گیلاس و آلبالو، از جمله محصولات باغی استراتژیک در بسیاری از مناطق ایران هستند. اما به دلیل میزبانی این میوه خوشمزه از آفاتی نظیر کرم گیلاس یا مگس گیلاس، اغلب باغداران در پرورش درخت‌های گیلاس و آلبالوی پربار با مشکل مواجه می‌شوند.
در این مطلب از امداد کشاورز با ما باشید. تا این آفت مزاحم را به شما معرفی کنیم. نحوه تشخیص آنرا یاد بگیرید و بهترین راه مبارزه با کرم گیلاس را با یکدیگر به اشتراک بگذاریم. فراموش نکنید اگر شما هم تجربه مشابه مقابله با کرم گیلاس را دارید. انتهای همین مطلب، نظر خود را برای ما ارسال نمایید.
مگس گیلاس
ﻣﮕﺲ ﻣﯿﻮه ﮔﯿﻼس Rhagoletis cerasi از خانواده Tephritidae از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ آﻓﺎت گیلاس در اﯾﺮان اﺳﺖ.
خسارتی که توسط لارو ایجاد می‌شود. مستقیماً گوشت و بافت میوه گیلاس را هدف قرار داده. و می‌تواند باعث 100 درصدی به محصول شود. این آفت ممکن است. از طریق حمل و نقل میوه آلوده یا حتی از طریق خاک و گیاهان میزبان، به سایر نقاط نیز انتقال یابد. این آفت بر روی پیچ امین‌الدوله نیز مشاهده شده‌است.
دامنه میزبانی و پراکنش
آفت کرم گیلاس تقریباً به تمام ارقام گیلاس و آلبالو می‌تواند حمله کند. این آفت در مناطق بسیاری که به کشت آلبالو گیلاس می‌پردازند. از جملـه اسـتان های تهران، البرز، اصفهان، آذربایجان شرقی و خراسان، مشاهده شـده اسـت.
علائم حمله کرم گیلاس
میوه‌های گیلاس که مورد حمله قرار گرفته‌اند، دارای سوراخ تخم‌گذاری هستند. و بافت اطراف این سوراخ‌ها نرم و قهوه‌ای به نظر می‌رسد. لکه های پوسیده قهوه ای روی میوه های گیلاس نیز ممکن است. زمانی که لارو داخل آن به طور کامل رشد کرده است. قابل توجه باشد. سوراخ های خروجی روی گیلاس هایی که لاروها خالی کرده اند. قابل مشاهده است. بریدن میوه همچنین ممکن است. آسیب لارو و تغذیه داخلی را نشان دهد. که به دلیل تونل زدن مشخص است.
تشخیص کرم گیلاس
حشره بالغ کوچک است. و طولی برابر با 3.5-4.0 میلی متر دارد. هر دو حشره نر و ماده عمدتا سیاه رنگ هستند. همچنین بالها شفاف، با نوارهای متقاطع تیره مشخص هستند. اسکاتلوم قفسه سینه کاملاً زرد است. و فاقد علامت پایه سیاه است. سه سن لاروی از این گونه وجود دارد. و سن سوم لاروی اندازه متوسط (طول 5-6 میلی متر، عرض 1.2-1.5 میلی متر) و به رنگ سفید یا زرد است. سر (انتهای قدامی) دارای قلاب‌های دهانی برجسته و شدیداً اسکلروتیزه است. و بخش‌های سینه‌ای و شکمی دارای ردیف‌هایی از اسپینول‌ها از جمله لوب‌های مقعدی بزرگ هستند. شفیره تقریباً از نظر ظاهری با سن سوم لاروی یکسان است. زیرا شفیره، پوست سخت شده این سن لاروی است.
خسارت مگس گیلاس
آسیب به میوه توسط تخم گذاری ایجاد می شود. اما آسیب اولیه ناشی از تغذیه لارو، دفع مدفوع و حفر تونل در گوشت میوه است. میوه آلوده ممکن است زودتر نرم شود. لکه های قهوه ای ایجاد شود. پژمرده یا چروکیده شود و از درخت بیفتد. هنگامی که لارو میوه را خالی می کند. ممکن است یک سوراخ خروجی قابل مشاهده باشد. آسیب تغذیه کرم گیلاس می تواند. منجر به از دست دادن میوه تا 100٪ در صورت عدم مدیریت شود.
ايـن حالـت در ارقـام گیلاس بزرگتر ماننـد گیلاس تکدانه، به سـادگی از بيـرون قابل دیدن نیسـت. اما پـس از شـکافتن ميـوه، میتوان آلودگی را مشـاهده کرد.
کرم گیلاس پس از اینکه از گوشت میوه تغذیه کرد. از میوه خارج شده و به صورت خمیده بر روی خاک پرتاب می‌شود.
پس از آن، دوره شفیرگی خود را تا اواسـط ارديبهشت، درون خاک می‌گذارند. بـه همـان حالـت مانده و بسـته به منطقـه، همزمان با تغييـر رنگ ارقـام ديررس، بـه حشـره کامـل تبديـل شده و چرخه تکرار می‌شـود.
چرخه زندگی مگس گیلاس
مگس گیلاس تنها یک نسل در سال دارد. که در طول دوره شفیرگی، زمستانی طولانی مدت دارد. این دیاپوز اجباری زمستانی معمولاً حدود 180 روز طول می‌کشد. اما برخی از شفیره‌ها ممکن است در طول یک، دو یا حتی سه زمستان خفته بمانند.
شفیره ها در خاک عمدتاً در زیر یا نزدیک گیاه میزبان زمستان گذرانی می کنند. و برای رشد، به دمای 7 درجه سانتی گراد یا کمتر نیاز دارند. بزرگسالان معمولاً در بهار، معمولاً از ماه اردیبهشت تا خرداد ظاهر می شوند. و میانگین عمر آنها دو هفته است. ماده ها معمولاً در هر میوه یک تخم در زیر پوست میوه می گذارند.
هنگامی که لاروها از تخم ها بیرون می آیند، در داخل میوه رشد می کنند. و تا شش هفته در آنجا تغذیه می کنند. همانطور که لاروها رشد می کنند، به پالپ میوه آسیب می رسانند و میوه را با مدفوع خود آلوده می کنند و میوه های آلوده را برای تازه‌خوری، غیرقابل مصرف می کنند. لاروهای بالغ از طریق سوراخ‌هایی که ایجاد می‌کنند از میوه خارج می‌شوند و به زمین می‌ریزند تا در خاک، معمولاً در عمق تقریباً 1-13 سانتی‌متری، پناه بگیرند. هنگامی که آنها در خاک قرار می گیرند، ظرف چند روز شفیره می شوند.
کنترل آفت کرم گیلاس
انجام شـخم پاييزه به تنهايي و همراه با دادن يخاب زمسـتانه (در مناطق سردسير) باعث از بيـن رفتـن بخش زیادي از فرم زمسـتان گذران مگس گیلاس می‌شود.
اﺳﺘﻔﺎده از ارﻗﺎم زود رس ﮔﯿﻼس ﻧﯿﺰ ﺑﺎﻋﺚ می‌شود، زمان ﻇﻬﻮر ﺣﺸﺮات ﮐﺎﻣﻞ آﻓﺖ ﺑﺎ ﻣﯿﻮه رﺳﯿﺪه، ﺻﻮرت نگیرد.
از ﺣﺬف ﻋﻠﻒ ﻫﺎي ﻫﺮز ﮔﺮاﻣﯿﻨﻪ در ﺳﺎﯾﻪ اﻧﺪاز درﺧﺘﺎن ﮔﯿﻼس بخصوص در زﻣﺎن ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﺑﻪ زﻣﺎن ﻇﻬﻮر ﺣﺸﺮات ﮐﺎﻣﻞ آﻓﺖ، جلوگیرس شود، زﯾﺮا وﺟﻮد ﻋﻠﻒﻫﺎيﻫﺮز ﺑﻠﻨﺪ ﺳﺒﺐ ﮐﺎﻫﺶ دﻣﺎي ﻣﺤﯿﻂ ﮔﺸﺘﻪ و زﻣﺎن ﻇﻬﻮر آﻓﺖ را ﺣﺪود ده روز ﺑﻪ ﺗﺎﺧﯿﺮ می‌اندازد.
حشـرات كامـل آفت بـه رنـگ زرد جلـب مي‌شـوند. آويـزان كـردن کارت زرد رنگ حشرات بـه همـراه مـاده جلب‌کننده مخصـوص (اسـتئارات آمونيـوم) قبل از تغييـر رنگ ارقـام ديررس مي‌توانـد آلودگـي زيـر ۵۰ درصـد را کنترل کند.
اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﻮﺷﺶ ﺗﻮري ﺑﺎ ﺳﻮراخ ﻫﺎي ۱/۳ ﻣﯿﻠﯿﻤﺘﺮ ﺑﺮ روي درﺧﺘﺎن ﮔﯿﻼستا قبل از ﻇﻬﻮر ﺣﺸﺮات ﮐﺎﻣﻞ ﻣﮕﺲ ﮔﯿﻼس ﺗﺎ زﻣﺎن ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﺤﺼﻮل، ﺳﺒﺐ ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﻫﺠﻮم آﻓﺖ ﺑﻪ ﻣﯿﻮه می‌شود.
اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﻼﺳﺘﯿﮏ ﯾﺎ ﺗﻮري ﺑﺮ روي ﺧﺎك در ﻣﺤﺪوده ﺳﺎﯾﻪ اﻧﺪاز درﺧﺘﺎن ﮔﯿﻼس ﺳﺒﺐ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از ﺧﺮوج ﻣﮕﺲ از ﺧﺎك شده، که در اﯾﻦ روش ﻣﺤﺼﻮل ﺗﺎ ۹۱ درﺻﺪ، از ﺧﺴﺎرت در اﻣﺎن می‌ماند.
بیشت ربخوانید: انواع کرم گیلاس
بهترین سم برای مگس گیلاس
طعمه پاشي مسموم روش جـــديدي است کــه بــا کمک آن ميتــوان آفت را بــا کمتـريـن آلـودگي‌هاي زيسـت محيطي کنتـرل کرد. بـراي اين‌کار محلـول پروتئين هيدروليـزات ۳ درصـد را به همراه سـم مالاتیون ۳ درهـزار تهيه کرده، و با سـمپاش پشـتی تلمبـه‌ای محلول فـوق را تنها روي تنـه درختـان میپاشـند. در صورت نبـود پروتيين هيدروليـزات ميتوان از ملاس چغندرقند نيز اسـتفاده کـرد. در اين حالت لازم اسـت غلظـت آن را تا دو برابر (۶ در هـزار) افزايش داد. اين‌کار بـا توجـه به خشـکي هوا در زمان خسـارت آفت لازم اسـت ۳ نوبـت و به فواصـل۴ روزه تکرار شـود. اوليـن نوبـت، سـه روز پس از ظهور اولين حشره کامل اسـت.
سم پاشی با مالاتیون ۴۰ درصد ۱ در هزار و مالاتیون ۵۷درصد به مقدار ۲ در هزار در زمان تغییر رنگ میوه در ارقام دیررس از سبز به زرد. ﯾﺎ ﻣﺤﻠﻮل ﭘﺎﺷﯽ ﺗﻨﻪ درﺧﺖ ﺗﺎ ارﺗﻔﺎع ۲ ﻣﺘﺮي در ﺳﻪ ﻧﻮﺑﺖ ﺑﺎ اﺳﭙﯿﻨﻮﺳﺎد ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﻧﺘﺎﯾﺞ را در ﮐﻨﺘﺮل اﯾﻦ آﻓﺖ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ.
برای درخواست بررسی حضوری گیاهان می‌توانید از طریق فرم اعزام کارشناس کشاورزی، درخواست دهید.
با سلام اطلاعات بسیار خوبی ارائه نمودید. متشکرم.
از حسن توجه شما سپاسگزاریم.
سلام
از اطلاع رسانی علمی و کاربردی و کامل شما ممنونم