مزایا و ویژگی‌های کودهای آلی

گیاهان برای رشد خود به مقدار مناسبی مواد مغذی نیاز دارند. بسیاری از این مواد به طور طبیعی در خاک وجود دارد اما غالبا برای گیاه کافی نیست. بدین منظور باید از یک سری کودهای مناسب برای بهبود عملکرد گیاه استفاده کرد. استفاده از کودهای آلی از دیرباز مورد توجه کشاورزان و باغدارن بوده و حتی پس از به بازار آمدن کودهای شیمیایی، همچنان از کودهای آلی به دلیل سالم نگهداشتن خاک و سالم بودن محصول تولید شده استفاده می‌گردد. با کارشناسان امداد کشاورز همراه باشید تا درباره‌ی مزایای کودهای آلی و نقش آن در پرورش گیاهان اطلاعات کلیدی را در اختیار شما قرار دهند.

کود آلی

کودهای آلی به کودهایی اطلاق می‌شود که از مواد معدنی و بقایای گیاهی و حیوانی تشکیل می‌شوند. این کودها در ساختار خود حاوی کربن بوده و به طور طبیعی تولید می‌شوند به همین منظور برای افزایش رشد و تامین مواد مغذی مورد نیاز گیاه به خاک اضافه می‌شوند. کودهای آلی در واقع جزو کودهای آهسته رهش به شمار می‌روند به این معنی که از زمانی که در خاک از آنها استفاده می‌کنیم این کودها مدت زمان زیادی در خاک باقی خواهند ماند و به مرور زمان ترکیبات خود را در خاک آزاد می‌کنند.

تفاوت کودهای آلی و شیمیایی

کودهای آلی بر خلاف کودهای شیمیایی که عمدتا مصنوعی هستند و از مواد شیمیایی تولید می‌شوند منشاء طبیعی داشته و پس از اینکه مراحل پوسیده شدن به طور کامل روی آنها انجام شد می‌توانند مورد استفاده قرار گیرند. این کودها برخلاف کودهای شیمیایی دارای درصدهای بالای مواد مغذی نیستند اما باعث بهبود ساختار خاک می‌شوند. در حالی که کودهای شیمیایی تاثیر منفی روی ساختار خاک و سلامت محصول تولیدی دارند.

کودهای آلی به دلیل اینکه فاقد مواد شیمیایی هستند برای سلامت خاک و آب خطری ایجاد نمی‌کنند.

مواد تشکیل دهنده کوهای آلی

کودهای آلی به طور غالب شامل سه عنصر اصلی نیتروژن، فسفر و پتاسیم هستند. اما علاوه بر این عناصر، مقادیر قابل توجه‌ای از سایر مواد مغذی مورد نیاز گیاه را نیز شامل می‌شوند.

مزایایی کودهای آلی

• تامین کننده سلامت خاک
• افزایش ظرفیت نگهداری آب در خاک‌های شنی
• افزایش زهکشی و هوادهی در خاک‌های رسی
• کاهش نوسانات دمایی و رطوبتی
• کاهش فرسایش خاک
• ایجاد سوختگی‌های کمتر در گیاهان
• کاهش نیاز به کودهای مکمل
• تامین مواد مغذی گیاه به مرور زمان ( کود آهسته رهش)
• افزایش حاصلخیزی خاک
• اصلاح و بهبود ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک‌
• افزایش فعالیت‌ میکروارگانیسم‌ها

نکته: کودهای آلی و کمپوست‌هایی که مورد استفاده قرار می‌گیرد باید حتما از مراکز معتبر تهیه گردند تا کاملا ضدعفونی شده باشند زیرا ممکن است این کودها حاوی بذر علف‌های هرز یا عوامل مولد بیماری‌های گیاهی باشند. بدینمنظور حتما قبل از خرید کود آلی با کارشناسان امداد کشاورز مشورت کنید.

انواع کودهای آلی

کودهای آلی انواع مختلفی دارند که بر اساس نوع تشکیل آنها دسته بندی می شود:

کودهای حیوانی

از فضولات حیوانی (اسب، گوسفند، گاو و مرغ) برای تهیه این نوع کود آلی استفاده می‌شود. کودهای حیوانی مواد مغذی فراوانی را برای گیاه فراهم می‌کنند و برای اصلاح و بهبود ساختمان خاک بسیار مناسب هستند. کودهای حیوانی می‌توانند نفوذپذیری آب را به درون خاک و همچنین هوادهی خاک را افزایش دهند. این کود مانند سایر کودهای آلی فعالیت‌های میکروارگانیسم‌ها را در خاک افزایش می‌دهد. کشاورز یا باغدار باید با توجه به نیاز غذایی مزرعه یا باغ خود کود حیوانی مناسب را انتخاب کند زیرا هر یک از کودهای حیوانی مواد مغذی ویژه‌ای را شامل می‌شوند.

عوامل زیادی بر کیفت کودها دامی تولید موثر می‌باشد که مهم‌ترین آنها به شرح زیر است:

• نوع دامی که فضولات از آن تهیه شده
• نوع بستری که دام از آن تغذیه کرده
• نوع علوفه‌ای که دام از آن تغذیه داشته
• سن و شرایط رشدی دام مورد نظر
• روش تهیه کود دامی (روش تخمیر و پوساندن فضولات)

کود سبز

 برخی از مواقع کشاورزان قبل از کشت محصول اصلی خود برای تقویت بیشتر خاک گاهی گیاهانی نظیر شبدر، یونجه و حبوبات (لگوم‌ها) را در مزرعه خود می‌کارند و قبل از مرحله زایشی آنها را شخم زده و با خاک مخلوط می‌کنند. گیاهان لگوم نقش اساسی در تثبیت نیتروژن در خاک ایفا می‌کنند و از این طریق حاصلخیزی خاک را به میزان قابل توجهی افزایش و فرسایش خاک را کاهش می‌دهند.

این نکته را باید در نظر گرفت که استفاده از کود سبز با محدودیت‌های مواجه است:

• تولید کود سبز کاری وقت گیر است از این رو که کشاورزان زیادی تمایل یه انجام آن ندارند.
• تاثیر چندان زیادی را مانند کودهای شیمیایی در مزرعه ایجاد نمی‌کنند.
• در برخی مناطق گیاهان برای تهیه کود سبز در دسترس نیستند.
• در برخی مناطق برای کاشت گیاه به عنوان کود سبز با کمبود آب مواجه هستیم.

کمپوست

برای بازیافت برخی از زباله‌ها و مواد خوراکی شهری و همچنین ضایعات کشاروزی می‌توان از روش کمپوست کردن استفاده کرد. با این کار علاوه بر اینکه مواد غذایی مانند نیتروژن جذب آسان تری پیدا می‌کنند می‌توان میکروارگانیسم‌های مضر را نیز حذف کنیم. امروزه کمپوست‌های مختلفی وجود دارد که در این میان ورمی کمپوست‌ها را می‌توان مثال زد که در باغات و مزارع به میزان زیادی برای جلوگیری از فرسایش خاک و تامین مواد غذایی گیاه استفاده می‌شود.