اثر جیبرلیک اسید روی انگور
اثر جیبرلیک اسید روی انگور، انگــور .L vinifera Vitis یکــی ازمحصــولات مهــم باغــی نواحــی معتدلــه اســت کــه بــه شــرایط اقلیمــی یشــترمناطق ایــران خوگرفتــه اســت. میــوه‌هــای ایــن گیــاه منبعــی مناســب ازمواد معدنــی و ویتامینــه اســت. انگــور یاقوتــی رقمــی زودرس و مناســب تــازه خــوری اســت، کــه اولیــن رقــم انگــوری اســت کــه بــه بــازار عرضــه مــی گــردد، لــذا ارزش اقتصــادی بالایــی بــرای باغــداران دارد. از مشــکلات اساســی ایــن رقــم درمصــرف تــازه خــوری تراکــم بــالای حبــه‌هــای آن در خوشــه مــی‌باشــد کــه ایــن تراکــم بــالا باعــث افزایــش شــیوع بیمــاری ســفیدک حقیقــی و گندیدگــی حبــه هــا و در نتیجــه کاهــش کیفیــت محصــول مــی گــردد. اعمالی که به بهبــود کیفیــت انگورهــا کمــک مــی کننــد در واقــع ویژگــی‌هــای فیزیکــی خوشــه‌ها، حبــه‌هــا و ترکیــب شــیمیایی آن‌هــا را بهبــود مــی‌بخشــند. پذیرفتــن روش‌های باغــداری مناســب کاربــرد تنظیــم کننــده‌هــای رشــد، یکی ازمــواردی اســت کــه بــه بهبــود کیفیــت کمــک مــی‌کند.
انگور یاقوتی
انگــور یاقوتــی انگــوری اســت زودرس، حبــه‌هــای آن کوچــک بــه رنــگ قرمــز و قرمــز تیــره، بــدون هســته، خوشــه هــای آن بــه ابعــاد بــزرگ وکوچــک، متراکــم و فشــرده مــی‌باشــد. فقــط مصــرف تــازه خــوری داشــته و خاصیــت حمــل و نقــل آن خــوب اســت. مراکــز عمــده کشــت و کار آن شــیراز، ورامیــن، زابــل، قــروه، قصرشــیرین و ســرپل ذهــاب بوده و درصد قند آن بین ۲۳-۲۰-۱۸ می‌باشد.
هورمون گیاهی
هورمــون گیاهــی بــه مــواد مختلفــی اطــلاق می‌شــود کــه در بخشــی از موجــود زنــده ســاخته شــده و پــس از انتقــال اثــرات فیزیولوژیکــی محسوســی در دیگــر قســمت‌های آن بــه جــا می‌گــذارد و در تراکم‌هــای بســیار کــم فعالنــد.
هورمون های گیاهی به دو گروه بزرگ تقسیم می‌شوند:
الــف)- تحریــک کننده‌هــای رشــد شامل: اکســین‌ها (Auxin) ، جیبرلین‌هــا Giberellin)) ســیتوکینین‌ها ( cytokinin).
ب)- بازدارنده رشــد (لگاماهــا) کــه شامل: اســید آبســیزیک (Abscisicacid) ، سایکوســل ، آلار، پاکلوبوتــرازول و اتیلــن می‌باشــند.
جیبرلین‌ها گــروه مشــخصی از هورمون‌های گیاهــی هســتند کــه بســیار بــه هــم شبیهند. اســید جیبرلیــک‌هــا GA یکــی از بهتریــن و معروفتریــن ترکیبــات ایــن گــروه می باشــد. جیبرلیــن هــا در طویــل شــدن ســلول هــا، گل دهــی، طویــل شــدن و تشــکیل ریشــه، رشــد بــرگ، جوانــه زنــی بــذور و شکســتن دوره خــواب نقــش مهمــی در گیاهــان دارنــد.
جیبرلین‌هــا بــه صــورت پــودر و قــرص‌هایــی ســفید رنگ با نــام تجــاری برلکــس موجود اســت، هرقــرص حاوی ۱گــرم مــاده موثــر خواهــد بود، هورمون جیبرلیک اسید بــه دو طریــق در اختیــار گیــاه قــرار میگیرد: یکــی فروبــردن خوشــه انگــور در محلــول و دیگری پاشــیدن محلــول بــرروی بوتــه. روش دوم آســان تر بــوده امــا اجــرای آن میــزان مصــرف هورمــون را بــالا مــی بــرد. ایــن مــاده بســیار ســریع الانتقــال در گیــاه بــوده و بــه هــر نقطــه ای پاشــیده شــود بــه خوشــه می‌رسـد.
کاربرد جیبرلیک اسید در باغبانی
افزایش کمی و کیفی میوه انگور مهمتریــن کاربــرد ایــن هورمــون افزایــش کمــی و کیفــی میــوه انگــور مــی‌باشــد کــه بــه زمــان کاربــرد آن در قبــل و بعــد از گلدهــی بســتگی دارد.
بزرگی و درشتی میوه
بــرای تولید میوه‌های درشت‌تر و بهتر و برای جلوگیری از تــرک ناشــی از بــاران در گیــلاس از هورمون جیبرلیک اسید ســه هفتــه قبــل از برداشــت روی ایــن محصول هورمون پاشــی می‌شــود.
کیفیت میوه
بــرای کیفیــت میــوه آلــوده ۴- ۵ هفتــه قبــل از برداشــت هورمــون پاشــی روی ایــن میــوه صــورت می‌گیــرد.
به عقب انداختن رسیدن میوه
میوه‌هایی مثــل خرمالو کــه اگــر پــس از رســیدن چیــده نشــوند بــه ســرعت نــرم و فاســد می‌شوند و یــا پرتقــال و لیمــو زمانــی روی درخــت می رســند کــه عرضــه بــه بــازار زیــاد و قیمــت پاییــن اســت چنین میوهایی را اگــر موقعــی کــه هنــوز ســبز هســتند، یعنــی. حــدود یکمــاه قبــل از رســیدن بــا محول‌هایــی از هورمون جیبرلیک اسید محلــول پاشــی کننــد در ایــن صــورت مــدت نســبتا طولانــی ســبز روی درخــت باقــی می‌ماند و در زمــان مناســب بــه بــازار عرضــه مــی گردنــد.
برداشت دیر هنگام میوه‌ها
در مــورد گیــلاس ســه هفتــه قبــل از برداشــت و برای گلابــی چهار هفتــه قبل از برداشــت محلولپاشــی می‌کننــد، ایــن محلــول پاشــی باعــث تاخیــر در رســیدگی میوه مــی گردد.
پا بلند کردن گیاهان پا کوتاه
بــرای انجــام ایــن کار از هورمون جیبرلیک اسید اســتفاده می‌شــود کــه بــا بلنــد شــدن میــان گره‌هــا ایــن امــر ممکــن اســت. و در افزایــش طــول ســاقه در گل هــای شــاخه بریــده کاربرد دارد.
نقش جیبرلین ها در افزایش کمی و کیفی میوه انگور
- افزایش محصولات انگور
- افزایش میوه های بدون دانه
- درشتی میوه ها و افزایش اندازه حبه های انگور
- افزایش کیفیت میوه ها
از محاســن بــزرگ اســید جیبرلیــک عــدم تغییر در مقدار اســید میــوه‌هــا و نیــز در میــزان ترشــی آنهاســت. این مــورد هــم بــرای انگورهــای مخصــوص فــرآوری و هــم انــواع مخصــوص تــازه خــوری حائــز اهمیــت اســت.
کاربرد اسید جیبرلیک بر روی انگور یاقوتی پیش از گلدهی، به عنوان عاملی تنک کننده و پس از گلدهی، به عنوان محرک رشد به شمار می‌آید.
تیمار با اسیدجیبرلیک از نظرکیفـی مطلوب است ولی از نظرکمی باعث کاهش عملکرد می‌شود.
برخــی محققیــن نشــان دادنــد درانگورکاربرد ۴۰ میلی گــرم درلیتراســیدجیبرلیک درمرحلــه گلدهــی ســبب افزایــش اسید اسکوربیک (ویتامیــن ث ) میــوه شــد. ویتامیــن ث زیــاد درمیــوه ها یکــی از فاکتورهای مهم کیفــی اســت، کــه بــا افزایــش آن کیفیــت میــوه افزایــش مــی یابــد. به طورکلی تمام جنبه های مختلف رشد و نمو درگیاهان از رویش دانه تا تشکیل میوه میتوانند تحـت تـاثیرجیبـرلین‌هـا قـرار بگیرنـد.
جیبرلین با تنک کردن حبه‌ها در خوشه مقدار پوسیدگی را نیز کاهش می‌دهد.
سایر موارد مصرف جیبرلین
- جلوگیری از ترک ناشی از بارندگی در گیلاس ها؛
- تاخیر در رسیدن میوه‌هایی همچون خرمالو، پرتقال، گیلاس و گلابی؛
- افزایش گل در خیار گلخانه ای؛
- تیمار و افزایش جوانه زنی در بذر گیاهانی مانند سیب، گلابی، فندق و گیلاس؛
- شکستن خواب بذرها
- اصلاح شکل و اندازه میوه درخت سیب؛
- کاهش اثر ویروس زرد در میوه‌هایی مانند آلبالو؛
- تغییر شرایط گلدهی گیاهان روزبلند به روزکوتاه
منبع: مرکز تحقیقات آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان قم، اثر جیبرلیک اسید بر خصوصیات کیفی میوه انگور. تابستان ۹۶
