کشـت باغ هـای میوه هسته دارها بـه دلایل زیاد و مختلفی از جملـه بازارپسندی، نیاز بازارهای داخلـی و بـازار کشـورهای همسایه در سال های اخیـر بـا استقبال خـوب کشـاورزان روبـرو بوده. و سطح زیرکشـت آن هـا افزایش داشـته است. علاوه بر انتخاب نهال هـای گواهی شده و رعایت توصیه های کارشناسی در خصـوص هـرس، تغذیـه و آبیـاری، شـناخت دقیـق آفات درختان میوه هسته دار و روش های مناسب کنترل و پیشگیری آن هـا از اهمیت زیـادی برخوردار می‌باشد.
آفات درخت آلو
از بین درختان میوه، درختان آلو کمترین تعداد آفات را دارند. با این وجود، درخت آلو دارای برخی از آفات است که می تواند باعث خرابی محصول یا حتی شکستن درخت شود. شناسایی زود هنگام آفات بر روی درختان آلو و کنترل آفات درخت آلو می تواند تفاوت های چشم گیری را در سلامت درخت و عملکرد آن ایجاد کند. بیماری ها و آفات درخت آلو شامل بیماری گره سیاه آلو، پرونه زمستانه، لکه قهوه ای، جمع شدن میوه آلو و … است. در این مطلب به طور اختصار به دو آفت مهم درخت آلو می پردازیم:
کرم درخت آلو
کـرم آلـو Cydia funebrana از آفـات مهم درختان میوه هسته دار شـامل انواع آلـو، گوجه، هلو و گاهی زردآلو و گیلاس، آلبالو و قیسی می‌باشد. ایـن کـرم بـه آلو سیاه خسارت زیادی می زند.
خسارت
آفات درختان میوه لاروهای این آفت علاوه برمیـوه امکان دارد بـه جوانه ها نیز حملـه کنند. خسارت اصلی آن شامل تغذیه لارو از گوشت یا پریکارپ میوه می‌باشد. میوه هـای کـرم زده در صورتـی کـه لارو میـوه را تـرک کرده باشـد، محتوی درون میوه تـوده متراکـم فضولات آن سیاه رنگ می‌باشد. بـر اثـر عکس العمل روپوست میـوه صمغی از آن بیـرون می آید که یکـی از نشانه های تشـخیص میوه هـای آلوده می‌باشد. ایـن میوه هـا زودتـر از موعد رسیدگی را نشـان می دهند و بسته بـه زمان آلودگی امکان دارد ریـزش کنند.
زیست شناسی کرم آلو
ایـن حشـره زمستان را به صـورت لارو سن آخـر در داخـل یـک پیلـه سفید چرکـی که نسبتاً ضخیـم و مایل بـه قهوهای استزمستان گذرانی می‌کند. ایـن پیله هـا در زیر پوستک های تنه درخت، داخل شـکاف ها و سوراخ هایی که حشـرات دیگـر ایجاد می کنند و حتـی در داخل خاک مشاهده می‌شوند.
در بهـار پـس از طی دوره شـفیرگی مصادف با بازشـدن شـکوفه های درختان میزبـان حشـرات کامـل ظاهر میشـود و در دمای مطلـوب که مصادف بـا دهه دوم خـرداد است، حشـرات بالغ بیش تریـن فعالیت را نشـان می دهد.
تخم هـای ایـن آفـت روی میوه گذاشـته شـده و روی برگ هـا به ندرت تخمـی مشاهده می شود.
لاروها بـه فاصلـه یک هفته تـا ده روز از تخم خارج شده و چـون از مغز هسته میوه هـای کوچـک می خورند، باعـث ریزش آنها می شـوند.
طرز زندگی این آفت با مختصر تفاوتی شبیه طرز زندگی کرم سیب می‌باشد.تعـداد نسل های ایـن آفـت از ۲ تـا ۳ نسل متفاوت می‌باشد.
بهترین سم برای کرم درخت آلو
این حشره آفتی کلیدی روی ارقام مختلف گوجه و آلو می‌باشد. در نقـاط گوجـه و آلـوکاری مهم کشـور باید طبـق برنامه دقیقی کـه در قالب پیش آگاهی برنامه ریزی می‌شود، بـا آن مبارزه نمود. همچنین می توان سم پاشـی علیـه مهم تریـن آفـات آلـو و گوجـه را نیـز بر اساس مبـارزه بـا این حشـره تنظیم نمود، یعنی با مبـارزه علیـه این آفت سایر حشـرات مهم ایـن دو میوه را از بین برد
می توان مبارزه علیه شپشـکهای نخـودی، شپشـک آسیایی و حتـی شـته را بـا مبارزه با نسل اول این آفت تلفیق نمود.
زمـان مبـارزه بـا کرم آلو را می توان بر اساس تخم گذاری حشـره و مشـاهده اولیـن تفریـخ تخم هـا برنامه ریزی کرد. زمان مبارزه دقیق را با تله های فرمونی می توان بدست آورد.
کنه درخت آلو
آفات درختان میوه یکی دیگر از آفات رایج موجود در درختان آلو، کنه هایی هستند که مانند گلابی روی سایر درختان میوه نیز تأثیر می گذارد. این کنه ها کمتر از ¼ اینچ (0.5 سانتی متر) طول داشته، و ممکن است به رنگ های زرد، قرمز، صورتی، سفید یا حتی بنفش باشند. در صورت نفوذ کنه، برگها به رنگ نقره ای در می آیند و پیچ می خورند. اگر این علامت را مشاهده کردید، در قسمت زیرین برگها به دنبال تجمع کنه ها باشید تا مطمئن شوید درخت دارای کنه های زنگ زده است.
مبارزه با کنه درخت آلو
کنه های پرداتور Phytoseiid تمایل دارند که سایر کنه ها را تحت کنترل نگه دارند. کنه های Phytoseiid از نظر اندازه شبیه کنه های عنکبوتی هستند، اما براق هستند، بدن گلابی شکلی دارند و سریعتر از کنه های عنکبوتی حرکت می کنند. باران شدید و هوای سرد نیز تعداد کنه ها را کاهش می دهد.
کنترل بیولوژیک کنه درخت آلو
علفهای هرز پهن برگ مانند گل ختمی ، گیاه بید ، شبدر سفید و گره باعث افزایش تعداد کنه ها می شوند. از بین بردن این علف های هرز ممکن است تعداد کنه ها را کاهش دهد. کنه ها را می توان با جریان قوی آب از درخت شستشو داد. درختان را به درستی آبیاری کنید، زیرا درختان با تنش خشکی بیشتر مستعد پذیرش آفت هستند. از مصرف زیاد کود نیتروژن خودداری کنید، زیرا باعث تشدید کنه ها می شود.
همانطور که می دانید، مصرف خودسرانه سموم مجاز نیست. در صورتی که آفت خاصی دارید و نیاز به مشاوره برای مصرف آفت کش ها دارید، می توانید اطلاعات خود را از طریق فرم زیر برای ما ارسال نمایید.
ليسه درختان ميوه
درختـان مـورد حملـه این لیسه Yponomeuta padellus شـامل سیب، گوجـه، زردآلـو، قیسی، زالزالک، گلابی، ازگیـل، بـه، آلـو، بـادام و برخی درختـان غیرمثمر می‌باشد
تفاوت ليسه ميوه با ليسه سيب
- پروانه لیسه میوه زودتر از لیسه سیب شروع به پرواز می کند
- در لیسه میوه،لاروها از زیر پولک زمستانه که بیرون آمدند، داخل بافــت پارانشــیم برگ نمی شوند، بلکـه در روی برگ هـای جوان پراکنده شده، و مشغول بستن تار و تغذیه می گردند
- لاروهای لیسه میـوه تک تـک در قسمت های مختلـف درخـت به خصـوص بیـن برگ هـا در پیلـه سفید رنگ بـه شـفیره تبدیـل می شـوند. و پیله ها برخلاف لیسه سیب به طـور متراکـم و گروهـی در نزدیکـی هـم قـرار ندارد.
کنترل
برای کنترل این آفت از سموم رایج و توصیه شـده پس از متورم شـدن جوانه ها و درست قبل از بازشـدن گل ها استفاده گردد.
سرخرطومی گیلاس
سرخرطومی گیلاس Rhynchites auratus به گیلاس، زردآلو، آلبالو و بادام وحشی خسارت می زند.
خسارت
خسارت اول مربـوط بـه حشـره کامـل می‌باشد. کـه از جوانه هـا، برگ هـا و میوه هـا تغذیـه می کند. از تمام سطوح برگ تغذیه می‌کند.
تغذیـه روی میـوه گیلاس و زردآلـو بسیار مشـخص می‌باشد. بدیـن شکل کـه دور تـا دور آن گودال هـای کوچـک و بزرگی ایجاد می شـود. حشـره کامـل برای تخم ریـزی بـا خرطـوم خـود در میـوه، سوراخی ایجاد می‌کند. و سپس تخـم خود را کـف آن سوراخ می‌گذارد.
بـه عبـارت دیگـر تخم گـذاری ایـن آفـت نیـز خـود نوعـی خسارت می‌باشد
خسارت عمـده آفـت مربـوط به لارو می‌باشد و چـون به هسته حمله می کند، اغلب باعـث ریـزش میوه هـا می گردد.
زیست شناسی
ایـن حشـره زمستان را به صـورت لارو کامـل در داخـل هسته میوه هـای آلـوده ریخته شـده روی زمیـن یـا در خـاک سپری زمستان گذرانی می‌کند.
بـا مساعد شـدن شـرایط آب و هـوا لارو تبدیـل به شـفیره شده و در بهار هم زمـان بـا تشـکیل میـوه حشـره کامـل ظاهـر می‌گردد. و بعـد از کمـی تغذیـه از بـرگ، در گوشـت میـوه سوراخی ایجـاد کرده و یک عدد تخم در سطح هسته می گذارد. حشـره ماده پس از آن دیواره حفره را جویده و با قسمت های خرده شـده روی تخم را می پوشـاند. و مانع خشک شـدن آن می‌شود.
تخم هـا پـس از یـک یـا دو هفتـه تفریخ شـده و لاروهای جوان وارد هسته شـده و باعـث ازبین رفتـن آن می شـوند. لاروها بعد از رشد کامل میوه را ترک کرده و در خاک تبدیل به شفیره می‌شوند.
این آفت یک نسل در سال دارد.
کنترل
کنترل سرخرطومی به دو روش انجام می گیرد:
- شـخم عمیـق در زیـر درختان در پاییز و زمستان بـرای ازبین رفتن لاروهای زمستان گذران
- استفاده از سموم تماسی پـس از ریـزش گلهـا ( ۵ تا ۶ روز بعد) و در صورت دیدن حشـرات کامل، تکـرار آن.
زنبور مغزخوار بادام
زنبور مغزخوار بادام Eurytoma amygdalia زمستان را به صـورت لاروهای کامـل در داخـل میوه هـای خشک شـده در سطح زمیـن یـا روی درخـت می گذراند
لاروها زمستان گذران عموما کمـی قبل از تشکیل شـدن شـکوفه بادام تبدیـل به شـفیره می شـوند.
حشـرات کامـل مصـادف بـا ریختـن گلبرگ هـا ظاهـر می شـوند. و پـس از تغذیه اندکی از شـبنم و مایعات دیگر در داخل نسج میوه های تازه تشکیل شـده تخـم می گذراند.
لاروها پـس از خـروج از تخـم با حفـر تونلی خـود را به دانه رسانده و از دانه هـای درحال رشـد تغذیـه می کنند.
دوره لاروی حـدود ۱۰ تـا ۱۱ مـاه. تمـام تابستان، پاییـز، زمستان و قسمتی از بهـار طـول می کشـد.
این حشـره بیش از یک نسل در سال ندارد، ولی گاهی لاروهای کامل که زمستان گذرانی می‌کنند. امکان دارد تـا دو سال در داخل میوه هـای آلوده بـه حالت انتظار باقـی بمانند.
کنترل
بـرای کنتـرل آن جمـع آوری همگانی و معدوم کردن میوه های آلـوده روی درخت و زیـر درخت توصیه می گردد.
کنه تار عنکبوتی یا کنه دو نقطه ای
که دو نقطه ای Tetranychus urticae بسیار پلی فـاژ می‌باشد. و بـه بیـش از ۱۵۰ گونه گیـاه مانند سیب، گلابی،گوجـه، گیلاس، هلو، بادام، گل سرخ، توت فرنگـی، لوبیا، باقلا، شـبدر، یونجه، پنبه،گیاهـان زینتی، گیاهان خانواده کدوییان، چلیپاییان، بادنجانیـان و… حمله می کند.
خسارت
ایـن کنه بـا تنیـدن تار، سطح برگ هـای میزبـان را همـراه با قشـری مانند گـرد و خاک می پوشـاند. که باعث اختلال در فتوسنتز گیاه می‌شود.
در کشت های زیر پلاستیک و گلخانه ها این تارها روی گیاهان زیاد مشاهده می شود.
نشانه های خسارت به صـورت لکه های خاکستری یـا زرد در متن سبز برگ ها دیده می‌شود. گاهـی برگ هـا در اثـر از دست دادن شـیره گیاهـی حـول دم بـرگ اصلـی خمیـده می شـوند.
زیست شناسی
ایـن کنه زمستان را بـه حالت مـاده بالغ بارور در زیر پوست درختـان میوه، بوته هـا و گاهـی داخـل خـاک، زیـر کاه و کلـش و برگ هـای افتاده زمستان گذرانی می‌کند.کنه های زمستانی رنگ قرمز آجری دارند.
در اوایـل بهـار روی علف های هـرز تخم ریـزی می کنند و سپس گیاهـان زراعـی، زینتـی و درختـان میـوه را مـورد حملـه قـرار می‌دهند.
هر کنه ماده ۴۰ تا ۸۰عدد تخم می گذارد.
کنترل کنه
برای کنترل این کنه روش های زیر را انجام می‌گیرد:
- رعایت اصول به زراعی و ازبین بردن علف های هرز.
- در صورت نیاز استفاده از سموم رایج و توصیه شده.
منبع
کنترل آفات هسته دارها. نشرآموزش (مؤسسه آموزش و ترویج کشاورزی). ۱۳۹۹.
https://www.cabi.org/isc/FullTextPDF/2009/20093238367.pdf
https://researchlibrary.agric.wa.gov.au/cgi/viewcontent.cgi?article=1193&context=bulletins
