بیماری شناسی

راههای کنترل بیماری موزاییک انجیر

بیماری موزاییک انجیر

راههای کنترل بیماری موزاییک انجیر

انجیر

انجیر Ficus carica یکی از مهمترین محصولات باغی ایران در نواحی مختلف نیمه گرمسیری و معتدله است. انجیر گیاهی دو پایه می‌باشد. که برخی از آن ها فقط دارای گل های ماده هستند، و بعضی دیگر گلهای ماده و نر جدا از هم می‌باشد. طبق آخرین آمارنامه سازمان خوار و بار کشاورزی سازمان ملل متحد (FAO) در سال ۲۰۱۳ کشورهای ترکیه، مصر، مراکش، ایران و الجزایر عمده ترین کشور های تولید کننده انجیر هستند. ولی آفات و بیماری های گیاهی هر سال خسارات زیادی را به درختان انجیر می‌زند. که بیماری موزاییک انجیر (Fig mosaic virus) یکی از مهمترین بیماری های انجیر در باغات می‌باشد.

بیماری موزاییک انجیر گسترش جهانی دارد. و اکثر رقم های انجیر به آن حساس هستند. علایم بیماری به شکل  ایجاد موزاییک در سطح برگ تا ایجاد بدشکلی در برگ و میوه می‌باشد. در طی سالیان اخیر ایجاد خسارت های شدید این بیماری در باغات انجیر کاری مناطق مختلف کشور گزارش شده است. که ناقل طبیعی این بیماری نوعی کنه می‌باشد.

تاریخچه بیماری موزاییک انجیر

بیماری موزائیک انجیر اولین بار در سال  ۱۹۳۳ از ساحل غربی کالیفرنیا در آمریکا گزارش شد. و در ایران علایم بیماری موزائیک انجیر اولین بار در سال ۱۳۳۸ توسط  منوچهری کاشانی از نواحی ورامین، گرگان، مازندران وگیلان مشاهده شد. این بیماری در استان مرکزی ( شهر ساوه ) نیز مشاهده شده است. در سال های اخیر هم این بیماری از استان فارس گزارش شده است.

عامل بیماری موزاییک انجیر

عامل این بیماری ویروس Fig mosaic virus (FMV) می‌باشد. که ناقل طبیعی این ویروس نوعی کنه به نام Aceria  ficus است. ژنوم این ویروس تک رشته ای RNA می‌باشد.

علایم بیماری موزاییک

علایم این بیماری به صورت کلی  به صورت لکه های موزاییکی در روی برگ و یا به صورت رگبرگ زردی، ابلقی و رگبرگ نواری دیده می‌شود.

علایم برگ

در برخی برگ ها لکه های کلروتیک (زرد رنگ)، تا حدودی کوچکتر هستند، و به صورت یکنواخت در سطح و حاشیه برگ پراکنده می‌باشند. در برخی دیگر از درختان بیمار اکان دارد، لکه ها بزرگتر، سبز روشن تا زرد رنگ و به صورت پراکنده مشاهده شود. که به تدریج با زمینۀ سبز رنگ برگ مخلوط شده است.علایم بد  شکلی در برگ ها، به شکل پیچش و یا کوچک ماندن برگ ها است. برخی درختان آلوده رشد خوبی داشته باشند.  در صورتی که برخی دیگر کاهش رشد را نشان می‌دهند.

بیماری موزاییک انجیربیماری موزاییک انجیربیماری موزاییک انجیر بیماری موزاییک انجیر بیماری موزاییک انجیر بیماری موزاییک انجیربیماری موزاییک انجیر بیماری موزاییک انجیر

علایم میوه

اندازه میوه ها معمولاً از حد طبیعی کوچکترند می‌شوند. و دارای شکل طبیعی نیستند. و علایم بد شکلی را نشان می‌دهند. بیماری موزاییک انجیر ممکن است، موجب ریزش شدید میوه قبل از رسیدن شود. میوه های انجیر مبتلا به بیماری موزاییک ممکن است لکه هایی به رنگ زرد کم رنگ داشته باشند.

  بیماری موزاییک انجیر گسترش جهانی دارد. و اکثر رقم های انجیر به آن حساس هستند. علایم بیماری به شکل  ایجاد موزاییک در سطح برگ تا ایجاد بدشکلی در برگ و میوه می‌باشد. بیماری موزاییک انجیر گسترش جهانی دارد. و اکثر رقم های انجیر به آن حساس هستند. علایم بیماری به شکل  ایجاد موزاییک در سطح برگ تا ایجاد بدشکلی در برگ و میوه می‌باشد. بیماری موزاییک انجیر گسترش جهانی دارد. و اکثر رقم های انجیر به آن حساس هستند. علایم بیماری به شکل  ایجاد موزاییک در سطح برگ تا ایجاد بدشکلی در برگ و میوه می‌باشد.

انتقال و انتشار بیماری موزاییک انجیر چگونه است؟

همانطور که گفته شد، ناقل طبیعی این بیماری کنه است، انتقال ویروس موزائیک انجیر با کنه از نوع پایای گردشی می‌باشد. کنه‌های نابالغ و بالغ می‌توانند ویروس  FMVرا از جوانه‌های انتهایی و سطح زیرین برگ های آلوده گرفته و به سایر درختان انجیر انتقال دهند. کنه ها قابلیت انتقال را بعد از پوست اندازی هم حفظ می‌کنند.

Fig mosaic virus

ویروس موزائیک انجیر توسط اندامهای رویشی و همچنین از طریق پیوند یا پیوندک منتقل می‌شود. اما قابلیت انتقال توسط بذر را ندارد.

انتقال پایا ویروس یعنی چی؟

در ویروس‌های پایا، ناقل برای دریافت این نوع ویروس‌ها باید حداقل ۳۰ دقیقه از میزبان آلوده به ویروس تغذیه کند. تا بتواند آن‌ را کسب کند. و پس ‌از آن بلافاصله قادر به انتقال ویروس نیستند. بلکه ویروس نیاز به چند هفته دوره نهفته در بدن ناقل خود دارد تا بتواند آن‌ را انتقال دهد. ناقل (کنه) بیش ‌از ۱۰۰ ساعت و گاهی تا پایان عمر قابلیت انتقال ویروس را در  بدن خود حفظ می‌کنند. و این نوع ویروس‌ها اغلب باعث زردی در گیاه میزبان می‌شوند. و در بدن ناقل ممکن است حالت گردشی و تکثیری داشته باشد.

روش های کنترل بیماری موزاییک انجیر

بهترین و مهمترین روش در مدیریت بیماری موزاییک انجیر استفاده از پایه ها و قلمه های سالم و گواهی شده، وهمچنین کنترل کنۀ ناقل آن می‌باشد.

  • استفاده از نهال های سالم و گواهی شده
  • حذف نهالستان های غیر مجاز که عمدتا باعث تکثیر و گسترش مواد گیاهی آلوده می‌شوند
  • حذف درختان آلوده در باغات انجیر با میزان پایین آلودگی
  • حذف علف های هرز در باغات انجیر و اطراف آن
  • مبارزه با کنه، با استفاده از روش های شیمیایی از غلظت های توصیه شده

غلظت ضعيف تر غلظتت توصيه

شده

گروه شيميائی تاثير سم كنه كش ها و تيمارهاي مورد استفاده
0/4 0/5 فنازوکوئین بالغ کش پراید
در هزار در هزار Fenazaquine SC 5%
0/4 0/5 بنزوات بالغ کش اورتوس
در هزار در هزار Fenpyroximate SC5%
0/75 1 پروپاروژیت بالغ کش اومایت جدید
در هزار در هزار Proparogite 570EW
0/4 0/5 ایزوتیارولیدین تخم و لارو نیسورون
در هزار در هزار Hexythiazox EC 10%
0/3 0/4 اتوکسازول مراحل نمفی باروک
در هزار در هزار Baroque 10% SC,
0/4 0/5 تترانکید اسید مراحل نمفی و بالغ انویدور
در هزار در هزار Spirodiclofen 240 SC
ندارد آب مراحل فعال آب پاشی مقدار کم ( ۴ الی ۵ لیتر و متوسط بیش از ۶ لیتر هر درخت)
  • در اواسط اسفند ماه انجام محلول پاشی با یکی از کنه کش های آپولرو، اورتروس، براروک، نیسورون مخلوط با ۵۰ سی سی روغن باغبانی ولک در ۱۰۰ لیترآب بر روی تمام اندام هایی هوایی درخت انجیر
  • از غلظت های کمترکنه کش های فنرازوکوئین، اسريیرودایکلوفن، پروپارژیرت، اتوکسرازول، هگزی تیازوکس. در صورت نیاز برای سم پاشی مجدد می توان استفاده کرد.
  • از محلول ياشی مجدد یک کنه کش از یک ترکیب شیمیایی در یک فصل زراعی علیه کنه اریوفید درختان انجیر اجتناب کنید چون امکان مقاومت احتمالی وجود دارد.
  • شستشوی با آب منجر به کاهش جمعیت مراحل اولیه کنه می‌شود.. دو تا سه نوبت آب شویی درفواصل ۷الی ۱۰روز بخشی از جمعیت کنه اریوفید انجیر را کاهش می‌دهد.
  • استفاده از ارقام تجاری انجیر و روش های هرس درختان انجیر تا حدودی از شدت فعالیت کنه می‌کاهد.

منبع:

محمد رضا صفرنژاد ، مسعود اربابي. مدیریت بیماری موزائیک انجیر. وزارت جهاد كشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج كشاورزی، موسسه تحقیقات گیاهپزشکي كشور. ۱۳۹۸.

https://en.wikipedia.org/wiki/Fig_mosaic_emaravirus

http://oregonstate.edu/dept/nurspest/fig_masaic_virus.htm

یک نظر در “راههای کنترل بیماری موزاییک انجیر

  1. محمد گفت:

    سلام
    درخت بیمار را چکار باید کرد که خوب شود ؟

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *