هرس کردن از جمله کارهای متداول و رایج در کشاورزی و باغبانی به شمار میآید. بیشتر گیاهان باغبانی، به ویژه گیاهان چند سالهی چوبی، چنانچه در شرایط محیطی مناسب قرار داشته باشند، بدون آنکه رشد و نمو آنها توسط انسان کنترل شود، ممکن است پس از چند سال به درختان و یا درختچههایی با شاخساره متراکم تبدیل شوند. چنین گیاهانی، چه از نظر میزان و کیفیت باروری و چه از نظر شکل ظاهری مطلوب نخواهند بود. زیرا شاخهها، مزاحم رشد همدیگر شده و دچار پیچیدگی و خمیدگی میشوند. از طرفی به دلیل تراکم شاخهها، نور کافی به درون شاخساره گیاه نمیرسد و به تدریج برگها و شاخه های وسطی شاخساره خشک میشوند و از بین میروند. برای بهبود این شرایط و ایجاد شکل مناسب در گیاه، باید آن را هرس (Prune) و به شیوه دلخواه پیرایش کرد. از این رو کارشناسان امداد کشاورز سعی دارد تا به صورت تخصصی فرایند هرس درختان میوه را توضیح دهد، پس لطفا تا انتهای مطلب همراه ما باشید.
تعریف هرس کردن درخت
این عمل عبارت است از حذف برخی از شاخههای انتخابی درخت و یا گل و گیاه که با هدف رساندن نور کافی به شاخهها، عبور هوای بیشتر بین شاخهها و اصلاح شکل ظاهری درختان انجام میگیرد. هدف این کار به دست آوردن محصول مرغوب و یا فرم دهی گیاه به حالت دلخواه میباشد.
چرا هرس درختان ضروری است
- شاخه های مرده مانعی برای رشد شاخه های سالم به شمار میروند.
- هرس کردن باعث پیشگیری از بیماریها یا درمان آنها میگردد.
- هرس کردن موجب افزایش توان درختان برای تولید محصول میشود.
- مقاومت شاخه های مرده و شاخه های خیلی بلند در مقابل طوفان و باد کاهش مییابد.
- با انجام هرس میتوان فرم و شکل دلخواه را در درختان به وجود بیاوریم.
بهترین زمان هرس درختان میوه
باغداران هر ساله به منظور افزایش توان گیاه و ایجاد شکل دلخواه هرس را انجام میدهند. در این بین، در درختان مثمر عمده فرایند هرس با هدف افزایش میزان محصول صورت میگیرد. مشخص کردن زمان دقیق هرس به نوع درخت، فصل باردهی و شرایط اقلیمی بستگی دارد.
انواع هرس
تا اینجا با ضرورت و دلایل انجام هرس در درختان میوه آشنا شدیم. اما جالب است بدانید هرس تمام درختان به یک شکل انجام نمی شود و انواع هرس مختلفی برای درختان مختلف وجود دارد که در ادامه بررسی خواهیم کرد.
هرس باردهی
هرس باردهی قبل از زمان باردهی درخت و به منظور افزایش باردهی آن هر ساله انجام میشود. این نوع هرس تاثیر به چشمگیری در رشد و بالابردن راندمان محصول خواهد داشت.
هرس زمستانه
هرس زمستانه همانطور که از نام آن مشخص است در فصل زمستان و زمانی که گیاه در خواب به سر میبرد انجام میشود.
هرس تابستانه
بعد از هرس زمستانه، شاخ و برگ درختان رشد خود را آغاز میکنند. هرچقدر که شاخ و برگهای زائد درختان بیشتر باشد مواد غذایی و معدنی کمتری به بخشهای اصلی گیاه میرسد به گونهای که باروری گیاه کاهش مییابد. به همین دلیل هرس تابستانه برای جلوگیری از ضعیف شدن درخت در فصل تابستان انجام میشود.
تاثیر هرس بر روی درختان میوه
هرس کردن یک عمل بسیار کاربردی برای تقویت درختان به منظور افزایش توان باردهی است. باید این نکته را در نظر داشت که درختانی با انرژی بالاتر میتوانند محصولاتی با کیفیت بالاتر تولید کنند. درکنار فرایند هرس رعایت کردن مواردی همچون آزمایش خاک، کوددهی، آبیاری مناسب و … منجر به یک مزرعه و باغ مطلوب میگردد.
هرس درخت گردو
هرس در درختان گردو علاوه بر تولید محصول به افزایش طول عمر درختان گردو نیز کمک کند. هرس در درخت گردو به دو صورت انجام میشود.
هرس باردهی گردو
هرس باردهی گردو به صورت عمومی در اواخر زمستان انجام میشود. معمولا این نوع از هرس درخت گردو هر ساله به منظور افزایش توان باردهی درخت گردو باید انجام شود.
هرس فرمدهی گردو
در این نوع هرس قسمتهای از درختان که مانع رسیدن نور کافی به بخشهای پایینی گیاه میشوند و یا دارای تراکم بسیار بالایی هستند، حذف میگردند.
در هر دو نوع هرس شاخههای جانبی و شاخههایی که تقریبا به تنه درخت چسبیدهاند هرس میگردند به گونهای که درخت فرم مناسبی را به خود بگیرد. این کار را میتوان با قیچی باغبانی انجام داد. اگر درخت قطورتر باشد و یا سن بیشتری داشته باشد، معمولا از ارههای دستی و یا برقی استفاده میشود. بعد از هرس درخت گردو باید قسمتهای هرس شده را به وسیله چسب باغبانی بپوشانیم تا آلودگیهای احتمالی مثل قارچها و باکتریهای بیماریزا گیاهی به درون درختان نفوذ نکنند.