳۳ عدد و مهر ۲۰ عدد در هکتار بود مبارزه انجام میشود.
درمان کنه واروا
بهترین روش مبارزه با کنه واروا روشهای ارگانیک و غیر شیمیایی است. مانند استفاده از اسید اگزالیک، اسید فرمیک و تیمول مارول میباشد. بهترین زمان مبارزه با آن در فصل پاییز و بعد از اتمام تخم ریزی است و بهار قبل از شهد گیری.
بعد از عسل گیری( پاییز)، یک یا دوبار از اسید فرمیک برای مبارزه با واروا استفاده شود. در پاییز در صورتی که مجددا آلودگی ایجاد شود. یک مبارزه با اسید اگزالیک انجام میشود و معمولا تا یک سال بعد به مبارزه نیازی نیست.
روش استفاده از داروهای کنه کش
اسید را داخل کندو قرار میدهند تا به تدریج با تدخین داخل کندو باعث مرگ کنهها شود. برای یک کلنی 80 تا 120میلی لیتر اسید فرمیک 65 درصد مورد نیاز است. برای هر کندو 20 تا 30 میلیلیتر اسید فرمیک 65 درصد را در یک ظرف ریخته و روی آن یک قطعه پنبه قرار میدهند و روی آن یک تکه پارچه تنظیف قرار داده. و در کندو قرار میدهند. و 4 مرتبه به فاصله 4 روز انجام میدهند.
در روزهای آفتابی که دمای هوا بیشتر از ۱۵ درجه سانتیگراد است انجام شود. اگر استفاده از سموم لازم باشد در آخر تابستان و اوایل پاییز بعد از برداشت عسل مازاد از کندو استفاده شود.
همچنین استفاده از برخی داروها مانند نوار دودزای فولبکس 2 تا 3 نوار در هر کلنی به فاصله 7 تا 10 روز، استفاده از پریزین بعد از خروج کامل لاروها از کندو، داروی آپیتول که به دو شکل خوراکی برای زنبورها و پاشیدن روی کندو استفاده میشود(مقادیر دقیق با توصیه کارشناس مصرف شود). زمان مصرف ۶ تا ۸ هفته میباشد.
استفاده از نوارهای بایوارول یا آپیستان هم میتواند سبب از بین رفتن کنهها شود.
منبع:
https://beeaware.org.au/archive-pest/varroa-mites/#ad-image-0