آفت شناسی, مطالب آموزشی

کرم خراط عامل اصلی خشک شدن درخت گردو

کرم خراط

کرم خراط (Zeuzera pyrina) یا شب پره پلنگی یکی از آفات مهم درختان میوه و درختان زینتی است که لارو آن، از مهمترین و خسارت آور ترین آفات درختان سیب، گردو و نهالستان ها است. به خصوص درخت گردو، در بسیاری از نقاط کشور در معرض خسارات کرم خراط قرار می گیرد. بیشتر خسارت کرم خراط به باغات مناطق معتدله و سردسیری تا مناطق معتدل گرمسیری است. مبارزه با کرم خراط، کاری تخصصی است که در این مطلب علاوه بر بیان فوت و فن مبارزه اصولی با کرم خراط، نظرات کارشناسان را در این زمینه بیان می کنیم.

درخت گردو یکی از محصولات بسیار مهم کشاورزي می‌باشد، که در بیشتر مناطق ایران کشت می شود. سطح زیر کشت گردو و تولید جهانی به ترتیب 1.1 میلیون هکتار و 3.7 میلیون تن گزارش شده است.که سطح زیر کشت گردو در ایران در حدود 200هزار هکتار با تولید 280هزار تن در سال می‌باشد، که بیش از 165هزار هکتار از این سطح بارده هست.

خسارت کرم خراط

کشاورزان معمولاً در سالهایی که دمای هوا گرم شده و فصل رشد طولانی می شود، شاهد خسارت بیشتری هستند. زمان ظهور آن از اواسط بهار تا اواخر شهریورماه است. همانطور که گفتیم، درختان سیب، گردو، میزبان بسیار مناسبی برای کرم خراط هستند. اما درخت گلابی، هلو گیلاس، آلبالو، زیتون، گوجه، هلو، افرا، بیدمشک، بید، صنوبر، نارون و بلوط نیز تحت خسارت این آفت مشاهده شده اند. معمولاً لارو کرم خراط از رگبرگ ها وارد شده و با ایجاد دالان هایی در تنه و شاخه و بافت چوبی درخت مشاهده می شود. بنابراین با مشاهده تونل های داخل بافت چوبی، باید سریعاً رد پای کرم خراط را دنبال کرد. زیرا در نهایت به ضعیف شدن و خشک شدن درخت منجر می شود.

کرم خراط چیست؟

تخم:

حشره ماده این آفت حدود 400 تا 1000 تخم میگذارد. این تخم ها روی برگ ها و شاخه ها به رنگ سفید مایل به زرد مشاهده می شود. کرم خراط تخم های خود را در شکاف تنه و دالان میزبان قرار می دهد که بعد از یک تا دو هفته تخم ها تبدیل به لارو می‌شوند.

کرم خراط

لارو (کرم)

لارو کرم خراط طولی برابر با 30 الی 35 میلی متر داشته و خال های قهوه ای رنگ زیادی روی بدن زرد تا قهوه ای رنگ آن مشاهده می شود. همانطور که در بالا ذکر شد، لارو کرم خراط از طریق دمبرگ وارد می شود اما در این مسیر بارها ممکن است در سطح شاخه ظاهر شوند. سر شاخه های آفت زده خشک شده و این برگ های خشک در طول زمستان هم روی درخت باقی می مانند. سپس لاروها رشد کرده و با قسمت های قوی تر و کلفت تر تنه رفته و آنها را نیز خشک می کنند.

  کرم خراط

شفیره

لاروهای سن آخر بعد از تکمیل تغذیه، داخل دالان، به شفیره تبدیل می شوند. گاهی بدن شفیره از سوراخ خروجی بیرون می آید.

کرم خراط

حشره کامل

حشره کامل کرم خراط، به صورت پروانه ای سفید رنگ با خالهای مشکی است. عموماً جنس ماده جثه ای بزرگتر از جنس نر دارد و انتهای بدن خود کمی پرز دارد. پروانه ها از اوایل خرداد تا اواسط شهریور ماه ظاهر می شوند.

کرم خراط

زمستان گذرانی کرم خراط

زمستان گذرانی کرم خراط به صورت لارو و داخل تنه است. در ماه های پاییزی سال نیز می توان علائم وجود این حشره را در درخت مشاهده کرد. همچنین ریختن فضولات و خاک اره و بیرون زدن شیره گیاهی از درخت نیز نشانه ای بر وجود کرم خراط در داخل درخت است. کرم خراط در ایران هر یک یا دو سال یک نسل دارد. و لاروها درون شاخه ها زمستان گذرانی می کنند.

این تصویر درخت گردو آفت زده از کرم خراط است که توسط کارشناسان امداد کشاورز گرفته شده است. کرم خراط، باید سریعاً تشخیص داده شود و مبارزه با آن در سطح باغ آغاز شود. در صورتی مشاهده کمترین علائم، می توانید از طریق این فرم، برای اعزام کارشناسان امداد کشاورز به باغ خود اقدام کنید.

علائم خسارت کرم خراط

ببیشتر در درختان جوان بالای ۱۵ سال حمله می‌کند. و لارو حشره در شاخه‎‌ها و ساقه‌های با قطر کمتر از ۱۰ سانتی متر تغذیه را شروع می‌کند. و به تدریج وارد تنه اصلی می‌شود. یکی از نشانه‌های این آفت وجود سوراخ‌هایی روی تنه است که در دهانه آن ذرات خرده چوب مانند خاک اره و فضولات این آفت ریخته شده است. برگ ها هم کم کم پژمرده شده و شاخه‌ها دچار سر خشکیدگی می‌شوند. اگر یک شاخه اصلی مورد حمله قرار بگیرد. کل درخت از بین می‌رود. فراوانی این آفت در مناطق شمالی در سالهایی که تابستان گرمی سپری شد بیشتر از مناطق دیگر است زیرا به دلیل گرما شرایط مناسب برای تخم گذاری حشره وجود داشته است.

کرم خراط  کرم خراط

علل افزایش کرم خراط و خسارت زایی آن

ناپایداری آب و هوا و عوامل تنش زا در سالهای اخیر در ایران، باعث شده است تا کرم خراط اهمیت بیشتری در باغات، بخصوص استان های مملو از باغات گردو پیدا کرده و از حالت نهفته خود خارج شود. در برخی از باغ های گردو، خسارت کرم خراط بیش از 50 درصد گزارش شده است. علل این افزایش چشمگیر عبارتست از:

  • خشکی،
  • افزایش دما، نداشتن زمستان هاي سرد و یخبندان
  • کاهش فعالیت دشمنان طبیعی این آفت
  • تنش تغذیه و آبیاري نامنظم
  • نقل و انتقال نهال آلوده
  • عدم رعایت بهداشت باغ و هرس مناسب درختان

مبارزه با آفت کرم خراط

روشهاي پایش و ردیابی آفت

براي شروع عملیات کنترل آفت باید از زمان ظهور حشرات کامل آگاهی داشت، که ساده ترین روش، استفاده از تله های فرمون جنسی می‌باشد.

روشهای زراعی و مکانیکی

تهیه بستر مناسب کشت :

براي کشت درخت گردو باید یک سال قبل از احداث باغ گردو به تغذیه خاک پرداخت. باید دقت داشت، که کم بودن عمق خاك مانع رشد ریشه ها و ضعف درخت می شود.-

هرس و حذف شاخه هاي آلوده به لارو آفت و سوزاندن آن ها :

اگر هرس  تمامی شاخه هاي آلوده را  انجام دهیم،درخت به رشد رویشی با ایجاد شاخه هاي جدید جوان روي آورده، که بهترین و مطلوبترین اندام ها جهت تخمریزي و نفوذ لاروهاي سن اول می‌باشد.پس بهتر است هرس را روي شاخه هایی با آلودگی بسیار بالا و خشک انجام داد. و از هرس تمامی شاخه ها در یک درخت خوداری شود. شاخه هاي هرس شده حتما در خارج از باغ سوزانده شوند .

سربرداري :

سربرداري بیشتر از شاخه برداري سبب تقویت رشد منطقه اي در درخت شده،

استفاده از سیم مفتول مسی با حرکت مستقیم جلو عقب در دالان لاروها

استفاده از ارقام مقاوم و محلی هر منطقه –

انجام آبیاري صحیح و به اندازه کافی (منظم)

تغذیه مناسب درخت گردو

افزودن مواد آلی و کودهاي پتاسیم و فسفره در پاییز همراه با شخم عمیق خاك بخشی از عملیات زراعی است.

کنترل فیزیکی

استفاده از تله ها

تله نوری

با استفاده از برق یا سیستم هاي قابل شارژ و نور خورشید انجام می گردد .در هنگام عصر و یک ساعت و نیم تا دو ساعت قبل از غروب آفتاب به مدت سه یا چهار ساعت تله را روشن کرده . و به این ترتیب با حذف بخشی از حشرات نر، نسبت جنسی بهم می خورد و آلودگی کاهش می یابد.(در عمل بیش از 90درصد پروانه هاي شکار شده توسط تله هاي نوري جنس نرمی‌باشند)

حشرات به تیغه هاي موجود در آن در اثر برخورد با تیغه ها به درون قیف افتاده و در نهایت به دورن بطري شیشه اي در انتهاي قیف سقوط می کنند.

کرم خراط

تله فرمونی:

تله هاي ذوزنقه و دلتا داراي شکار بیشتر بوده که باعث کاهش هزینه کنترل آفت می شود. در این روش بر اساس برهم زدن نسبت جنسی آفت و به صورت شکار جنس نر انجام می گردد. که براي انجام آن می توان از 16-12 عدد تله دلتا یا ذوزنقه در باغات گردو استفاده شود .تله ها حاوي کپسول فرمون، که فرمون ها علاوه بر ردیابی، قادرند جنس نر را جلب کنند. که باعث کاهش تعداد حشره نر نسبت به ماده آماده جفتگیري می شود که این امر در زاد و ولد اختلال ایجاد می کند.

تله ذوزنقه بدلیل داشتن سطح مقطع بزرگتر دو برابر بودن سطح چسبندگی نسبت به تله دلتا در شکار این حشره موثرتر می‌باشد.

نصب تله در زمان شروع آلودگی که با خروج شیره قهوه اي رنگ از بدنه یا ساقه درخت قابل مشاهده است، انجام می شود .تله باید ثابت و با فاصله کمی از درخت (حداقل ۱/۵متر) با پاکسازي برگ هاي از اطراف دهانه تله در ارتفاع کمتر از 3متر نصب گردد.

کنترل بیولوژیک

سرمای زمستانه در دماهای منفی ۱۵ تا ۲۶ درجه سانتی‌گراد باعث کمتر شدن احتمال زنده ماندن این حشره در سنین مختلف از لارو تا شفیره می‌شود. این حشره بوسیله پرندگانی مانند دارکوب شکار می‌شود. و تخم این آفت به وسیله مورچه و سن‌های شکارگر مانند Orius nigerwolff  خورده می‌شوند.

کنترل شیمیایی

استفاده از خمیر سموم که شامل پودر مل نقاشی به همراه سم دیازینون 60%EC به نسبت 5-10 %و یا سم کلرپریفوس متیل ( دورسپان) 40%ECبه نسبت20-15 %به همراه روغن ولک مسدود کردن دهانه دالان هاي آفت. در اردیبهشت ماه و قبل از خروج حشرات کامل ازدرخت و یامهرماه قبل از سرد شدن هوا و رکود فعالیت لاروي،نقش موثري دارد.-

به علت تدریجی بودن دوره خروج حشره کامل،به علت هزینه بالا و اثرات زیست محیطی امکان مبارزه با تمامی حشرات در دوره لاروي وجود ندارد. بلکه با استفاده از تله ها میتوان ۱ الی 2 سمپاشی را انجام داد که آن هم بهتر است با مبارزه با دیگر آفات باغی همزمان باشد. تا از مصرف بی رویه سموم شیمیائی جلوگیری شود.

3 نظر در “کرم خراط عامل اصلی خشک شدن درخت گردو

  1. جواد رهین. گفت:

    با تشکر از زحماتتان.

    1. امدادکشاورز گفت:

      سپاس از لطف شما

  2. علیرضا گفت:

    با سلام چند ساله کرم خراط باغ مارا زده دگه مجبور شدیم ول کنیم چو درختان گردو خیلی بزرگ هستند و وجو کرم ها خیلی زیاد چگار کنیم راهنمایی کنید
    ر

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *