کائولین یا همان کائولینیت (به انگلیسی: Kaolinite) یک ماده از دسته‌ی کانی‌های رُسی محسوب می‌شود. کائولین از فرمول شیمیایی Al2Si2O5(OH)4 تبعیت می‌کند. این ماده، موسوم به سیلیکات آلومینیوم، در رده‌ی کانی‌های صنعتی طبقه‌بندی می‌شود. کائولین درواقع به سنگ‌هایی اطلاق می‌شود که غنی از ماده‌ی کائولینیت باشند؛ نام دیگر کائولین، خاک چینی است. اهمیت این ماده از آن‌جاست که در کشاورزی و باغداری، کاربردهای مهمی دارد؛ در ادامه‌ی این مقاله از امداد کشاورز، چند نکته مهم مربوط به کائولین را با هم مرور خواهیم کرد. نکاتی که به شما کشاورز یا باغدار گرامی، کمک می‌کند تا پیشرفت چشمگیری را در استفاده از کائولین و اثرات مثبت آن برای درخت‌ها ببینید.
کاربرد کائولین در کشاورزی و باغداری
کائولین یکی از مواد دور کننده به شمار می‌آید که غالبا از آن به عنوان یک پوشش دهنده برای درختان استفاده می‌شود. نوع کاربرد این ماده برای گیاهان به صورت محلول است که از پودر کردن سنگ کائولین و حل کردن پودر آن با نسبت معینی در آب به دست می‌آید. گرچه که پودرهای آماده‌ی کائولین، هم‌اکنون برای خرید، موجود هستند.
درواقع اگر از کائولین به صورت یک پوشش روی گیاهان استفاده کنیم، این ماده با پخش یکنواخت خود، باعث می‌شود تا اولا خسارات مربوط به آفات و حشرات به مقدار زیادی کاهش پیدا کنند و در ثانی، کائولین می‌تواند حتی اثر منفی کم‌آبی یا آفتاب‌سوختگی ناشی از آن را به دلیل کاور کردن گیاه، تا حد زیادی بکاهد. از سویی دیگر، اگر به صورت بی‌رویه یا ناشیانه، سموم شیمیایی را وارد زمین کشاورزی یا باغ خود کرده باشید، کائولین باعث توقف آلودگی‌های آن خواهد شد.
هر سه‌ی این موارد ذکرشده در بالا، به شکل واضحی بر کیفیت و البته کمیت محصول شما تاثیر گذار خواهند بود و درنتیجه، کائولین می‌تواند یکی از بهترین پیشنهادها برای افزایش دادن میوه‌های درختان یا هرگونه محصول باغی و کشاورزی شما به شمار بیاید. ضمن اینکه استفاده از کائولین به جای مواد هم رده‌ی دیگر، باعث می‌شود تا نهایتا علاوه بر تولید بیشتر، یک محصول ارگانیک داشته باشید. البته با توجه به اینکه این ماده‌ی مفید، دارای ماندگاری بیشتری از سموم شیمیایی است، می‌توان گفت که از نظر اقتصادی نیز، توجیه خوبی برای استفاده‌ی کشاورزان و باغداران از کائولین، نهفته شده است.
کائولین چگونه به درخت کمک می‌کند؟
حالا شاید برایتان سوال پیش آمده باشد که تمام نکات بالا، چگونه با پاشش کائولین روی گیاه شما اتفاق می‌افتند؟ بیایید کمی درمورد فرآیند اثرگذاری کائولین روی درخت صحبت کنیم. با شروع پاشش کائولین روی درخت، کار کائولین آغاز می‌شود. این ماده با کاهش دادن تعرق گیاه و همچنین تاثیر بر عملکرد روزنه‌های زیر برگ‌های درخت، باعث می‌شود تا آن‌ها تنفس بهتری داشته باشند. این نکته را می‌توانیم مهم‌ترین تاثیر کائولین فرض کنیم.
اما با وجود تمام این مزایا، کائولین هم مثل تمام مواد دیگر، مضراتی را هم داراست که مهم‌ترین آن‌ها، اثر منفی این ماده بر میزان فتوسنتز سطح برگ‌ها است. ولی با این وجود، می‌توانید با توجه به جزئی بودن این اثر منفی، از آن چشم‌پوشی کنید. زیرا با در نظر گرفتن موقعیت جغرافیایی کشور ایران و برخورداری زمین‌های کشاورزی و باغ‌ها از تابش شدید آفتاب، عیب یاد شده در مقابل مزایای بی‌نظیر کائولین، ناچیز به نظر خواهد رسید.
از بین رفتن آفات توسط کائولین
تا به اینجای مقاله درمورد اکثر مزایا و معایب و تاثیرات متنوع کائولین برای شما گفتیم. اما احتمالا شما هم با ما موافقید که برای یک کشاورز یا باغدار، در فرآیند تولید محصول، بیش از هر چیزی، دفع آفات است که اهمیت دارد. حالا به نظر شما، کائولین چگونه باعث دفع آفات می‌شود؟ پاسخ در چند نکته‌ی زیر است:
- اولین تاثیر کائولین، یک تاثیر ذهنی است. درواقع پوشش سفید این ماده روی گیاه، باعث می‌شود تا حشرات در شناسایی میزبان گمراه شوند و روی گیاه مذکور، تخم‌گذاری نکنند تا خسارتی ایجاد نشود. همچنین نکته بعدی در فرار حشرات از رنگ کائولین است.
- کائولین به عنوان یک پودر، برای حشرات بسیار چسبنده به نظر می‌رسد و آزاردهنده است. بنابراین حشرات برای جلوگیری از گرفتار شدن یا آزار دیدن پاهایشان از این ماده، فرار می‌کنند و نزدیک برگ‌ها نمی‌شوند.
- برخلاف بعضی از حشرات که پاهایشان به کائولین می‌چسبد، برخی دیگر هم هستند که کائولین باعث سُر خوردنشان از روی گیاه می‌شود. پس به دلیل حفظ نشدن تعادلشان نمی‌توانند روی درخت بمانند.
- جدای از تمام موارد بالا، در موارد معدودی نیز دیده شده که خود کائولین در مرحله‌ی پاشش، به خاطر شدت برخورد، باعث زخمی شدن حشرات ریز و مرگ تدریجی آن‌ها شده است.
مقدار و نحوه‌ی استفاده‌ی کائولین برای درخت
در انتها بیایید تا مروری گذرا بر مقدار مصرف و نحوه‌ی به کار گرفتن کائولین برای درخت‌های شما داشته باشیم. البته در نظر داشته باشید که روش‌های متعددی در باب استفاده از کائولین وجود دارند؛ اما بهترین آن‌ها روش زیر است:
- ابتدا و قبل از هرگونه پاشش کائولین، باید اطمینان حاصل کنید که دیگر قصد محلول‌پاشی به منظور تغذیه‌ی درخت را نخواهید داشت.
- برای این منظور در شروع فصل گرما میزان ۴ تا ۵ کیلوگرم کائولن را در ۱۰۰ لیتر آب کاملا مخلوط کرده و سپس به وسیله سم پاش مجهز به همزن، بر روی گیاهان مورد نظر محلول پاشی نمایید. برای چسبندگی بهتر می‌توانید به ازای هر 100 لیتر آب از 100 سی سی صابون محلول پاشی نیز استفاده نمایید. سعی کنیدمحلول حاصل را تا جای ممکن به صورت پودری (ریزترین قطرات محلولی) به روی برگ‌های درخت بپاشید. اطمینان حاصل کنید که هیچ قسمتی از برگ‌ها خشک باقی نمانند و زیر و روی برگ‌ها کاملا آغشته به کائولین شوند.
- تقریبا می‌توان گفت که بهترین زمان پاشش کائولین روی درختان، 2 ساعت مانده به غروب آفتاب است. زمان پاشیدن کائولین، توجه کنید که تخم حشره‌ای از قبل روی برگ‌ها وجود نداشته باشد؛ اما برای محکم‌کاری می‌توانید مقداری سم تخم‌کش به محلولی که درست کرده‌اید اضافه کنید.
- درنهایت باید اشاره کنیم که نکته‌ی ایمنی استفاده از کائولین، داشتن ماسک هنگام پاشیدن محلول است؛ دقت داشته باشید که ذرات معلق کائولین در هوا، بسیار بسیار برای تنفس شما خطرناک هستند.
ما در این مقاله از مجله امداد کشاورز تلاش کردیم تا به کائولین و مزایای مصرف آن در کشاورزی و باغداری بپردازیم. شما چه تجربه‌ای درباره استفاده از آن دارید؟ به‌نظرتان مزایا و معایب آن کدام است؟
