روشهای مبارزه با کرم پیله خوار نخود
نخود یکی از مهمترین گیاهان زراعی خانواده بقولات بوده که ازنظر اهمیت در بین حبوبات، در جهان، جایگاه سوم را با تولید ۱۱٫۶ میلیون تن در سطح زیر کشتی معادل ۱۳٫۲میلیون هکتار به خود اختصاص داده است. يکي از مهمترين آفات نخود زراعي،کرم پیله خوار نخود مي باشد، که سالانه خسارت زيادي به اين محصول وارد ميکند.
نخود
نخود Cicer arietinum این گیاه یک محصول دانهای مهم در کشاورزی دیم به حساب می آید. که در تناوب با گندم دیم ضامن پایداری کشت گندم دیم است. در ایران نیز نخود مهمترین گیاه از گروه حبوبات است و بیش از ۵۰ درصد از سطح زیر کشت حبوبات را به خود اختصاص داده. درمناطق غربی ایران نخود بعد غلات درسطح وسیعی کشت میشود. و عملکرد محصول آن علاوه بر شرایط جوی، میزان بارندگی سالیانه و کنترل علف های هرز به میزان آلودگی گیاه به دو عامل مهم شامل بیماری برق زدگی نخود و کرم های پیله خوار نخود (Heliothis viriplaca) ارتباط دارد.
زیست شناسی کرم پیله خوار نخود
تخم
تخم ها نیم کروي، غالباً مجتمع و به رنگ زرد روشن است.
لارو
رنگ لاروها متغیر بوده و از سبز تا سیاه متفاوت میباشد.
شفیره
در انتهاي شکم شفیره 2عدد خار تیره باریک و نزدیک به هـم وجود دارد، کـه طـول خـار یـک میلی متر است.
حشره کامل
بال هاي جلویی قهوه اي متمایل به خاکستري روشن با نوارهاي نامنظم تیره است. و حاشـیه انتهایی آنها مجهز به لکه هاي تیره رنگ است.بال هاي عقبی سفید و داراي نوارهـا و لکـه هـاي تیـره میباشد.
این آفت زمستان را به صورت شفیره در داخل خاك میگذراند .در اکثر موارد یک نسل در سال دارند،اما در مواردي ممکن است دو نسل در سال داشته باشد،که در این صورت نسل دوم آفت ناقص ایجاد میشوند. به طوري که تمام شفیره ها بالغ نمیشوند و به صورت شفیره در خاك به زمستان گذرانی می پردازند .
عمده خسارت در دوران لاروي مربوط به لاروهاي سن ۲و ۳میباشد .بنابراین مهم است. هر گونه عملیات مبارزه روي لاروهاي سن ۱ و ۲ صورت بگیرد.
خسارت کرم پیله خوار نخود
خسارت لاروهای این آفت، پس از خروج از تخم ابتدا برگچههای گیاه نخود را خورده. و سپس جوانهها، غنچهها، گلها و پیلهها را مورد حمله قرار میدهند. خسارت اصلی این آفت بیشتر متوجه پیله های نخود است. بدین ترتیب که لاروها غلاف ها را به صورت دایره وار سوراخ کرده و داخل آنها شده و تمام یا قسمتی از دانهها را مورد تغذیه قرار داده. و سپس سراغ پیلههای دیگر میروند و با از بین بردن چندین پیله زیان قابل توجهی به بار میآورند. به طور متوسط ۳۰ تا ۴۰ درصد غلاف ها توسط این حشره آسیب میبینند. که خسارتی حدود ۴۰۰ کیلو گرم هکتار را در بر دارد. در شرایط مساعد، میزان آسیب غلاف به ۹۰ تا ۹۵ درصد هم میرسد. گفته شده یک لارو این آفت به تنهایی میتواند به ۲۵ تا ۴۰ عدد از غلافها آسیب بزند.
راههای کنترل کرم پیله خوار نخود
- کشت پاییزه ( تغییر تاریخ کاشت از بهار و تابستان به پاییز)
- کشت زودهنگام بهاره
- تغییر تراکم کاشت
- شخم عمیق بعد از جمع آوری محصولات
- کنترل علفهای هرز
- استفاده از تله های فرومونی (در مرحله جوانه زنی نخود، و تعداد تله یک یا دو تله در هر هکتار)
کنترل بیولوژیک کرم پیله خوار
کنترل بیولوژیک با استفاده از زنبورهای ماده Habrobracon توصیه میشود بسته به میزان آلودگی مکان مورد نظر، به تعداد ۱۰۰۰ تا ۵۰۰۰ زنبوردر هکتار رهاسازی صورت میگیرد. رهاسازی در مرحله نزدیک به گل در حداقل چهار نقطه در هکتار انجام شود. رها سازی مجدد ۱۰ روز بعد جهت موثرتر بودن کنترل بیولوژیک میگردد.
استفاده از فرآورده بیولوژیک Bt با دز توصیه شده شرکت، برای کنترل لاروهای سنین پایین تر کرم پیله خوار با توجه به تعیین دقیق زمان پاشش با استفاده از تله های فرومونی در مناطق آلوده به این آفت و تکرار آن به فاصله چهار روز پیشنهاد میشود پاشش باید حتما در هنگام غروب آفتاب انجام شود.
زمان مبارزه شیمیایی
استفاده از تله های فرومونی جهت ردیابی آفت و تعیین زمان مبارزه بسیار کار آمد میباشد. با توجه به بررسیهای انجام شده، پرواز شب پرهها در مزارع نخود غرب کشور، از اواسط اردیبهشت با بالا رفتن نسبی دمای هواشروع میشود. و تا اواسط تیر ادامه دارد، از آنجایی که اوج خروج لاروها ۱۰ روز بعد از اوج پرواز میباشد. تاریخهای تخمریزی و خروج لاروهای جوان در تدارک برنامه کنترل شیمیایی آفت نقش مهمی دارد.
- بهترين زمان کنترل شيميايي اين آفت همزمان با ظهور حداکثر لاروهاي ريز است. که اين مرحله مصادف با اواسط تشکيل گل (مرحله گلدهي) و اوايل پيله بستن بوته ها مي باشد.
- در مزارع مختلف دير، متوسط و زود کشت، اين زمان تفاوتي نداشته، و در هر نوع از اين مزارع ، بهترين زمان کنترل همان مرحله اواسط گلدهي ميباشد.
- تنها يک نوبت سمپاشي برعليه اين آفت کافي است. و در صورتي که اين تيمار در زمان مناسب انجام شود به خوبي آن را کنترل ميکند و از خسارت آفت که گاهي باعث نابودي کل محصول ميگردد جلوگيري میشود.
کنترل شیمیایی کرم پیله خوار
برای کنترل شیمیایی این آفت حشره کشهای ایندوکساکارب %۱۵ SC به میزان ۲۰۰ میلی لیتر در هکتار، تیودیکارب %۸۰ DF به میزان ۰٫۷۵ تا یک کیلوگرم در هکتار و لوفنورون %۵ EC به میزان ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلی لیتر در هکتار در قالب مدیریت تلفیقی قابل استفاده است.
اما کنترل بیولوژیکی بهترین راه مقابله با آفت پیله خوار مزارع نخود میباشد.
منبع
فاطمه شفقی، محمدتقی توحیدی، روشنک قربانی، علیرضا خلیل آریا و عباس خانی زاد. مدیریت کرم پیله خوار در مزارع نخود. ۱۳۹۹.
اعظم السادات حسینی. مدیریت تلفیقی کرم پیله خوار نخود. سازمان حفظ نباتات معاونت کنترل آفات دفتر پیش آگاهی. ۱۳۹۶.
https://en.wikipedia.org/wiki/Heliothis_viriplaca