آزمایش خاک

توضیحات

یکی از اقدامات کاربردی و بسیار مهم در باغ، مزرعه و گلخانه انجام آزمایش خاک است. آزمایش خاک، یک فرایند بسیار مهم برای تعیین میزان عناصر ماکرو و میکرو، میزان شوری خاک، تعیین نوع شوری، اسیدیته خاک، درصد آهک موجود در خاک و پارامترهای دیگری مثل ماده آلی خاک است. با انجام آزمایش خاک قبل از کشت‌های زراعی و گلخانه‌ای یا قبل از چالکود زمستانه در باغات و حتی قبل از احداث باغ می‌توانید تا حد زیادی در خرید ترکیبات کودی صرفه جویی کنید. همچنین استفاده از کودها بهینه می‌شود. به دنبال مشخص شدن کمبودهای خاک و جبران آنها و همچنین اصلاح شوری و اسیدیته خاک، جذب عناصر غذایی از خاک افزایش یافته و توسعه ریشه نیز بهبود می‌یابد. که به دنبال آن می‌توان افزایش کیفیت و کمیت محصول را انتظار داشت.

مزیت‌های انجام آزمایش خاک

• آنالیز دقیق کمبودهای مواد آلی و معدنی خاک
• مشخص کردن بافت و ساختمان خاک
• کاهش هزینه‌های مصرف کود
• جلوگیری از ایجاد مسمومیت در گیاهان (به دلیل استفاده از کودهای بیش از حد)
• استفاده بهینه از کودهای لازم

نکات عمومی مهمی که در زمان نمونه برداری لازم است رعایت شوند

• از قسمت‌هایی که کود دامی، بقایای فضولات حیوانی و کود شیمیایی ریخته شده است، نمونه برداری انجام نشود.
• پیش از برداشتن نمونه، سطح بیل با بیلچه یا اوگر تمیز شود.
• برداشت نمونه توسط بیل یا بیلچه آغشته به کود دامی و شیمیایی یا بیلچه و بیلی که زنگ زده است انجام نشود.
• ابزارها باید تمیز، عاری از زنگ زدگی و دور از مواد کودی نگهداری شوند.
• در هنگام نمونه برداری از هیچ نوع تجهیزات گالوانیزه یا برنجی استفاده نکنید، زیرا نمونه‌ها را با ریز مغذی‌ها آلوده می‌کند.
• کیسه‌ای که نمونه نهایی در آن ریخته می‌شود تمیز باشد.
• مشخصات نوشته شده درون نمونه خاک باید شامل نام فرستنده، تلفن تماس، تاریخ نمونه برداری، نوع کشت، محل و عمق نمونه برداری باشد.
• اگر زمین تازه آبیاری شده و گل است، نمونه برداری انجام نشود.
• از بخش غالب زمین نمونه برداری انجام شود.
• نمونه‌ای که شما به آزمایشگاه می دهید نباید شامل گلوله‌های کود و شاخ و برگ گیاهان باشد.
• اگر زمین بزرگی دارید که در هر قسمت آن محصول متفاوتی کاشته شده است. از هر قسمت نمونه متفاوتی بردارید.
• اگر زمینی دارید که از نظر مقدار شیب، فرسایش خاک، برنامه کوددهی، زهکشی و نوع خاک تفاوت‌هایی در قسمت های مختلف آن است باید چندین نمونه مجزا از هر بخش تهیه نمایید.

انتخاب مکان‌ مناسب نمونه‌ برداری خاک

نمونه را از جایی بردارید که زمین تقریبا صاف باشد و حالت گودال نداشته باشد که آب در آنجا انباشته شود. از مناطقی مانند مزرعه‌های متروکه، حصارها، جاده‌ها، نواحی کم ارتفاع، قسمت‌های آلوده به کود شیمیایی یا آلی و نقاط شور یا مرطوب نمونه تهیه نکنید یا به طور جداگانه نمونه گیری را انجام دهید. همچنین از محل‌های نزدیک باتلاق، تالاب و کانال آب نیز نیاز به تهیه نمونه نیست (یا به طور جداگانه نمونه برداری کنید). برای تکرار نمونه برداری باید از یک روش نمونه برداری استفاده کنید. میزان پراکندگی نمونه‌ها بستگی به یکنواخت بودن خاک شما دارد. هرچه احتمال متفاوت بودن شرایط خاک بیشتر بود باید نمونه‌های بیشتری برداشته شود.

ابزار نمونه گیری

قبل از جمع آوری نمونه خاک، باید مواد و ابزار زیر را تهیه کنید:

• مته نمونه برداری (وسایل جایگزین: بیل و بیلچه)
• سطل پلاستیکی تمیز
• برچسب
• کیسه‌های نمونه

روش نمونه برداری از خاک زراعی

بهترین روش متداول جهت نمونه برداری از مزرعه روش زیگزاگی است. به همین منظور ابتدا زمین را به قطعات نیم هکتاری (۵۰۰۰ متر مربع) تقسیم نموده سپس نمونه بردار از یک کنج زمین وارد شده و به صورت زیگزاگی دستکم از ۱۵ تا ۲۰ نقطه (از هر قطعه) با بیل از سطح تا عمق ۳۰ سانتی متر نمونه برداری کند. سپس خاک‌های جمع آوری شده را کاملا با هم مخلوط کرده و از مخلوط حاصل یک نمونه به وزن تقریبی یک تا دو کیلوگرم جدا کرده و در کیسه‌ای تمیز بریزد. این کیسه با ذکر تاریخ و مشخصات به آزمایشگاه ارسال خواهد شد.

روش نمونه برداری از خاک باغ

برای نمونه برداری از خاک باغ روش لوزی، روشی متداول است. با این روش ناخواسته نمونه‌ها از یک خط برداشت نمی‌شوند. به همین منظور ابتدا باغ را بر اساس نوع درختان و زمان آبیاری آنها به قطعات متناسب تقسیم نموده سپس به صورت تصادفی درختانی را از وسط، چپ و راست، بالا و پایین انتخاب و در محل سایه انداز آن درختان (جایی که ریشه‌های فرعی وجود دارند) نمونه برداری انجام می‌شود. خاک هر عمق بایستی جداگانه با خاک‌های هم عمقشان مخلوط شوند. در اینجا نیز مقدار نمونه لازم از هر مخلوط حدود ۱ تا ۲ کیلوگرم است. در هر قطعه باغ دستکم  باید ۴ تا ۵  چاله حفر گردد. عمق نمونه برای باغات میوه هسته‌دار، دانه‌دار و مرکبات 30 تا 60 سانتی متر برای پسته 2 متر و خرما 1.5 متر است.

روش نمونه برداری از خاک گلخانه

با توجه به اینکه کشت گلخانه‌ای در فضای محدودی انجام می‌شود پیشنهاد می گردد قبل از احداث گلخانه از هر ۵۰۰۰ متر مربع یک نمونه خاک از عمق ۳۰-۰ سانتی متری برداشته شود نمونه برداری بایستی به صورت مرکب و تصادفی انجام گیرد. به این ترتیب که از  ۸تا ۱۰ نقطه به صورت تصادفی تا عمق ۳۰ سانتی متر کنده و سپس خاک این ۸ تا ۱۰ نقطه را باهم مخلوط کرده و دستکم یک تا دو کیلوگرم از این مخلوط به آزمایشگاه ارسال گردد.

نکته: قبل از نمونه برداری از هر محل باید 5 سانتی متر از روی خاک برداشته شود.

بعد از تهیه نمونه و ارسال به آزمایشگاه خاک، مسئله آنالیز درست و دقیق برگه آزمایش مطرح است. زیرا آنالیز برگه آزمایش خاک یک کار بسیار تخصصی و فنی است. اگر قصد تهیه نمونه از خاک باغ، گلخانه و مزرعه را دارید و می‌خواهید نمونه‌های خود را به آزمایشگاه ارسال نمایید، می‌توانید از طریق امداد کشاورز نمونه‌های خاک را به بهترین و مجهزترین آزمایشگاه‌های خاک ارسال نمایید. در نهایت امداد کشاورز نتیجه آزمایش خاک را توسط کارشناسان متخصص در این زمینه به درستی آنالیز کرده و شما را به بهترین‌ترین نحو راهنمایی می‌نماید.

خرید دوره آنلاین آموزش آزمون خاک