بیماری گال طوقه و ریشه انگور
بیماری گال طوقه و ریشه انگور (سرطان طوقه و ریشه انگور) یکی از بیماریهای باکتریایی مهم و خطرناک انگور هست. این بیماری خطرناک در اکثر انگورستانهای ایران شایع میباشد و از آنجا که علائم این بیماری برای اکثر تاکداران در مرحله اولیه آلودگی نامعلوم میباشد. احتمال گسترش روز افزون آن در انگور کاریهای کشور غیر ممکن نیست. ازآنجا که بهترین و مؤثرترین روش کاهش شیوع این بیماری پیشگیری از آن میباشد.
انگور Vitis vinifera یکی از محصولات مهم باغی در ایران میباشد. طوری که در سال زراعی ۹۵-۹۶ سطح زیر کشت انگور کاری ایران حدود۲۹۵۰۰۰ هکتار بوده است. که از این سطح ۲۷۱۰۰۰ تن محصول به دست آمده. مناطق تولید انگور ایران استانهای فارس، قزوین خراسان رضوی، همدان، آذربایجان شرقی و غربی و اردبیل هستند. قدمت کاشت انگور در ایران به ۴ هزار سال میرسد. و ایران یکی از تولیدکنندگان عمده تولید انگور در آسیا بوده و استان قزوین با حدود ۳۵ هکتار باغ انگور یکی از مهمترین مراکر تولید انگور در ایران است. با توجه به اهمیتی که محصول انگور دارد، تلاش برای مدیرت آفات و بیماریهای آن حایز اهمیت است.
بیماری Agrobacterium vitis یکی از بیماریهای مهم انگورکاریها بوده و در اکثر مناطق مو کاری دنیا و ایران وجود دارد. و در صورت ایجاد شرایط محیطی مناسب بیشتر از هر بیماری دیگر به انگور خسارت میزند. موجب کاهش محصول، کاهش عمر تاک میشود و هزینه های تولیدی را افزایش میدهد.
این بیماری اولین بار کی وارد ایران شد؟
بیماری باکتریایی سرطان ریشه و طوقه و یا گال طوقه ابتدا در سال ۱۸۵۳ میلادی در اروپا از روی انگور گزارش شده. در ایران نیز اولین بار در سال ۱۳۳۷ از روی انگور ارومیه جمعآوری گردیده شد. در حال حاضر این بیماری در مناطقی که یخبندان وجود دارد. و گونهی Vitis vinfera و هیبریدهای بین گونهی آن کشت میشوند، گسترش دارد و موجب خسارت میشود. گسترش گال طوقه در این مناطق احتمالا به این علت است که سرما و یخبندان باعث ایجاد زخم و ترکهایی در تاک میشود. که برای نفوذ و رخنه باکتری عامل بیماری ضروری است.
نشانههای گال طوقه چی هست؟
بارزترین نشانههای این بیماری در گیاهان آلوده، ایجاد گالهای گوشتی است. که در قسمتهای مختلف گیاه ایجاد میشود. در در مرحلهی اولیه رشد،گالها بیشتر کروی بوده سفید رنگ و گوشتی و نرم به نظر میرسد. در حین رشد در سطح گال هم فرورفتگیهایی ایجاد میشود. و بعدا بافت خارجی گالها به علت مردن سلولهای خارجی قهوه ای تیره و سیاه می شوند.
برخی از گالها اسفنجی بوده و امکان دارد از گیاه جدا شوند. برخی دیگر چوبی و سخت بوده و قطرشان امکان دارد تا حدود ۳۰ سانتی متر برسد. در درختان انگور آلوده، گال بیشتر در قسمت پایینی تنه، نزدیک به سطح خاک ایجاد میشود. و گاهی در محل طوقه در زیر خاک یا روی اندامهای هوایی انگور حتی تا ارتفاع یک متری هم به وجود میآید. در بعضی از فصلها، امکان دارد روی تاکهای جوان گالهای بزرگی به سرعت ظاهر شود. و اطراف تنه را کاملاً پر میکند. مو مبتلا به این بیماری شاخههای نامرغوب به وجود میآورد و گاهی قسمتهای بالای گال خشک میشود.
عامل و چرخه زندگی بیماری
عامل ایجاد بیماری گال طوقه و ریشه انگور باکتری خاکزی است که اگر به هر صورتی به گیاه منتقل شود موجب ایجاد گال میشود. اکثر آلودگیهای گال طوقه و ریشه انگور در اثر باکتریهایی است. که در خاک وجود دارند و در اثر زخم وارد گیاه میشوند. زخمها معمولا از طریق انجام هرس، بیلزنی، زخمهای ایجاد شده از سرمازدگی و سایر عملیاتی که به درخت انگور آسیب میرساند، ایجاد میشود.
قلمه یا اندام آلوده ای که از آن برای کاشت و احداث تاکستان استفاده میشود. منبع آلودگی دیگر این بیماری میتواند باشد. بعد از ورود باکتری گال طوقه به درون گیاه در بین سولها تکثیر و گسترش پیدا میکند. و با تحریک بیش اندازه در سلولهای گیاه موجب ایجاد گال میشود. این باکتری در داخل گالها یا درون خاک زمستانگذرانی و درسالهای بعد باعث ایجاد آلودگیهای جدید و یا شیوع این بیماری میشود.
مهمترین روش ایجاد آلودگی گال طوقه چیست؟
مهمترین راه ورود باکتری به دا خل گیاه از طریق زخمهای ایجاد شده در درخت تاک است. ببرای همین باید از وارد آوردن هر زخم و آسیبی به درختان مو جلوگیری شود. مهمترین روشهای ایجاد زخم بیل زنی غیر اصولی اطراف طوقه، هرس غیر اصولی، زخمهایی که در اثر سرمازدگی ایجاد شده. و زخمهای ناشی از تغذیه آفات خاکزی میباشد.
روشهای انتقال و انتشار بیماری سرطان طوقه و ریشه
از مهمترین عوامل انتقال باکتری عامل این بیماری استفاده از ابزار هرس آلوده به این بیماری، جاری شدن آب آبیاری در سیستمهای کاشت سنتی جوی و پشته، انتقال از طریق بقیه ابزار باغبانی مورد استفاده باغداران در مراحل مختلف کاشت، داشت و برداشت و استفاده از قلمه یا اندامهای آلوده در کاشت و احداث تاکستان را نام برد.
راههای پیشگیری و کنترل بیماری گال طوقه و ریشه
کنترل سرمازدگی و اقداماتی در جهت کاهش صدمات وارده از سرمازدگی، که در کنترل این بیماری موثر هست. یکی از اقدامات پوشاندن اطراف تنه مو با انواع مالچ های پوششی در فصل سرما و استفاده از کودهای در جهت افزایش مقاومت گیاه در برابر تنشهای محیطی میتوان اشاره کرد.
چگونه این بیماری را کنترل کنیم؟
تقویت درختان یا مدیریت کاشت، تغذیه و کود دهی مناسب و اصولی که باعث کاهش حساسیت درختان به سرمازدگی و ابتلا به بیماری ها و آفات میشود.
تربیت تاکهای به صورت دو یا چندتنه ای به دلیل این که اگر بعضی از آنها بر اثر یخبندان یا آلودگی به بیماری از بین رفت بتوان از بقیه استفاده کرد.
از احداث تاکستان در مناطق خیلی سرد که سابقه سرمازدگی، یخبندان شدید و یا آلودگی شدید به بیماری دارند جلوگیری کنیم.
استفاده از قلمه ها و نهالهای سالم و گواهی شده انگور که عاری از بیماری باشند.
استفاده ار ارقام مقاوم به گال طوقه، مانند پایه های هیبرید ناظمیه و اسپوتا در کاشت مو و احداث باغ به ویژه در مناطقی که سابقه آلودگی به این بیماری هست.
جلوگیری از ایجاد هر نوع زخم و صدمه فیزیکی در ناحیه طوقه و ریشه در هنگام انجام عملیات مختلف باغداری در باغ انگور
معدوم و سوزاندن درختان مو آلوده در صورت بروز آلودگی شدید به سرطان طوقه
ضدعفونی ابزار هرس دیگر ابزار باغبانی از درختی به درخت دیگر با مواد شیمیایی از قبیل کلراکس۱۰ درصد یا الکل اتیلیک ۷۰ درصد
کنترل آلودگی قلمهها با استفاده از تیمار ۵۰ درصدی به مدت ۳۰ دقیقه به همراه ترکیب شیمیایی اریترومایسین سولفات ۱ در هزار، با بیش از ۹۰ درصد کا هش جمعیت باکتری و ۷۲ درصد زنده ماندن جوانههای مو، تاثیر زیادی در کاهش آلودگی میتواند داشته باشد.
کنترل و کاهش نماتدها و آفات خاکزی به روش زراعی و شیمیایی با استفاده از سموم حشرهکش و نماتدکش در کاهش آلودگی به سرطان مؤثر میباشد.
جلوگیری از قلمه گیری و تکثیر تاک در باغهای آلوده به بیماری گال طوقه و ریشه
راه دیگر مبارزه بیولوژیک به کمک سویه k84 باکتری A.radiobacter انجام می شود. که مشکل اساسی که دارد به دلیل هزینه بسیار بالای آن میباشد.
منابع:
عبای داوودی، حسن محمودزاده، ولی اله رسولی. راهکارهای مقابله با بیماری سرطان طوقه و ریشه انگور عباس. مجله ترویجی انگورسال ۱۳۹۸ شماره اول
https://en.wikipedia.org/wiki/Allorhizobium_vitis
سلام
باغ انگور من هم این مشکل رو داشت ولی با مواد نانو حل شد یک ساله زدم خیلی هم عالی شده الان هم موجوده الان تو باغ هم درخت قبل دارم هم بعد استفاده