قارچ و گلسنگ روی تنه درختان
قارچ و گلسنگ در واقع گلسنگ ها ترکیبی از جلبک ی خزه سبز و بافت قارچی هستند. هر گونه گلسنگ شامل یک گونه جلبک به همراه یه گونه قارچ است. بخش خزه نوعی گیاه میکروسکوپی یا گیاه بسیار ریز است که غذاسازی میکند و بخش قارچی رطوبت را از محیط جذب میکند. این همکاری هم به نفع هر دوی آنها و هم به نفع اکوسیستم است.
آیا گلسنگهایی که روی تنه درختان تشکیل میشوند برای درختان مضر هستند؟
خیر، لکه های سبز مایل به خاکستری که ممکن است ۳ تا ۹ سانتی متر قطر داشته باشند هیچ آسیبی به درختان شما وارد نمیکنند و از پوست تنه درختان شما تغذیه نمیکنند. زیرا این موجودات نیازی به تغذیه از گیاهان ندارند و مواد غذایی خود را از نور و رطوبت محیط تهیه میکنند و نیاز ندارند به داخل بافت درختان نفوذ کنند و حالت انگلی پیدا و بیماری ایجاد نمیکنند. این موجودات آسیبی به درختان وارد نمیکنند.
ولی فقط در مناطق گرمسیر و رطوبت بالا میتوانند تمام سطح درختان را بپوشانند که ممکن است خطر داشته باشد. گلسنگ ها یکی از شاخص های مهم در تشخیص پاکی یا آلودگی هوا هستند و نسبت به شرایط سخت مانند یخبندان، گرما و نور آفتاب مقاوم هستند. در شرایط آلودگی هوا کم کم رشد گلسنگ ها کم شده و نهایت متوقف میشوند. یکی دیگر از نقش هایی که گلسنگ ها دارند جذب کربن دی اکسید و یا برخی از گونه های آنها در خاک تثبیت ازت هوا را هم انجام میدهند.
گلسنگها روی تنه درختان
گلسنکها اغلب روی تنه و شاخه های درختان دیده میشوند برای اینکه آفتاب و آب باران و مواد مورد نیاز خود را از هوا جذب کنند. گلسنگها معمولا روی تنه درختان سالم یا درختان نا سالم رشد میکنند. ببیشتر مردم وجود آنها روی سطح درختان را عامل بیماری درختان میدانند ولی گسترش آنها روی سطح درختان برای به دست آوردن نور است. حتی قارچی که داخل گلسنگها هستند هم برای درختان نمیتوانند مشکلاتی ایجاد کنند. در صورتی که قارچ ها اگر به طور جداگانه روی تنه درختان رشد کنند میتوانند.
به راحتی وارد تنه درختان شوند و شروع به تجزیه آنها شوند. قارچها تنها و معدود موجوداتی هستند که میتوانند تمام اجزای چوب را تجزیه کنند و مصرف کنند. در درختان بیمار یا تحت استرس میتوانند هم قارچ و هم گلسنگ روی سطح درختان وجود داشته باشند. گونه های زیادی از گلسنگ ها روی انواعی از سطوح مانند تنه درختان مرده، چوب های مرده، سنگ های بدون پوشش، خاکهای تمیز، فلزات پوسیده، استخوان حیوانات، شیشه، پلاستیک و پارچه رشد میکند. گلسنگهای مختلف برای رشد به سطوح متفاوتی نیاز دارند به همین دلیل برخی از آنها روی درختان زنده و برخی ترجیح میدهند روی سنگ ها رشد کنند.
کنترل گلسنگ های روی تنه
یکی از راههای از بین بردن گلسنگ ها که حاصل همزیستی بین قارچ و جلبک هستند خیس کردن آنها و استفاده از یک برس زبر و سیمی است. بوسیله برس گلسنگ ها تراشیده شده، آب کشیده شود و بعد از خشک شدن تنه با استفاده از یک قارچکش مسی مانند اکسی کلرور مس غلیظ رنگ میشود.
جلبک روی تنه درختان
ممکن است روی تنه برخی از درختان بخصوص درختان همیشه سبز میتوانند به شکل بافتهای سبز پودری دیده شوند. ممکن است ظاهر زیبایی داشته باشند ولی برگها را بی حال میکند. یکی از انواع جلبکها روی تنه درختان جلبک Trentepohlia است که رنگ زردی دارد.
خزهها روی تنه درختان
خزه های متعددی میتوانند روی تنه و شاخه درختان رشد کنند. این خزه ها ممکن است بزرگ و به رنگ های سبز یا زرد مایل به سبز به شکل متراکم دیده میشود.
دلایل رشد خزهها و گلسنگ ها روی تنه درختان
جلبکها، گلسنکها و خزهها در مکانهای گرفته که تهویه وجود ندارد وجود دارند آنها برای تولید مثل به آب نیاز دارند. گل سنگ ها سازگار هستند و میتوانند در مناطقی که آب و مواد غذایی کم باشد هم رشد کنند. اگرچه سرعت رشد آنها بالا نیست ولی خزه ها و جلبک ها به آرامی کلنی تشکیل میدهند. گلسنگ ها مناطق با آب و هوای تمیز را ترجیح میدهند به همین دلیل در مناطق دور از شهر بیشتر دیده میشوند. نیازی نیست که حتما این ها را از بین ببرید بلکه باید به تغذیه و آبیاری درختان خود توجه کنید.
کنترل جلبکها، گلسنگها و یا خزهها
اگر هر کدام از جلبک ها، گلسنگ ها و یا خزه ها روی درختان باغ شما ظاهر شدند راه حل بر طرف کردن آنها به جریان انداختن هوای باغ است. شاخه های در هم درختان را حذف کنید تا هوا داخل باغ جریان پیدا کند. همچنین باید اقداماتی مانند کود دهی، مالچ دهی و آبیاری برای تحریک رشد های جدید انجام دهید. کنترل بیشتر روی شاخه ها مورد توجه است و روی تنه نیاز نیست. برای کنترل جلبک ها، گلسنگ ها و یا خزه ها راه شیمیایی وجود ندارد.
بیماری تنه درخت راش
بیماری تنه درختان راش بوسیله نوعی قارچ ایجاد میشود و در اروپا به شکل مهاجم دیده میشود. تغذیه حشرات از شیره راش باعث انتقال این بیماری میشود. در نتیجه این آلودگی بیماری هایی مانند شانکر، زخم های شیره دار، تاول روی تنه که میتواند تمام سطح درخت را بپوشاند. این بیماری درخت را آلوده کرده و باعث میشود درختان در برابر تنش های محیطی آسیب پذیر شوند. این بیماری باعث مرگ سرشاخه ها به سمت پایین میشود.
شانکر درختان پروانه
این نوع شانکر روی درختان پروانه و خانواده گردوها بوسیله نوعی قارچ ایجاد میشود. در بیشتر موارد باعث مرگ میشود. یکی از بیماری های خطرناک باغات اونتوریو است. ابتدا باید درختان پروانه را شناسایی کنید و علائم را به دقت بررسی کنید. اگر این بیماری در آنها وجود داشته باشد سرشاخه ها خشک شده و از محل زخم های تنه مایع سیاهی جریان مییابد و لکههای سیاه از گذشته ممکن است روی درخت وجود داشته باشند.
غده یا گره سیاه تنه درختان
این بیماری تورمی تنه به دلیل نوعی قارچ ایجاد میشود و باعث ایجاد علائمی مانند تورمی به رنگ سیاه روی تنه و شاخه ها با ظاهری قیر اندود میشود که به آرامی باعث مرگ درخت میشود. این بیماری در درختانی مانند گیلاس ها، آلو و زرد آلو دیده میشود. در ابتدا تورم کوچک و به رنگ سبز بوده و دو تا سه سال طول میکشد تا تورم تنه بزرگ و سیاه شود و اسپور های بیماری زا را آزاد کند. وقتی بیماری گسترش پیدا کند درخت از بین میرود. برای مبارزه با این بیماری انجام هرس در پاییز و زمستان و اوایل بهار در حالیکه درختان هنوز خواب هستند توصیه میشود. البته باید دقت کرد بیماری بوسیله وسایل هرس منتقل نشود.
منابع
https://www.savatree.com/are-lichen-harmful.html
https://njaes.rutgers.edu/fs1205/