کیوی
گیاه کیوی (Actinidia deliciosa) گیاهی بسیار پررشد و رونده می باشد و برای ایستایی نیازمند قیم است. کیوی جـزو گیاهـان مناطـق نیمه گرمسـیری می باشد. کـه مبـدأ آن جنوب شـرقی چیـن اسـت. ایـن گیـاه اولیـن بـار در سـال ۱۳۴۸ وارد ایـران گردید. کشـور ایـران بـا تولیـد ۲۸۷ هـزار تـن میـوه و ۱۲ هـزار هکتـار سـطح زیـر کشـت، رتبـه چهـارم را در جهـان دارد. کشـورهای چیـن، ایتالیـا، نیوزیلنـد، ایـران، شـیلی، یونان، فرانسـه، ترکیـه، آمریـکا و ژاپـن مقام هـای اول تـا دهـم را در تولیـد کیوی به خـود اختصـاص داده اند. استان های مازندران، گیلان و گلستان تولیدکنندگان کیوی ایران می باشند. علاوه بر آفات و بیماری ها که باعث خسارت می شوند علفهای هرز کیوی می تواند، خسارات جدی را به این گیاه اقتصادی وارد کند.
علفهای هرز
علفهای هـرز گیاهانـی هسـتند کـه ناخواسـته در مزارع و باغ هـا می روینـد. و در تولیـد محصولات کشـاورزی همـواره مشـکلی اساسـی محسـوب می شـوند. رقابـت علـف هـرز بـا تاک هـا کیوی اغلب موجب کاهش رشـد تاک، سـطح برگ، پتانسـیل آب، بـازده محصـول و کیفیـت آن می شـود.. علف های هـرز همچنیـن درجه حـرارت خاک و هوا را کاهش داده و خطر آسـیب سـرمایی را در طـول فصـول سـرما افزایش می دهنـد.
علف های هـرز بر مراحل مختلـف داشـت ماننـد آبیـاری، مدیریـت آفـات و بیماری هـا، برداشـت میـوه و شـرایط محیطـی بـاغ تأثیر می گذارنـد. بنابرایـن مدیریـت علف های هـرز در تولید اقتصـادی محصول ضـروری می باشد. به همین علت، شناسـایی علف های هـرز به منظور تعییـن راهـکار مناسـب بـرای کنتـرل آن هـا ضروری می باشد.
انواع علف هرز کیوی
علف هرز مرغ
علف هرزی (Cynodon dactylon) دائمی و پایا به ارتفاع ۱۰ تا ۴۰ سانتی متر، کپه ای متراکم با ساقه های خزنده گسترده و منشعب می باشد.که توسط ریزوم، ساقه خزنده (استولون) و بذر تکثیر می گردد.
مشخصات
|
مشخصات ساقه مرغ |
· متعدد
· اغلب خوابیده بر خاک · خزنده · منشعب · بدون کرک |
|
مشخصات برگ مرغ |
· رنگ سبز تیره
· کشیده و نسبتا مسطح · با پهنک نیزهای و دارای غالف · کرکدار در قسمت زیرین |
|
مشخصات گل مرغ |
· سبزرنگ
· دارای ۴ تا ۷ سنبله · باریک که بیشتر به رنگ مایل به بنفش است. · گلدهی در اردیبهشت و مرداد صورت می گیرد. |
علف هرز بندواش
این علف هرز (Paspalum dilatatum) گیاهی است، چند ساله از تیره گندمیان و توسط بذر و ریزوم تکثیر می گردد. به نامهای گندیلک و تکه بر هم مشهور می باشد.
مشخصات
|
مشخصات ساقه بندواش |
· باریک و تقریبا بدون دمبرگ
· به حالت افتاده با ارتفاع ۳۰ تا ۱۰۰ سانتی متر |
|
مشخصات برگ بندواش |
· برگ های بلند که از محل طوقه خارج شده ان
· پهنک خطی نوک دار با حاشیه زبر و غالف بلند |
|
مشخصات گل بندواش |
· بسیار کوچک و سبزرنگ
· گل آذین دارای ۴ تا ۵ سنبله گسترده |
علفهای هرز کیوی
علف هرز قیاق
علف هـرزی (Sorghum halepense) دائمـی از تیـره گندمیـان، پایـا، علفـی و دارای ریـزوم می باشد. کـه علـف شـیرازه نیـز گفته می شـود. توسـط بذر و ریزوم تکثیر می گردد.
مشـخصات
|
مشخصات ساقه قیاق |
· ماشوره ای و بلند با ارتفاع ۱/۵ تا ۳ متر
· متعدد · استولن دار |
|
مشخصات ساقه قیاق |
· متناوب
· ساده · صاف و عریض · دارای پهنک خطی و نوک دار |
|
مشخصات گل آذین قیاق |
· خوشه ای غیرمتراکم –
· با گل های سبزرنگ و ریز · سنبلچه ها مضاعف به رنگ ارغوانی و کرک دار · گل دهی اغلب در خرداد تا تیر |
|
مشخصات بذر قیاق |
· شفاف و نوک تیز و ارغوانی گرفتن در زمین تا عمق ۳ متری در خاک نفوذ می کند و به این دلیل مبارزه با آن مشکل می باشد. |
|
مشخصات ریزوم قیاق |
· سفیدرنگ یا ارغوانی |
علفهای هرز کیوی
روش های کنترل علف هرز قیاق به این صورت می باشد:
۱-کوددهی، به ویژه به ازت واکنش شدید نشان می دهد.
۲-قطع کردن قیاق برای چند مرحله.
۳- شخم مکرر تابستانه اغلب هر دو هفته یک بار.
علف هرز پیچک صحرایی
پیچک صحرایی(Convolvulus arvensis) نوعی علف هرزدائمی می باشد.
مشخصات
|
روش تکثیر پیچک صحرایی |
· بذر
· ساقه های خزنده زیر زمینی |
|
مشخصات ساقه پیچک صحرایی |
· ۳۰ تا ۱۰۰ سانتی متر
· ظریف و پیچیده |
|
مشخصات برگ پیچک صحرایی |
· کشیده و بلند و در قاعده به شکل تیرکمانی
· برگ های اولیه قلبی شکل و پهن |
|
مشخصات گل پیچک صحرایی |
· قیفی شکل
· گلی رنگ یا سفید |
|
مشخصات ریشه پیچک صحرایی |
· ریشه های خزنده زیرزمینی این گیاه پس از قرارگرفتن در زمین تا عمق ۳ متری در خاک نفوذ می کنند. و به این دلیل مبارزه با آن مشکل است. |
روشهای کنترل علف هرز پیچک صحرایی به صورت زیر می باشد:
۱-کشت گیاهان رقیب مانند یونجه، استفاده از کاه وکلش و خاک اره۱
۲-انجام شخم و استفاده از علف کش رانداپ
علف هرز سوروف
علـف هـرزی ( Echinochla crus-galli) یک سـاله و ایستاسـت کـه ارتفاعـش بـه ۱/۵ متـر هم می رسـد. توسـط بـذر تکثیر می شـود. به صورت کپـه ای متراکـم هسـتند.
مشـخصات
|
مشخصات ساقه سوروف |
· دسته ای یا از قاعده منشعب
· صاف و بدون کرک · زبر و زمخت |
|
مشخصات برگ سوروف |
· دارای پهنک خطی
· نوک تیز · بدون کرک · دارای حاشیه زبر و سفت |
|
مشخصات گل سوروف |
· سبزرنگ
· کوچک · مجتمع به صورت سنبله های گل آذین · مجتمع به صورت سنبله های گل آذین · سنبلک ها تخم مرغی شکل و دارای پوشه های · نامساوی نوک دار · ریشک دار و پوشیده از خارهای راست و کوتاه · شروع گل دهی از تیر تا شهریور |
|
مشخصات بذر سوروف |
· براق
· لخت و قهوه ای رنگ دارای یک طرف محدب و طرف دیگر مسطح |
علف هرز تاج خروس
تـاج خـروس (Amaranthus retroflexus L) گیاهـی یک سـاله از تیـره آمارانتاسـه می باشد. و همچنیـن ایسـتا، بـا ارتفـاع ۳۰ تـا ۲۰۰ سـانتی متر اسـت. توسـط بـذر تکثیر می گردد.
مشـخصات
|
مشخصات ساقه تاج خروس |
· به رنگ سبز کم رنگ مایل به قرمز
· منشعب |
|
مشخصات برگ تاج خروس |
· سبز متمایل به خاکستری
· تخم مرغی شکل · نوک تیز · با رگبرگ های مشخص · دمبرگ بلند |
|
مشخصات گل تاج خروس |
· گل آذین به صورت سنبله های متراکم
· گل ها کوچک و سبزرنگ و دارای فلس های نوک تیز و سخت
|
نکته:
تاج خروس تعداد زیادی بذر بسیار ریز و براق تولید می‌کند و رنگ آن ها در گونه های مختلف، متفاوت می باشد. بذرها در اواخر بهار جوانه می زنند و در نیمه دوم تابستان گل می دهند.
این گیاه پس از خشک شدن از زمین کنده شده، و با وزش باد می غلتد و دانه های خود را همه جا پخش می کند.
علف هرز بید گیاه
بیدگیاه (Agropyron repens L ) گیاهی چندساله و علفی و از تیره گندمیان می باشد. و به نام مرغ مشهور است. این علف هرز دارای مشخصات زیر می باشد:
- در اقلیم های سرد و مرطوب در سطح وسیعی مشاهده می شود. و در مناطق گرمسیری کم تر دیده می شود.
- توسط ریزوم و بذر تکثیر می گردد.
- ساقه های خزنده زیرزمینی در سطح خاک قرار می گیرند و ساقه های انشعاب دار تولید می کنند.
- گیاه تولید شده از بذر بیدگیاه ضعیف و دارای برگ های ظریف می باشد.
- سـاقه های خزنده زیرزمینی در عمق ۵تا ۲۰ سانتی متری خـاک قـرار دارند و ممکن اسـت بـه طول ۹۰ تا ۲۵۰ سـانتی متر برسـد. ریزوم هـا به صـورت تـوده متراکمـی در زیـر سـطح خاک می باشند.
- برگ ها دارای گوشوارک نرم، مسطح و پر از خطوط برجسته و دارای کرک در سطح زیرین هستند.
علفهای هرز کیوی
علف هرز سرخس عقابی
سرخس عقابی (Pteridium aquilinum) گیاهی چندساله می‌باشد. و در تمام نقاط شمال کشور می روید. این علف هرز دارای
مشخصات زیر می باشد:
- به نام های چماز، چماس و کرف هم مشهور می باشد.
- در بین سرخس ها شایع ترین گونه است.
- توسط ریزوم های افقی و خزنده تکثیر می گردد.
- اندام های گیاه برای مصرف دام مناسب نیست و باعث مسمومیت دام می شود.
- برگ ها بزرگ، دارای کرک های مجعد متراکم در سطح زیرین، گسترده و خزان پذیر، دارای دمبرگ ضخیم و کم و بیش ایستاده هست.
علفهای هرز کیوی
علف هرز گزنه
گزنـه (Urtica dioica)گیاهـی دائمـی می باشد، اغلب دو پایه، پایـا، سـبزرنگ، ایسـتاده و دارای کرک هـای گزنـده اسـت. و گزنـه، دوپایـه، گزنه وحشـی و گزنـه کبیر به آن گفته می شود.
مشخصات
|
مشخصات ساقه گزنـه |
|
|
مشخصات برگ گزنـه |
|
|
مشخصات گل گزنـه |
|
علفهای هرز کیوی
علف هرز فرفیون
علف هرز فرفیون (Euphorbia helioscopia L) گیاهی یک ساله از تیره فرفیون می باشد. فرفیون پایا، ایستا، بدون کرک و دارای شیرابه سفید و بدمزه در ساقه و رگبرگ می باشد. توسط بذر تکثیر می گردد. این گونه در بیش تر مناطق ایران پراکنده است. نام دیگر این گیاه شیرسنگ است.
مشخصات
|
مشخصات ساقه فرفیون |
· ضخیم و راست به رنگ ارغوانی
· به صورت ایستا یا اندکی خوابیده · دارای ارتفاع ۵ تا ۴۰ سانتی متر |
|
مشخصات برگ فرفیون |
· دارای دمبرگ کوتاه
· حاشیه انتهایی برگ بریده بریده است. |
|
مشخصات گل آذین فرفیون |
· سیاتوم با پنج انشعاب کوتاه و کرک دار هر یک از این شعبه ها به ۳ قسمت دیگر تقسیم می گردد.
· گل ها کوچک و سبزرنگ و دارای مادگی برجسته می باشند. |
علفهای هرز کیوی
علف هرز گندمک
گندمک (Stellaria media) گیاهی یک ساله از تیره میخک، ایستا یا خوابیده می باشد. که توسط بذر و ساقه خزنده تکثیر می گردد. نام دیگر گندمک علف قناری است. که دارای مشخصات زیر می باشد:
- دارای ساقه رونده می باشد. که در محل گره ریشه تولید می کند.
- ساقه ها دارای شاخه های متعدد و یک ردیف کرک می باشد
- برگ های آن کشیده، تخم مرغی شکل در انتها دارای نوک باریک و در قاعده مدور، متقابل و دارای حاشیه صاف و کامل است. برگ‌های زیرین دارای دمبرگ است. ولی بالایی فاقد آن می باشند.. در یک سوی این برگ ها یک ردیف کرک وجود دارد.
- گل‌های گندمک کوچک، سفیدرنگ و دارای ۵ گلبرگ هست. که به صورت دوتایی متصل به هم امی باشد. و ۱۰ گل برگی به نظر می رسد. گل آذین به صورت گرزن دو سویه می باشد.
- ایـن گیـاه خاک هـای حاصلخیـز و هومـوس دار را ترجیح می دهـد. و بیش تـر در زمین هـای محصولات زراعی یک سـاله و کوتاه قـد دیده می شود. ولـی در باغ هـای مرکبـات و کیـوی هـم دیده می شـود.
علف هرز پیچک بند
علـف هـرز پیچک بنـد (Polygonum convolvulus L) یک سـاله از تیـره هفت بنـد، خزنـده و بدون کرک، به بنـدواش و عدس واش نیز معروف می باشد.. توسـط بذر تکثیر می گردد. علفهـای جنس پلی گونـوم بـا تولیـد ماده سـمی، روی پوسـت حیوانـات باعث ایجـاد خـارش، تـورم پوسـتی و کاهـش وزن آن ها می شـوند.
مشـخصات
|
مشخصات ساقه پیچک بند |
· خزنده و پیچ خورنده
· دارای طول ۲۰ تا ۱۰۰ سانتی متر |
|
مشخصات برگ پیچک بند |
· باریک، قلبی و نیزه ای شکل با دمبرگ کوتاه. |
|
مشخصات گل پیچک بند |
· کوچک سفید متمایل به سبز رنگ |
مبارزه با علفهای هرز
به منظـور مدیریـت علف های هـرز باغ هـای کیوی روش هـای زیر توصیه می گردد:
روشهای مکانیکی
- خاک ورزی
- وجین دستی
- خاک پوش ها یا مالچ ها و سوزاندن.
روشهای زیستی
استفاده از عوامل کنترل بیولوژیک علف هرز
روش شیمیایی
استفاده از علف کش ها.
نکته: بهترین روش کنترل، استفاده تلفیقی از دو یا چند روش بسته به شرایط محیط می باشد.
وجـود علف های هـرز در چهـار سـال اول دوره زندگـی تـاک کیوی اهمیـت زیـادی داشته. زیـرا در ایـن سـنین نهـال کیـوی هنوز رشـد کاملـی ندارد. پـس از ایـن دوره تأثیر رقابتـی علـف هـرز کاهش پیدا می کنـد، زیرا درخـت بزرگ تر و قوی تـر شـده. و سـایه انداز آن نیـز به میـزان کمـی از رشـد علـف جلوگیـری می کنـد. ولـی همچنـان مبـارزه بـا آن هـا لازم می باشد.
برخـی از روش هـای مبـارزه عبارتند از:
- علف تراشی و روتیواتور زدن بین ردیف ها و شخم زدن بین خطوط کاشت در پاییز و زمستان
- کشت گیاهان پوششی مناسب مانند شبدر بین خطوط، خصوصا در باغ های جوان
- هنگامی که پوشش گیاهی به ارتفاع رشدی مناسب قبل از گلدهی رسیده باشد، توصیه می گردد بسته به توع علف هرز از علفکش های مناسب و رایج در منطقه مانند علفکش گالیفوزیت یا رانداپ به نسبت ۳ تا ۵ در هزار و گراماکسون یا پاراکوات به نسبت ۷ تا ۱۰ در هزار، دو نوبت در اواخر بهار و اوایل پاییز استفاده گردد.
به دلیل آب هوایی مشابه و نزدیکی باغ های کیوی و مرکبات به یکدیگر علف هرزهای گفته شده، در باغ های مرکبات شمال کشور مشاهده می شود. و تقریبا یکسان هستند.
منبع
حسین طاهری، سیروس آقاجانزاده، مرتضی گل محمدی، اسماعیل غلامیان و محمدفاضل حلاجی ثانی. آفات، بیماری ها و علف های هرز کیوی فروت. نشرآموزش (مؤسسه آموزش و ترویج کشاورزی)، پژوهشکده مرکبات و میوه‌های نیمه‌گرمسیری. ۱۳۹۹.
https://wiki.bugwood.org/Sorghum_halepense
https://en.wikipedia.org/wiki/Echinochloa_crus-galli
