آبدزدکMole cricket یکی از فدیمی ترین آفت های پلی فاژ (همه چیزخوار) در ایران است. که نه به مزارع سبزی کاری رحم می کند. و نه باغات و چمن ها و گلستان ها از دست آن در امان هستند. یکی از علائم وجود آبدزدک در خاک، برآمدگی های افقی در سطح زمین است. زیرا این حشره، در زمین های نرم شخم خورده و کود داده شده. کانال های افقی ایجاد کرده و حرکت می کند. و این کانال ها از بیرون، به شکل نوارهای برآمده مشاهده می شوند. از این رو به این حشره، آبدزدک گفته می شود. که با حفر این کانال ها، باعث انحراف جریان آب از مسیر اصلی می شود.
حشره آبدزدک چیست؟
آبدزدک با نام علمی Gryllotalpa gryllotalpa عمدتاً در زمین زندگی می کند. و از بی مهرگان خاک (مانند کرم خاکی و لارو حشرات) و از ریشه گیاهان تغذیه می کند. حشره آبدزدک به عنوان یک آفت اهمیت چندانی ندارد. و تنها در صورت تکثیر فراوان، مشکلاتی ایجاد می کند. طول این حشرات از 3 تا 55 میلی متر است و سطوح جلویی آن بسیار منعطف به شکل ورقه ای است. هنگام حرکت شکم، سر و پروتزها به شدت قابل مشاهده است. این حشرات فرار به راحتی به سمت چپ جابجا می شوند. این آفت تقریباً در تمام مناطق ایران و جهان وجود دارد.
کشاورزان و باغداران، خسارت زیادی از این آفت را حتی در گلخانه ها، مزارع گل های زینتی مانند لاله زارهای محلات، زمین های چمن گلف و فوتبال، علاوه بر زمین های زراعی و باغات گزارش کرده اند. به طوری که در مواردی، تا بیش از 50% نشاهای تازه و گیاهان جوانتر نیز در اثر آبدزدک از بین رفته اند. خسارت این آفت به حدی است که در مزارع پنبه، تا 30 کانال حفر شده در هر متر مربع توسط آبدزدک نیز گزارش شده است. این در حالی است که سبزیجات و گیاهان جوان، حتی بیش از این در معرض خطر آبدزدک قرار دارند.
شکل شناسی آبدزدک
این موجودات شبیه به صلیب های عجیب با ظاهری بین خرچنگ ها و جیرجیرک ها هستند. پاهای جلویی بزرگ و پنجه دار دارند. اندازه حشرات بزرگ حدود 2.5 سانتی متر تا 3.75 سانتی متر است. حشرات کامل طولی برابر با 5 تا 6 سانتی متر دارند و رنگ آنها قهوه ای است. پاهای جلوی آبدزدک، قوی و بزرگ است. و دندان هایی روی آنها مشاهده می شود. آبدزدک از همین دندان های روی پا برای حفر خاک استفاده می کند. پوره ها نیز شبیه حشرات بزرگتر هستند اما جثه کوچکتری دارند.
تخم آبدزدک شیری رنگ و بیضی شکل است. و طولی برابر با 3-4 میلیمتر دارد. دسته های تخم، معمولاً 300 تا 600 تایی هستند.
برخی از گونه ها از طریق تونل زنی و از بین بردن علف ها به چمن آسیب می رسانند. اما برخی دیگر از ریشه ها به شدت تغذیه می کنند و از شاخه های نرم روی سطح غذا می خورند. خاک های بهم خورده که در آن حشرات بزرگتر از زمین بیرون می آیند، نشانه اولیه فعالیت بهاری آبدزدک ها است. نهال های بریده شده و باندهای شبیه خال درست در زیر سطح خاک نشان می دهد. که پای جلویی آنها شبیه خاک است. وقتی چمن مرده در اواخر تابستان قابل مشاهده می شود. مشخص می شود که آبدزدک به باغ حمله کرده است.
خسارت آبدزدک
آبدزدک اروپایی به ریشه ها و قسمت پایین ساقه ها حمله می کنند. ممکن است نهال ها از بین بروند و گیاهان جوان پژمرده شده و بمیرند. به عنوان مثال ، در توت فرنگی ، آبدزدک ها از تاج ها تغذیه می کنند. آبدزدک معمولی نیز، به ریشه و طوقه سبزیجات، گیاهان زینتی، صیفی جات و چمن ها آسیب می زنند. از دیگر مواردی که از آسیب آبدزدک در امان نیستند، بذر گیاهانی مانند کدو و خیار و هندوانه تازه کاشته شده و گیاهان غده ای و دارای ریشه های ضخیم هستند.
راههای کنترل آفت آبدزدک
آفت آبدزدک نیز، مانند بسیاری از آفات دیگر می توان به روش مکانیکی، زراعی یا شیمیایی کنترل کرد.
کنترل مکانیکی آبدزدک
یکی از بهترین روش ها برای کنترل مکانیکی آبدزدک، از بین بردن محل تجمع آنهاست. آبدزدک ها در توده برگ ها یا توده کود حیوانی جمع شده در باغچه یا مزرعه در پاییز ماه، النه می گزینند. در صورتی که چنین اتفاقی در باغ شما افتاده است، بهتر است قبل از گرم شدن هوا و در اوایل بهار، این توده ها را از خاک خارج کنید تا آبدزدک از بین برود.
همچنین می توان آنها را به عنوان تغذیه ای برای پرندگان استفاده کرد. زیرا لاشه این حشرات، غذای بسیار مناسبی برای پرندگان هستند. برای این هدف، بهتر است حفره هایی به ابعاد 20 در 20 سانتی متر را در باغ حفر کرده در پاییز، این حفره ها را با مخلوطی از خاکبرگ و کود دامی پر کنید. باید به اندازه ای داخل این حفره کود بریزید که حداقل 10 سانتی متر از سطح خاک بالاتر بیاید. این حفره حتی می تواند با ابعاد 30 در 30 سانتی متر در اطراف ناحیه آلوده به آبدزدک در داخل باغ باشد.
کنترل زراعی آبدزدک
از اواسط تا روزهای آخر خردادماه که عمده فصل رشد محسوب می شود، 2 تا 3 مرتبه شخم 10 تا 15 سانتی متری بین ردیف های کشت، به حدی خاک نرم شود، بسیار می تواند مؤثر باشد. پیدا کردن محل لانه حشرات و از بین بردن آنها، طعمه گذاری برای حشرات جوان و پوره ها در پاییز، چالکود دامی در حفره هایی در داخل باغ در اواخر زمستان، نیز از جمله اقدامات مؤثر است.
همچنین می توان در زمان مشاهده خسارت آفت، از محلول صابونی رقیق در سوراخ خروجی حشره روی خاک استفاده کرد. پس از خارج شدن آبدزدک ها باید نسبت به جمع آوری آنها اقدام کرد.
- در منازل و باغچه ها می توان در کنار و قسمتهایی از باغچه ، قوطیهای حلبی خالی روغن یا کنسرو داخل خاک قرار داده و کمی از لبه آن را بیرون گذاشت و مقداری روغن یا گازوئیل داخل آن ریخت تا آبدزدک شب و حین حرکت داخل این تله ها بیفتد.
قرار دادن قوطی های حلبی خالی در کنار باغچه در داخل خاک، که حاوی روغن یا گازوئیل باشد، می تواند تله مناسبی برای آبدزدک ها در شب باشد.
سم آبدزدک
این کار از طریق ضدعفونی کردن خاک و استفاده از طعمه مسموم انجام میگیرد.
فرمول تهیه طعمه مسموم آبدزدک عبارتست از: سبوس ۱۰۰ کیلوگرم + ۵۰ لیتر آب + ۱ لیتر حشره کش دورسپان ) موقع طعمه پاشی هنگام غروب آفتاب و پس از آبیاری است. و مقدار طعمه مسموم ۴۰ تا ۵۰ کیلوگرم در هکتار و به روش پخش یکنواخت در زمین های آلوده مخصوصا در اطراف دالان های حشره است. برای تهیه طعمه مسموم ابتدا سم را در آب حل کرده، سپس سبوس را به آن اضافه مینمایند. و مخلوط را کامل به هم میزنند تا خمیر دانه دانه به دست آید. در هنگام تهیه و پخش طعمه مسموم حتماً باید کارگر از دستکش و ماسک مناسب استفاده کند.
بهترین محلول مناسب دفع آبدزدک
چرخه زندگی آبدزدک
برنامه های موفق مدیریت آبدزدک باید شامل آگاهی کامل از چرخه زندگی حشره باشد. خوشبختانه این حشرات خال دار تنها یک نسل در سال دارند. در مناطق جنوب تر ، آنها می توانند دو یا چند نسل در سال داشته باشند.
حشرات آبدزدک دارای سه مرحله زندگی در مرحله رشد خود هستند، مرحله تخمک ، مرحله نابالغ (که به عنوان مرحله لاروی یا پوره نیز شناخته می شود) و مرحله بالغ. این حشرات می توانند از مهرماه تا اسفند به عنوان یک حشره نابالغ یا بالغ زمستان گذرانی کنند. اگرچه به طور معمول در زمستان گذرانی غیر فعال است، اما دوره های گرم زمستان ممکن است باعث فعال شدن بیشتر آنها شود. تونل زنی کوچک یا تپه سازی در طول این دوره های گرم دیده می شود. حشراتی که زمستان گذرانی به صورت نابالغ داشته اند در طول بهار به بزرگسالان تبدیل می شوند.
با گرم شدن درجه حرارت
با گرم شدن درجه حرارت از اواخر فرودین تا اردیبهشت، بزرگسالان با شروع پرواز و شروع روند جفت گیری فعال تر می شوند. نرهای بالغ به دنبال منطقه ای مناسب برای تخم گذاری ماده ها هستند. آنها ممکن است سال به سال به همان نقطه بازگردند. به همین دلیل است که آبدزدک ها اغلب در همان مناطق چمنزار یافت می شوند.
پس از یافتن مکان مناسب، نر یک تونل یا محفظه کوچک با دهانه ای به سطح خاک حفر می کند. در این مدت ممکن است تپه کوچکی از خاک با دهانه قابل مشاهده در چمنزار ظاهر شود. این محفظه جفت گیری قیفی شکل است.
اگرچه از نظر ظاهری شبیه تپه های کرم خاکی است ، اما برآمدگی های درست شده توسط آبدزدک ها از این نظر متفاوت هستند که تپه های کرم خاکی ظاهراً با گرانول های کوچک و گرد شکل گلوله ساخته شده اند، در حالی که برآمدگی های آبدزدک مانند این است که خاک از زیر با حفره ای به بالا رانده شده است.
هنگامی که یک ماده جذب شد، جفت گیری در داخل محفظه اتفاق می افتد. مدت کوتاهی پس از جفت گیری، او چندین سانتی متر در خاک فرو می رود و خوشه ای حدود 35 تخم می گذارد. ماده ها معمولاً 3 تا 5 محفظه ایجاد می کنند و 100 تا 150 تخم می گذارند. نرها پس از جفت گیری می میرند ، در حالی که ماده ها مدت کوتاهی پس از تخم گذاری می میرند.
تخمها به طور معمول تقریباً 20 روز پس از گذاشتن تخم می گیرند. جوجه کشی بستگی به دارد. دمای خاک ، با دمای گرم اولیه باعث تخم گذاری زودتر تخم مرغ و دمای سردتر بهار تاخیر تخم گذاری تخم مرغ را تا یک ماه به تعویق می اندازد.
پس از خروج تخم
پس از خروج تخم ، آبدزدک نارس یا پوره حدود ¼ اینچ طول دارد. وقتی آبدزدک نابالغ رشد می کند ، لایه بیرونی خود را (که به آن پوسته شدن می گویند) تا حدودی مانند مار پوست خود را می ریزد. پوره های جوان بال ندارند اما با بالغ شدن آهسته بال های خالدار رشد می کنند. آنها در مرحله نابالغ از شش تا هشت مولت عبور می کنند.
مرحله رشد نارس معمولاً از اوایل خرداد تا تیرماه اتفاق می افتد. باز هم، اما بستگی به دما دارد و زمان این مرحله ممکن است با تغییر دمای بهار تغییر کند. اگرچه آبدزدک های کوچک در این مدت تغذیه می کنند ، اما آسیب کمی ایجاد می شود. دلایل این امر این است که آنها هنوز کوچک هستند و چمن های فصل گرم به سرعت در حال رشد هستند و هر گونه آسیب را پنهان می کنند.
از آنجا که آبدزدک ها از اواسط شهریور تا مهرماه به بلوغ می رسند ، در حال حاضر به دلیل عادات تونل زنی و تغذیه ، به چمنزارها آسیب قابل توجهی وارد می شود. درجه حرارت و رطوبت خاک بر فعالیت آبدزدک تأثیر می گذارد ، با آسیب بیشتر به تغذیه در هوای گرم و مرطوب مشاهده می شود.
تا ماه مهر، آبدزدک ها به مرحله بالغ خود می رسند. فعالیت در این زمان به دلیل نوسانات دمایی می تواند کاملاً پراکنده باشد. هنگامی که دمای زمستان شروع می شود ، آبدزدک ها برای زمستان گذراندن عمیق تر در خاک حرکت می کنند.