درختان میوه, کاشت و پرورش گیاهان

بهترین زمان کاشت نهال گیلاس تکدانه

بهترین زمان کاشت نهال گیلاس تکدانه

ایران به دلیل دارا بودن مناطق آب و هوایی متنوع و همچنین وجود ارقام مختلف و غنی برای بسیاری از محصولات باغبانی، بدون شک یکی از مناطق مهم تولید میوه در دنیا می باشد. گیلاس Prunus avium یکي از محصولات مهم و با ارزش باغباني بوده که از تیره گل سرخیان و بومی مناطق جنوب شرقی اروپا و آسیای غربی می باشد.گیلاس از درختان میوه مناطق معتدل سرد می باشد، این میوه به دلیل طعم و مزه مطلوب، ارزش غذایی بالا و دوره رسیدگي کوتاه از اهمیت زیادی برخوردار است. در ایران ارقام مختلفی کشت می شود. که رقم تکدانه مشهد از جمله ارقام مطلوب کشور است. به همین دلیل دانستن بهترین زمان کاشت نهال گیلاس تکدانه جز الزامات می باشد.

نیاز سرمایی جوانه های گیلاس در حدود ۵۰۰ تا ۱۲۰۰ ساعت می باشد. به سرما مقاوم می باشد و دمای -۲۵ درجه سانتی گراد را تحمل می‌کند.

در حال حاضر، گیلاس در بیش از ۴۰ نقطه از جهان به صورت تجاري کشت مي شود. و سطح زیر کشت آن هر روز گسترش مي یابد. در سال ۲۰۱۶، ایران با سطح زیر کشت ۲۸۳۹۷ هکتار و میزان تولید حدود ۲۲۰۳۹۳تن، مقام سوم تولید گیلاس را دارا بوده است. که با وجود تولید بالای ایران در بین کشورهای صادرکننده گیلاس رتبه چهل و ششم را دارد.

معرفی رقم تکدانه

گیلاس تکدانه مشهد بومی ایران می باشد، که پایه‌ی آن آلبالو‌ی تلخ است. میوه قلبی شکل دارد با پوست قرمز تیره رنگ با گوشتی کرم سفید همراه بافت سفت باعث شده بازار پسندی بالایی داشته باشد. زمان گلدهی آن نیمه دوم فروردین با شانزده روز طول دوره گلدهی است و معمولاً در اوایل تیر ماه به بار می‌نشیند و عمر اقتصادی درخت آن ۳۰ ساله می باشد.

زمان کاشت نهال گیلاس  زمان کاشت نهال گیلاس

 زمان کاشت نهال گیلاس

این رقم در مقایسه با سایر ارقام در عرض یک سال پس از کاشت شروع به باردهی می‌کند به سرما مقاوم است. برای کشت در مناطق کوهپایه و نیمه سردسیر توصیه می‌گردد.

دهه دوم فروردین

شروع گلدهی

دهه سوم خرداد

تاریخ برداشت

۱۰/۵

وزن میوه (گرم)

۰/۴۳

وزن هسته (گرم)

۲۴/۹۰

نسبت گوشت به هسته

۲/۵۰ طول میوه (سانتي متر)

قلوه ای شکل

شکل میوه

۳/۸۷

اندازه دم میوه (سانتیمتر)

قرمز شرابی

رنگ پوست

کرم سفید

رنگ گوشت

صورتي

رنگ آبمیوه

۱۵/۱۴

قند

۰/۸۹

اسیدیته (گرم در صد)

در ایران گیلاس تکدانه را به عنوان گیلاس مشهد می شناسند چون بیشتر در آن منطقه کشت می شود. این گیلاس از نظر اندازه از دیگر گیلاس ها بزرگ و شاخص می باشد به همین خاطر از این گیلاس با نام تکدانه یاد می شود.

خصوصیات گیلاس تکدانه

درخت گیلاس تکدانه رشد قدی بسیار خوبی دارد و این رشد می تواند تا ۲۴ متری ادامه داشته باشد. این درختان با رنگ تیره، گل های خوشه ای سفید قابل تشخیص می باشند. گونه های دیگری از این نوع درخت به اندازه یک درختچه رشد می کنند. این درختچه طولی برابر با ۸ متر یا ۴ متر دارد.

گیلاس تکدانه از گونه های مقاوم به آفت بوده و از این رو در باغبانی مورد توجه قرار می گیرد. اگر دقت کرده باشید بیشتر گیلاس های تکدانه در نوع شفاف و زیبا تولید می گردند. چون در برابر آفت ها مقاومت خوبی را از خود نشان داده اند.

زمان کاشت نهال گیلاس تکدانه

انتخاب بهترین زمان کاشت نهال گیلاس، اولین قدم برای کاشت موفق آن می باشد به طور کلی بیشتر افراد اعتقاد دارند،که پاییز بهترین زمان کاشت نهال گیلاس می باشد. زیرا در این صورت ریشه آن با گذر زمان، توسعه یافته و مقاومت آن در زمستان بالا می رود.

در حقیقت انتخاب بهترین زمان کاشت نهال گیلاس به عواملی مانند نوع نهال، اندازه و سلامت ریشه آن، محیط زندگی، فصل، دمای هوا در روز کاشت، آبیاری و … بستگی دارد.

اما با توجه به اینکه درختانی مانند آلو، گیلاس، آلبالو و … به شرایط کم‌آبی، خشکی و گرمای بیش از حد حساس می باشند. کاشت این درختان نباید در فصل بهار انجام شود. هنگامی که نهالی کاشته می‌شود، در ابتدا به دلیل جا به جا شدن به آن شک وارد می‌شود. این نهال به زمان نیاز دارد تا بتواند ریشه خود را قوی کند.

مناطق گرمسیری

در مناطق گرم و معتدل، بهترین زمان کاشت نهال گیلاس تکدانه فصل پاییز می باشد. زیرا در پاییز گیاهان به تازگی وارد مرحله‌ی خواب زمستانی شده‌اند. بدین ترتیب نهال گیلاس قبل از رسیدن سرمای زمستان به محیط جدید عادت کرده و ریشه‌های خود را محکم می‌کند. این الگو، مناسب مناطق نیمه گرمسیر می باشد. که دمای پاییز و زمستان به طور تقریبی یکسان هست و یخبندان‌های شدید ندارند.

مناطق سردسیر

کلا بهترین زمان کاشت نهال تکدانه در مناطق سردسیر، اواخر زمستان یعنی حدود سه هفته قبل از بیداری ظاهری گیاهان از خواب زمستانه می باشد. با توجه به اینکه در مکان‌های سردسیر، زمستان‌ها با بارش برف، باران و یخبندان شدید همراه می باشد، بهتر است شروع خواب زمستانی درخت را برای کاشت آن انتخاب نکنید.

خاک مناسب کشت گیلاس

همچنین خاک بستر کشت این نهال باید دارای خاصیت زهکشی و تخلیه باشد. تا در روزهای بارانی از غرق شدن ریشه‌های نهال گیلاس در آب، پوسیدگی، قارچ زدگی و فاسدشدن ریشه‌ها هم جلوگیری شود.

بهترین خاک برای کاش نهال گیلاس، خاک لومی و شنی است. اما به طور کلی این گیاهان خاک‌های سبک و ماسه‌ای را ترجیح می‌دهند.

کاشت هسته گیلاس

کاشت درخت گیلاس به روش‌های مختلفی از جمله تکثیر با هسته‌ی گیلاس، کاشت نهال گیلاس و قلمه زدن انجام می گردد.

کاشت از هسته گیلاس، یکی از راه‌های تکثیر این درخت می باشد. برای این کار ابتدا تعدادی از گیلاس‌های سالم را بخورید و هسته‌ی آن‌ها را نگه دارید. هسته‌ی میوه‌ها را به مدت دو روز میان دستمال‌کاغذی قرار داده تا خشک شوند. برای کاشت این دانه‌ها به طور معمول اوایل آبان زمان مناسبی می باشد.. برای کاشت در خاک گلدان یک حفره کم عمق مناسب ایجاد کرده. و هسته‌ها را در هر کدام از این حفره‌ها قرار داده با خاک بپوشانید.

گلدان حاوی بذر به طور میانگین به ۶ تا ۸ هفته سرمای زمستان نیاز دارند. برای تأمین این نیاز، گلدان را در فضای باز و در مجاورت سرمای متوسط قرار دهید تا در بهار جوانه‌زنی شروع شود.

سال بعد پس از انجام مراقبت‌های لازم، این هسته‌ها به نهال‌های کوچکی تبدیل می‌شوند که باید در خاک کاشته شوند.  نهال‌های کوچک خود را به خاک باغ یا باغچه منتقل کنید. در حال حاضر بسیاری از افراد بجای انتخاب این روش، نهال‌های گیلاس ۱۰ تا ۲۰ سانتی متری را به صورت آماده از گلخانه‌ها تهیه کرده و در خاک می‌کارند.

آبیاری درخت گیلاس

یکی از شروط اصلی نگهداری از درخت گیلاس، حفظ تعادل در آبیاری آن می باشد. درخت گیلاس در فصل رشد و برداشت (تابستان) هفته‌ای دو تا سه بار باید آبیاری شود. این آبیاری باید به‌گونه‌ای باشد که تا عمق یک متری خاک مرطوب باشد اما خیس نباشد.

اهمیت خاصیت زهکشی خاک در این موقعیت چند برابر می‌شود. زیرا در صورتی که آبیاری بیش از حد انجام گیرد، خاک آن را تخلیه کرده و ریشه‌ها را از اشباع شدن حفظ می‌کند. از طرفی نباید در آبیاری این درخت هم کم‌کاری کرد؛ زیرا خشکی خاک در تابستان منجر به عدم محصول دهی این درخت می‌شود.

عمر درخت گیلاس

عمر درخت گیلاس به عوامل زیادی از جمله شرایط محیطی، نگهداری و ارقام و …. بستگی دارد. اما به طور معمول عمر درختان گیلاس بیست تا چهل سال می باشد. مثلا درخت گیلاس رقم  ساکورا عمر کوتاهی دارد و نهایت تا بیست سال عمر می کند، در حالی که گونه هایی از گیلاس در کشورمان وجود دارد که تا چهل سال هم عمر می کنند.

 

منبع

ابراهیم گنجی مقدم، شهدید اخوان، سیما بینا، شادی عطار. آشنایی با برخی از ارقام تجاری گیلاس. نشرآموزش (مؤسسه آموزش وترویج کشاورزی)مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی. ۱۳۹۸.

https://www.almanac.com/plant/cherries

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *