مبارزه با تریپس در گلخانه آفات بسیار متنوعی درون گلخانه بر روی محصولات مختلف ایجاد خسارت می‌نمایند که در این بین یکی از مهمترین آنها، تریپس است. تریپس یک آفت بسیار ریز بوده و از بخش‌های مختلف گیاهان تغذیه کرده و آنها را دچار خسارات متفاوتی می‌نماید. در کشت‌های گلخانه‌ای به دلیل اینکه در تمام سال درون گلخانه شرایط برای کشت مناسب بوده و تقریبا در تمام فصول کشت در گلخانه انجام می‌گیرد، به همین دلیل ممکن است شما در تمام فصل‌ها آفت تریپس را درون گلخانه مشاهده نمایید. از اینرو یافتن یک راه حل کلیدی و یا انتخاب یک سم مناسب و کاربردی جهت مدیریت تریپس حائز اهمیت است. اگر به دنبال راهکار مناسب برای کاهش خسارت و کنترل این آفت درون گلخانه هستید با ما همراه باشید.
زیست شناسی تریپس
تریپس گونه‌های بسیار مختلفی داشته که همه آنها جزو راسته Thysanoptera یا بال ریشک داران محسوب می‌شوند؛ زیرا حشرات بالغ در حاشیه بال‌ها دارای زائده‌های مو مانند بلندی هستند و به همین دلیل به این نام شناخته می‌شوند. تریپس‌ها دارای دگردیسی بینابینی بوده به صورتی که مراحل زندگی آنها شامل تخم، لارو، پیش شفیرگی، شفیرگی و حشرات کامل است. در این حشرات بال‌ها در سنین اولیه لاروی درون بدن لارو قرار دارد و در سنین بعدی بخشی از رشد بال‌ها در خارج از بدن لارو اتفاق می‌افتد.
طول عمر حشرات بالغ 30 روز بوده و بالغین ماده در طول یک روز 5 تا 10 عدد تخم را دورن بخش‌های نرم و بافت‌های تازه گیاهی می‌گذارند. پس از تفریخ تخم، لاروها شروع به تغذیه از اندام‌های نرم گیاهی کرده و پس از کامل شدن مرحله لاوری اغلب درون خاک، وارد مرحله پیش شفیرگی و شفیرگی می‌شوند.
مهمترین گونه‌های تریپس در گلخانه
مبارزه با تریپس در گلخانه گونه‌های مختلفی از تریپس درون گلخانه‌ها فعالیت کرده و گیاهان کشت شده را دچار خسارت می‌نمایند؛ اما در این بین بیشترین خسارت را سه گونه متفاوت، تریپس گل غربی (Frankliniella occidentalis)، تریپس گل شرقی (Frankliniella tritici) و تریپس پیاز (Thrips tabaci) به محصولات درون گلخانه به ویژه صیفی‌جاتی مانند خیار، فلفل دلمه‌ای و گوجه فرنگی وارد می‌کنند. باید اشاره شود که گونه تریپس غربی خسارت بیشتر و غالب‌تری را به محصولات وارد کرده و همچنین کنترل آن بسیار سخت‌تر است.
تریپس چه محصولاتی را مورد حمله قرار می‌دهد؟
تریپس یک آفت پلی‌فاژ به حساب می‌آید، بدین معنی که از گیاهان مختلفی تغذیه کرده و بر روی طیف وسیعی از محصولات می‌تواند ایجاد خسارت نماید.مبارزه با تریپس در گلخانه به همین خاطر اگر شما قصد کشت محصولی را درون گلخانه دارید باید بدانید که تریپس ممکن است یکی از آفاتی باشد که باید برای کنترل آن اقدام نمایید. با این حال محصولاتی چون خیار، فلفل دلمه‌ای، انواع فلفل تند و شیرین، بادمجان، گوجه فرنگی، گل‌های زینتی، درختان مثمر و غیر مثمر، مرکبات، کدوئیان، محصولات زراعی، سبزیجات و … توسط تریپس مورد تغذیه قرار گرفته و دچار خسارت می‌گردند.
خسارات تریپس در گلخانه
تریپس از بخش‌های مختلف گیاهی مانند برگ، گل و میوه تغذیه می‌نماید و موجب بروز خسارات مختلفی بر روی گیاه می‌گردد. قطعات دهانی تریپس به صورت مکنده بوده به همین خاطر شیره گیاهی را مورد تغذیه قرار داده که در کل سبب کاهش یا توفق رشد و تغییر رنگ در بخش‌های مختلف گیاهی می‌شوند. باید در نظر داشته باشید که تریپس علاوه بر خسارت مستقیم، خسارت غیر مستقیم که همان انتقال ویروس‌های مختلف گیاهی بوده را در پی خواهد داشت که بسیار حائز اهمیت است؛ زیرا همانطور که می‌دانید بیماری‌های ویروسی هیچ سم و روش کنترل خاصی ندارند و باید تنها از انتقال آنها جلوگیری به عمل بیاید؛
به همین دلیل در زمینه انتقال ویروس کنترل به موقع حشرات ناقل به ویژه تریپس باید در دستور کار قرار بگیرد. خسارات مستقیمی که تریپس می‌تواند بر روی بخش‌های مختلف گیاهی ایجاد نماید در ادامه به آنها اشاره شده است.
خسارت بر روی برگ
به دنبال تغذیه تریپس از برگ و شیره گیاهی، لکه‌های کم‌رنگ و نقره‌ای مانندی در قسمت رو و پشت برگ‌ها ایجاد شده، برگ‌ها تغییر رنگ داده (زرد می‌شوند) و دچار ریزش می‌گردند و به دلیل اینکه تریپس شیره گیاهی را مورد تغذیه قرار می‌دهد برگ‌ها خشک و ترد می‌شوند.
خسارت بر روی گل
مبارزه با تریپس در گلخانه تغذیه تریپس برروی گل نیز موجب تغییر رنگ گلبرگ‌ها شده که به رنگ تیره یا رنگ پریده‌تر دیده می‌شوند. گاهی نیز به دنبال تغذیه تریپس از گل‌هایی که هنوز باز نشده‌اند (غنچه‌ها) موجب از بین رفتن کامل جوانه‌ها می‌گردد.
خسارت بر روی میوه
در اثر تغذیه تریپس از میوه، زخم یا زائده‌های چوب پنبه‌ای مانندی بر روی پوست میوه ایجاد می‌گردد که غالبا به صورت مدور بوده و به رنگ قهوه‌ای هستند. در مواردی که خسارت بر روی میوه شدید باشد ممکن است ترشحاتی صمغ مانند بر روی میوه تشکیل گردد. خسارت تریپس بر روی میوه درختان مرکبات بسیار حائز اهمیت است.
کنترل تریپس در گلخانه
مبارزه با تریپس در گلخانه گلخانه‌داران حساسیت بالایی نسبت به محصولات خود دارند. زیرا گیاهانی که درون گلخانه کشت می‌شوند. قاعدتا هزینه بیشتری برای تولید آنها نیاز است. به همین دلیل تمام گلخانه‌داران به دنبال بهترین راهکار جهت کنترل و کاهش خسارات ناشی از آفاتی چون تریپس هستند. باید اشاره شود که مجموعه‌ای از اقدامات جهت مدیریت تریپس درون گلخانه لازم است.
بهترین سم تریپس (کنترل شیمیایی)
یک اقدام کلیدی جهت کنترل تریپس بر روی محصولات گلخانه‌ای استفاده از سموم شیمیایی مختلف است. از بهترین سموم موجود در بازار جهت مدیریت تریپس می‌توان به دی کلروس، پروتئوس، موونتو، افوریا و کنفیدور اشاره نمود. بهتر است قبل از تهیه و استفاده از هر یک از این سموم با کارشناس گیاهپزشکی مشورت نمایید. تا دز و مقدار مصرفی دقیق را با توجه به سن گیاه و نوع محصول برای شما مشخص نماید.
کنترل بیولوژیک
استفاده از عوامل زنده به منظور کنترل و کاهش جمعیت آفات مختلف به عنوان کنترل بیولوژیک شناخته می‌شود. این روش مدیریتی در بین گلخانه‌داران بسیار پرطرف‌دار بوده. زیرا با این روش میزان سم کمتری را به کار برده و محصول سالم‌تر و با کیفیت بالاتری را روانه بازار می‌کنند. برای مدیریت تریپس درون گلخانه می‌توان عوامل کنترل بیولوژیکی مانند زنبورهای پارازیتوئید، سن‌های شکارگر، بالتوری‌‌ها، کنه‌های شکارگر و قارچ‌های بیمارگر را به کاربرد. در ادامه مهمترین عوامل کنترل بیولوژیک برای مدیریت تریپس درون گلخانه برای شما ذکر شده‌اند.
- زنبورهای پارازیتوئید: در بین پارازیتوئیدهای موجود و موثر برای کنترل تریپس درون گلخانه، زنبور Megaphragma mymaripenne از اهمیت بیشتری برخوردار است.
- سن‌های شکارگر: سن‌های شکارگر مربوط به دو جنس Orius و Machrolophos کارایی بالایی برای کنترل تریپس به ویژه تریپس‌های موجود در گلخانه دارند.
- کنه شکارگر: یکی از موثرترین و کارآمدترین عوامل کنترل بیولوژیک تریپس کنه Amblyseius swirskii بوده که هر یک از این کنه‌ها جمعیت بالایی از تریپس‌ها را درون گلخانه شکارکرده و از بین می‌برند.
- قارچ‌های بیمارگر: دو گونه مهم از قارچ‌های بیمارگر Metarhizium anisopliae و Beauveria bassiana کارایی قابل توجه‌ای در کنترل تریپس درون گلخانه دارند.
کنترل زراعی
به منظور کنترل تریپس در گلخانه، یکی از راهکارهای اصولی و کاربردی جمع آوری و خارج کردن بقایای گیاهی محصولات قبلی از گلخانه است؛ زیرا بقایای گیاهی ممکن است. در برگیرنده تریپس یا تخم‌های آنها باشند. با این کار شما می‌توانید. جمعیت تریپس را برای کشت‌های بعدی درون گلخانه به شدت کاهش دهید. توجه داشته باشید اگر هر گونه علف هرز در گلخانه یا اطراف آن وجود داشته باشد ممکن است زیستگاه مناسبی برای تریپس‌ها باشد، پس مبارزه با علف‌های هرز حتما باید انجام بگیرد.
کارت‌های چسبنده
نصب کارت‌های چسبی زرد و آبی یک روش موثر در کاهش جمعیت تریپس درون گلخانه است. در هنگام استفاده از کارت‌های چسبنده درون گلخانه بهتر است. به ازای هر دو کارت زرد از یک کارت آبی استفاده نمایید تا کارایی و جذب بیشتری را مشاهده نمایید. برای مشخص شدن تعداد دقیق کارت‌های چسبنده مورد استفاده در گلخانه باید در نظر داشته باشید که با چه هدفی می‌خواهید از این کارت‌ها استفاده نمایید.
- به منظور پایش و مانیتورینگ تریپس نصب کارت‌های زرد یا آبی در فواصل 200 متری از یکدیگر توصیه می‌گردد.
- برای کنترل و شکار تریپس در آلودگی‌های کم، بهتر است. که هر 20 متر یک کارت زرد یا آبی را نصب نمایید.
- زمانی که جمعیت تریپس در گلخانه بسیار بالا بوده. و برای شکار انبوه بهتر است که در فواصلی به میزان 2 متر یک کارت چسبنده نصب گردد.
نحوه تشخیص تریپس
تریپس یک حشره ریز است و ممکن است. تشخیص یا شناسایی آن از سایر آفات برای شما کمی سخت‌تر باشد. از اینرو یک روش ساده و عملی برای اینکه بتوانید. وجود تریپس در گلخانه را تشخیص دهید. این است که، یک برگ از گیاه را جدا کرده. و بر روی یک برگه کاغذ سفید بتکانید؛ سپس می‌توانید حشرات بالغ یا پوره‌های تریپس را که بر روی برگه می‌افتند مشاهده نمایید.
اپلیکیشن کشاورزی، باغبانی و گلخانه امداد کشاورز
